Page Text
________________
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન ઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિરોષક છે પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક
; પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગરુ પરંપરા વિશેષાંક : શ્રી ગુરુ તરફથી અનુશાસન મળે.
વિકાસની ભારે જવાબદારી નિભાવે છે માટે ગુરુ ગુરુ છે! છું જિનનો ઉપદેશ તે જિનશાસન.
મુમુક્ષુના અંર્તચક્ષુ પોતાના ગુરુને ઓળખી લે છે. ગુરુની છે. ગુરુનો આદેશ તે અનુશાસન.
અનુભવી આંખ મુમુક્ષુને પારખી લે છે. અદ્ભુત હોય જિનેશ્વરના ઉપદેશને સુપાચ્ય અને ગ્રાહ્ય બનાવી આપે ગુરુ-શિષ્યના સંબંધો! જ તે ગુરુ. જિનના ઉપદેશને શક્ય અને સાધ્ય બનાવી આપે તે g, ગુરુ
ગુરુ બે પ્રકારની કામગીરી કરે છે. જેનામાં મુક્તિની * જિન શાસન અને ગુરુના અનુશાસન વચ્ચે ઔષધ અને
ઝંખના જાગી હોય તેને ક્રમશઃ ઉચ્ચતર પડાવો ભણી દોરી 9 પથ્ય જેવો સંબંધ છે.
જાય છે. જેનામાં નથી જાગી તેનામાં મુક્તિની અભિલાષા હું પ્રભુના શાસનને આત્મસાત્ કરવા ગુરુ શ્રેયાર્થીને માત્ર
જગાડે છે. સૂત્રપાઠ નથી આપતા, પદાર્થપાઠ પણ આપે છે.
ગુરુએ કેટલી બધી વાતોનું ધ્યાન રાખવું પડે! વ્યક્તિની કે વખતોવખત, ડગલે પગલે, વાતે વાતે મુમુક્ષુને - શિષ્યને
મુમુક્ષા કેવી ને કેટલી છે તે તો ખરું જ, પરંતુ તેની વય અને ૨ પ્રેરે, દોરે, વાળે, ટોકે ને રોકે - એ ગુરુ સિવાય બીજું કોણ
બુદ્ધિ, ઉછેર અને ઉત્સાહ, સ્વભાવ અને શક્તિ, દેશ અને કે હોઈ શકે?
કાળ..કોઈ પણ નિર્દેશ આપતાં પહેલાં ગુરુની આંખે આ બધું ગુરુ વાણીથી શીખવે તેના કરતાં વધારે વ્યવહારથી
જોઈ લીધું હોય! છે શીખવે. ક્યારેક તો ગુરુનું મૌન કામ કરી જાય.
ગુરુનું કાર્ય નાજુક છે. શિલ્પ, સ્થાપત્ય કે ચિત્રના ? શિક્ષણ ગુરુના શબ્દોથી મળે.
નિર્માણમાં જેટલું કૌશલ જોઈએ તેના કરતાં કેટલા ગણું વધારે સુ પ્રશિક્ષણ ગુરુના સહવાસથી મળે. જૈન પરંપરામાં ગુરુકુલવાસનો મહિમા છે.
કૌશલ શિષ્યના ઘડતર માટે જોઈએ. ગુરુ માળી જેવા છે. વૃક્ષ &
કે છોડ ઉગે છે સ્વયં, તેને જોઈતી સામગ્રી પૂરી પાડવી એ ગુરુકુલ ભારતીય સંસ્કૃતિનું પારણું હતું.
કામ માળીનું. ગુરુનું કામ પણ આવું જ છે.
ગુરુની સંવેદનશીલતા એક મા કરતાં ય વધારે હોય છે. પાંચ પરમેષ્ઠિઓમાં બે ભગવત્ તત્ત્વના અંશ છે, ત્રણ મા ક્યારેક મમતામાં તણાય, ગુરુ નહિ, ગુરુ તત્ત્વના અંશ છે. આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સાધુ. આચાર્યનું કાર્ય : ધર્મ સંઘના નેતૃત્વનું, સંઘના સંરક્ષણ,
શિષ્ય પોતાના વિકાસ માટે ગુરુ પાસે આત્મસમર્પણ સંચાલન અને સંગઠનનું.
કરે છે - પોતાનું ઘડતર કરવાનો અધિકાર એ ગુરુને સોંપે છ ઉપાધ્યાયનું કાર્ય : સંઘના સભ્યોના પ્રશિક્ષણનું, પ્રબોધનનું, પાલન-પોષણનું.
શિષ્ય ગુરુને રાજી કરવા પડે, પણ ગુરુ શિષ્યને રાજી રું સાધુ માટે, તો પછી, કયું કાર્ય શેષ રહ્યું?
રાખવા બંધાયેલા નથી. શિષ્યને રાજી રાખવા ગુરુ જો શિષ્યના છે, સાધુ (અને સાધ્વી) ને પણ આચાર્ય કે ઉપાધ્યાયની ફરજ
૨૬ દોષ તરફ આંખ મિંચામણાં કરે તો ગુરુ, ગુરુ નથી. શિષ્યની દૃ બજાવવાનો વારો આવે છે જે કાર્ય આચાર્ય/ઉપાધ્યાય
નબળાઈઓને નિભાવી લેવી - એ ગુરુની નબળાઈ ગણાશે. તે શું બૃહત્ ફલક પર કરે છે. તે કાર્ય સાધુ/સાધ્વી લઘુ ફલક પર
પણ બીજી બાજુ, ગુરુ વત્સલ હોય છે - માતા કરતાં શું કરે છે.
પણ વધારે. બાળકની ગંદકીથી મા સુગાતી નથી, શિષ્યના - સાધુ એક અક્ષર પણ ન બોલે તોય એ એક પદાર્થપાઠ
દોષોથી ગુરુ દુભાતા નથી. ગુરુ દુભાય છે માત્ર શિષ્યની 3 શીખવે છે : ગુરુની આજ્ઞાનું પાલન કેવી રીતે કરવું તે!
આનાકાનીથી.
આળસ, અજ્ઞાન, આદતો અને છૂપાઈને બેઠેલો અહંકાર કોઈ ધન્ય પળે કોઈ વ્યક્તિના હૃદયમાં ઉચ્ચ જીવનની - શિષ્યને કદાચ ખબર ન હોય કે આવા દોષો તેનામાં હાજર ? અભિપ્સા પ્રગટે છે, મુમુક્ષા જન્મે છે અને તેની વિકાસ યાત્રા છે, પણ ગુરુએ તો ક્યારના જોઈ લીધા હોય. ગુરુ ધીરજથી ૬ જે શરૂ થાય છે. આ યાત્રાના પથદર્શક ભોમિયા એટલે ગુરુ. એનો ઉપાય કરે છે. ગદ્ધગદ્ધ વાઢે છોટ... ૬ ગુરુ શબ્દનો એક અર્થ “ભારે થાય છે ને? મુમુક્ષુના
પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક કે પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુપરંપચ વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવનઃ ભારતીય ગુરુ પરંપચ વિશેષાંક
પ્રબદ્ધ જીવન : ભારતીય ગુરુ પરંપરા વિશેષાંક 1
ઓગસ્ટ- ૨૦૧૭
| SR No. | 526109 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2017 08 Bhartiya Guru Parampara Visheshank |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sejal Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 136 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 11 MB |