________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
એપ્રિલ, ૨૦૧૭
છે.'
આ વખતથી પ્રબુદ્ધ જીવનના અંતિમ પાના પર એક નવી કેળવણીની ભાષા આપણે ભૂલી ગયા છીએ. એક માત્ર સ્પર્ધાની શ્રેણીનો આરંભ કરી રહ્યા છીએ. ‘જો હોય આ મારો અંતિમ પત્ર ભાષા જ સમજાય જાય છે. લપસી પડ્યું છે ભભકાદાર આવરણોમાં તો...' સાહિત્યકારો, કેળવણીકારો, ચિંતકો વગેરે પાસે એક પત્ર આપણું અસ્તિત્વ. પાયાના શિક્ષણ માટે માતૃભાષા અતિ મહત્ત્વની લખાવવાની અપેક્ષા છે. જેમાં સર્જક પોતાના જીવનને પ્રતિબિંબિત છે. ભાષા આજબાજના પરિવેશથી શીખી શકાય છે. આજે અધકચરી કરે અથવા કોઈ એક પ્રસંગને કહે, અહીં સમગ્ર જીવનના અર્કને અને સપાટી પરની અંગ્રેજીથી સામેવાળાને પ્રભાવિત કરવાનો પ્રયત્ન લાલિત્ય દ્વારા ભાવક સુધી પહોંચાડે. આવા પત્ર વાચક સાચવતો કરાય છે. જ્યારે પોતાની માતૃભાષા બોલતી વખતે શરમ આવે છે. હોય છે અને પોતાના જીવનમાં એ ફરી-ફરી વાંચી એમાંથી આનંદ બાળકના વિકાસની ક્ષમતા માતૃભાષામાં વધુ રહેલી છે. આજે હવે અને પ્રોત્સાહન મેળવતો હોય છે. આ પત્ર વાચક માટે પણ સભર સમજીને બાળકોને પોતાના હક્કનું વાતાવરણ આપવાનો અને અને સમૃદ્ધિમય બની રહેશે અને વાચકનો જીવન અભિગમ જુદી સ્વપ્નની ભાષા આપવાનો સમય આવી ગયો છે. નહિ તો આવનારી દિશામાં ખુલશે અને પાંગરશે એવી મારી શ્રદ્ધા અસ્થાને નથી જ. પેઢી આપણાથી વધુ ને વધુ દૂર થઈ જશે. નક્કી એ કરવાનું છે કે તો ચાલો, પત્ર વાંચીએ અંતિમ પાને. આપણે થોર ઉગાડવા છે કે વેલ.
અંતે, * * * * *
જે જીવું, જેટલું જીવું, હળવું જીવું. ધર્મનું કાર્ય સંસારીને સાધક બનાવવાનું છે અને સાધકને
સહજ જીવું, સરળ જીવું, સહુના હૃદયમાં જીવું સાધનાનો માર્ગ ચીંધવાનો છે. ધર્મના મૂળમાં વિવેક અથવા સમ્યગદૃષ્ટિને સ્થાન મળ્યું છે. વિવેકનો અર્થ પૃથક્કરણ થાય છે.
ભુલાઈ જવાશે તો વાંધો નહીં હમણાં જ દીપક ફાઉન્ડેશનના મુરબ્બી સી. કે. મહેતાને મળવાનું પણ તમારા દ્વેષનું નિમિત્ત ન બનું તો ઘણું. થયું. ‘પ્રબુદ્ધ જીવન'ની આર્થિક જવાબદારી પોતાના શિરે લીધી ત્યારે
મારે જીવવું પ્રેમના સન્નિવેશે... એક બહુ જ સરસ વાત કરી કે “મને સારા કામમાં રસ પડે છે અને
1 સેજલ શાહ એવા કામ ચાલુ રહે તે માટે હું પ્રયત્નશીલ રહું છું. પરંતુ હું આર્થિક
sejalshah702@gmail.com વહન સાથે સ્વતંત્રતા પુરતી આપું છું. તમને આ વિશાળ સૃષ્ટિમાં,
Mobile : +91 9821533702 જ્ઞાનના વિશ્વમાં ઉડવા માટે ભૂમિ આપી શકું. તમારી પાસે પંખ છે. જેને મેં ઓળખી છે અને એટલે ભૂમિ હું આપી શકું. પરંતુ પાંખને પ્રસારવાની જવાબદારી તમારી છે.' સી. કે. મહેતાના આ શબ્દો
સંનિષ્ઠ સાહિત્યકાર ચિતું મોદીના સ્મરણમાં... બળ આપે છે અને આદર જન્માવે છે. “પ્રબુદ્ધ જીવન પરિવાર એમનું
ચાલ, થોડો યત્ન કર ઋણી છે કે “વિસ્તારની તમે અમને શક્યતા આપી હળવાશ પણ
છે સડક, દોડી શકાશે, ચાલ, થોડો યત્ન કર. આપી. ઉંમર કરતાં વધુ મનુષ્યત્વને આદર આપ્યો.' જે વ્યક્તિએ જૈન
આ જગત છોડી શકાશે, ચાલ, થોડો યત્ન કર. ધર્મ પચાવ્યો હોય તે જ આવું વિચારી શકે છે. સમાજ આવા વિચારકોનું ઋણી રહેતું હોય છે.
તું ભલે થીજી ગઈ છે પણ સ્વભાવે છે નદી. ધર્મ પણ તો કેળવણી છે. જો અંદરથી ધક્કો મારીને પ્રતીતિ ન
આ બરફ તોડી શકાશે, ચાલ, થોડો યત્ન કર. કરાવે તો એ ધર્મ ન હોઈ શકે. પરંતુ મહત્ત્વનું એ છે કે એકવાર ધક્કો કોઈ ઇચ્છા એકલી વટભેર ચાલી ના શકે, વાગ્યા પછી આપણે રોકાઈએ છીએ ખરા? વિવેક જન્મે પણ એ કૈંક કશું જોડી શકાશે, ચાલ, થોડો યત્ન કર. જીવતો રહેવો જોઇએ. દર્શન, જીવન જીવવાની રીત શીખવાડે છે. કાંધ પરથી એ કીડી! ગાયબ થયો છે થાંભલો, ધર્મ છોડતા શીખવે છે, સત્તામુક્ત કરે છે. ધર્મ સંતોષ આપે છે અને
આભમાં ખોડી શકાશે, ચાલ, થોડો યત્ન કર. તરસ છીપાવે છે. ધર્મ પ્રભાવ નહીં, સ્વભાવ આપે છે, માત્ર ઉપરી
બાતમી મળશે તને ‘ઇર્શાદ’ના એકાંતની, પ્રભાવ નહીં પરંતુ આંતરિક બળ આપે છે. ધર્મ પ્રેમ કરતાં શીખવે
ગુપ્તચર ફોડી શકાશે, ચાલ, થોડો યત્ન કર. છે, માનવતા શીખવે છે, સમભાવ શીખવે છે. ધર્મ ટકાવી રાખે છે, આપણને, આપણી શ્રદ્ધાને, આપણી ચેતનાને.
| -ચિનુ મોદી ‘ઇર્શાદ' (જન્મ: ૩૦/૯/૧૯૩૯ –મૃત્યુ: ૧૯/૩/૨૦૧૭.)