________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
જુલાઈ ૨૦૧૭
મરી પરવારી છે. “સુજ્ઞ શ્રાવકો આ બધુ જુએ છે ને સમજે છે. આ જ્યારે જ્યારે શિથિલાચારની વાત આવે છે ત્યારે દરેકના બધું જોઈને તાળીઓ પાડવાવાળા ઓછા છે પણ તુલના કરવાવાળા મોઢામાંથી એક જ પ્રશ્ન આવે છે કે આપણે શ્રાવકો જ શ્રમણોને ઘણાં છે. તેઓ જુએ છે કે ભાષણમાં વાતો તો જીવદયાની થાય છે, બગાડીએ છીએ. આપણે જ એમને એ બધી સગવડ કરી આપીએ પૂજા તો અહિંસાના પૂજારી તરીકે થાય છે, ભાષણ તો કહે છે કે છીએ. વાત સાચી છે...પણ આટલું કહીને બેસી જવાથી આ પ્રોબ્લેમ વિનમ્ર બનો. નિરઅહંકારી બનો, આડંબર રહિત બનો, દેખાડો ન સોલ્વ નથી થઈ જવાનો. દરેક સંઘમાં દસ-દસ જણની એક એવી કરો ને વર્તન તો એની વિરુદ્ધ છે. મહાવીરનો સિદ્ધાંત તો કહે છે કે બાર ટીમ તૈયાર થાય. દરેક ટીમ એક એક મહિનો સંપૂર્ણ કાર્યરત વધુમાં વધુ મૌન અને ધ્યાનમાં રત રહો...ને આચરણ બતાવે છે કે રહે...જેમાં શ્રમણ વર્ગની સેવા-વૈયાવચ્ચ, જરૂરિયાત વગેરે પણ વધુમાં વધુ સમય, કામની ને નકામી વાતોમાં રત છે...સગા-સંબંધીને આવી જાય અને શિથિલાચાર જણાય તો ધ્યાનમાં પણ આવી જાય. મળવા માટે એટલા જ ઉત્સુક છે. કોઈ મળે તો ખુશ-ખુશ..ના મળે નિર્ભય, સત્યવાદી, કામગરા ને જેને નામની ભૂખ નથી એવા લોકોની તો દુઃખ, જ્યારે તત્વ તો કહે છે કે “ગમતામાં ખુશી નહિ ને ન જો આવી ટીમ દરેક સંઘમાં તૈયાર થાય તો સમાજમાં ઘણું પરિવર્તન ગમતામાં દુ:ખ નહીં’ એ જ સાધુ છે, એ જ સાધના છે. સુજ્ઞ માણસ આવી શકે. વિચારે છે કે વેશ તો મહાવીરનો છે પણ આચરણ મહાવીરના સિદ્ધાંત ચોમાસું કોઈપણ સંઘાડાનું થાય અમને તો શુદ્ધ આચારી શ્રમણ વિરૂદ્ધનું છે. પરિણામ એ આવે છે કે શ્રાવક આ બધું જોઈને ધર્મથી જોઈએ જેને લીધે અમારા જેવા શ્રાવકમાં કંઈક શુદ્ધાચાર આવે ને વિમુખ થતો જાય છે. ધીરે ધીરે ધર્મપરિવર્તન સુધી પહોંચી જાય છે. અમારા આત્માનો ઉદ્ધાર થાય. યાદ રાખો-જો મૂળ અને થડ મજબૂત
જ્યાં એને થોડું ઘણું ગોઠે છે ત્યાં પોતાને ગોઠવી દે છે. માટે શ્રાવક- હશે તો જ ડાળી ને પાંદડા સુંદર હશે. આપણે ડાળી ને પાંદડા શ્રાવિકાઓ તથા શ્રમણવર્ગ ખાસ ખાસ ધ્યાન રાખે કે જો આપણે છીએ. શ્રમણવર્ગ મૂળ અને થડ છે. અગર અમારે જૈનકુળમાં જન્મી જૈન ધર્મીઓને બચાવવા હશે તો આપણું આચરણ સુધારવું જ પડશે. કર્મથી પણ જૈન જ બનવું છે. ટ્રસ્ટીગણ વિચારે કે ભલે નાનામાં
સવાલઃ ધર્મ પરિવર્તનના બીજા કારણો કયા? તેનો ઉપાય શું? નાના મુનિનું ચોમાસું થાય...ભલે એમની પાસે શાસ્ત્રજ્ઞાન બહુ ન
જવાબઃ ધર્મ પરિવર્તનનું બીજું પણ એક મુખ્ય કારણ છે... હોય પણ એમનું શુદ્ધ આચરણ સંઘને ઘણું બધું આપી શકશે. જો સાધર્મિકોની ગરીબાઈ. સાધર્મિકોના જો બે છેડા જ ભેગા નહીં બે-ચાર મોટા સંઘમાં પણ આવો દાખલો બેસાડવામાં આવે તો થતા હોય તો જ્યાંથી એમને ધન મળતું હશે તે બાજુ વળી જશે. ભવિષ્યમાં ઘણો સુધારો થઈ શકે. મુખ્ય દેરાસરોના ટ્રસ્ટીઓનું એક આવી પરિસ્થિતિમાં એવો બદલાવ લાવવો જોઈએ કે આપણા સંમેલન થવું ખૂબ જ જરૂરી છે જેમાં આવા આવા કડક નિયમ શ્રેષ્ઠીઓના પૈસા એવા કામમાં વળે કે સાધર્મિકોને કામ મળી રહે, બનાવવામાં આવે ને કડકાઈથી એનું પાલન કરવામાં આવે તો ઘણા ઘર, દુકાન, નોકરી મળી રહે. આપણે સહુ જાણીએ છીએ કે, આપણી શ્રાવક કુટુંબોને ધર્મ પરિવર્તન કરતાં રોકી શકાય. ટ્રસ્ટીગણ તથા પાસે પૈસાની કોઈ કમી નથી. પરંતુ વધારે પૈસો દેવદ્રવ્યમાં જમા ધર્મના આગેવાનોએ હવે એક મંચ પર ભેગા થઈ અમુક નિયમો થતો હોવાથી તે સાધર્મિકો માટે વાપરી શકાતો નથી. તો સમયની બનાવી તે અનુસાર ચાલવાની ફરજ પાડવાની તાતી જરૂરિયાત માગ પ્રમાણે બદલાવ લાવવો જરૂરી છે. ઘણા બધા ફેરફારો સુજ્ઞ ઉભી થઈ છે. જ્યારે આટલા આટલા જૈન ધર્મીઓ અન્ય ધર્મમાં લોકો તથા સાધુગણ વિચારી શકે છે; જેમકે અમુક સમય માટે એવું સરકતા જાય છે ત્યારે પણ આંખ નહીં ઉઘડે તો ક્યારે ઉઘડશે? નક્કી કરી શકાય કે દેવદ્રવ્યનું અમુક ઘી સામાયિક, પ્રતિક્રમણ, મેં તો ફક્ત બે-ચાર મુદ્દાની ચર્ચા કરી છે. સુજ્ઞ શ્રાવક તથા આયંબિલ વગેરેમાં બોલવામાં આવે અને લોકોના એ પૈસા શ્રમણ આ દિશામાં ઘણું વિચારી શકે એમ છે ને ઘણું આચરણમાં સાધારણમાં બીજી બોલીઓ વધારી એમાં વાળવામાં આવે. જેથી પણ મૂકી શકે એમ છે. બસ જરૂર છે ફક્ત હિંમતભર્યા પગલાંની. સાધર્મિકની ભૌતિક મદદ માટે વિવિધ યોજનાઓ દ્વારા આ પૈસાનો મહાવીરના નિર્વાણ પછી ૨૫૦૦ વર્ષ ભસ્મગ્રહના પ્રભાવે ઉપયોગ થઈ શકે. જો થોડાક સાધર્મિકો ઉપર આવ્યા તો તેઓ બીજા ધર્મની પડતી થવાની હતી...તે કાળ હવે પૂર્ણ થયો છે. ફરી સારો ઘણાને ઉપર લાવશે ને જે સાધર્મિકો ફક્ત પૈસા માટે ધર્માતર કરી ધર્મ યુગ જરૂર પ્રગટશે. જેનો લાભ આપણી ભાવી પેઢીને જરૂર રહ્યા છે તે અટકી જશે.
મળશે. આ બધા માટે શ્રાવક-શ્રાવિકાએ ખૂબ જ જાગૃત થવાની જરૂર આ લેખ વાંચ્યા પછી વાચક તરફથી આવેલ સવાલ-જવાબ. છે. કોઈના પણ શિથિલાચારને પોષવા નહિ, તે માટેની સગવડ સવાલઃ આજે કોઈના દીક્ષાના ભાવ થયા...તમે એને આજે દીક્ષા કરી આપવી નહીં. બાહ્ય આડંબરમાં સાથ આપવો નહિ. સંઘના ન આપો...પાંચ વરસમાં ટ્રેનીંગમાં રાખો ને પછી એના ભાવ ન આગેવાનોએ રજાના દિવસે બાળકો તથા યુવાનો માટે ને કામના રહ્યા તો? પછી શું કરવું? એના કરતાં આજે દીક્ષા આપી દેવી સારી દિવસે વડીલો માટે વારંવાર શિબિરો ગોઠવવી. જેથી શ્રમણવર્ગ ને? કોઈ બાળકને દીક્ષાની ઇચ્છા થશે તો? એમાં વ્યસ્ત રહેશે તથા બાળકો અને યુવાનોને એવા સંસ્કાર મળશે જવાબ: ધારો કે તમે એના આજે ભાવ થયા ને દીક્ષા આપી-હવે કે ભવિષ્યમાં સમાજને યુવારત્ન તથા શ્રમણરત્ન પ્રાપ્ત થઈ શકશે. તે વ્યક્તિ સાધુપણામાં છે બરાબર? પણ પાંચ વરસ પછી