________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
નવેમ્બર, ૨૦૧૬ (જીવાત્માની) ઉત્પત્તિ થાય છે. આવી રીતે પાંચમી આહુતિમાં ઉચ્ચ જાતિ અને કુળમાં જન્મે છે. પણ જેમનાં કર્મો કૂડાં અને નઠારાં પાણીમાંથી પુરુષ (જીવાત્મા) પેદા થાય છે.
હોય છે તેઓ નિમ્ન જાતિ અને કુળમાં અથવા પશુપક્ષીની યોનિમાં રાજા પ્રવાહણે શ્વેતકેતુને પૂછેલા પાંચ સવાલનો આ જવાબ થયો. પુનઃ જન્મ ધારણ કરે છે. જે જીવાત્માઓ દેવયાન કે પિતૃયાનના પછી તેઓ પહેલાથી ચોથા પ્રશ્નોના જવાબો સ્પષ્ટ કરે છે. ઓરથી માર્ગે જતા નથી, તેઓ ચાંચડ, માંકડ, મચ્છર વગેરે જીવજંતુઓના વીંટાયેલો એ ગર્ભ નવ કે દશ માસ સુધી માતાના પેટમાં રહ્યા પછી અધોમાર્ગે જઈ જન્મ-મરણ પામ્યા જ કરે છે. આ પેલા બે માર્ગ જન્મે છે. જમ્યા પછી જેટલું આયુષ્ય હોય ત્યાં સુધી એ જીવે છે અને કરતાં ત્રીજી ગતિ છે. આથી જ પરલોક ભરાઈ જતો નથી. આથી મરી ગયા પછી એને અગ્નિદાહ દેવા માટે લઈ જાય છે. આમ છેવટ આ સંસારની ગતિમાં તો જરા પણ મન લગાડવું નહિ, દેવયાનનો એ જેમાંથી આવ્યો, તેમાં જ ભળી જાય છે. મતલબ કે કર્મોનો માર્ગ શ્રેયનો માર્ગ છે. એ માણસને જન્મમરણના ફેરામાંથી કાયમી ઉપભોગ કરી તે મૃત્યુ પામે છે એટલે તેને અગ્નિની પાસે લઈ જવામાં મુક્તિ અપાવનારો છે. પિતૃયાનનો માર્ગ પ્રેયનો માર્ગ છે. એ આવે છે. ત્યાં અગ્નિ એ અગ્નિ થાય છે, સમિધ સમિધ થાય છે. ધુમ્ર માણસને ભવફેરામાં નાખે છે. જ્યારે અધોમાર્ગ જીવાત્માને અધમ ધૂમ્ર થાય છે, જ્વાળા વાળા થાય છે, અંગારા અંગારા થાય છે, અવસ્થામાં નાખે છે. સ્ફલિંગ સ્કુલિંગ થાય છે. એ અગ્નિમાં લોકો જીવાત્માને હોમે છે. મનુષ્ય જીવાત્મા) કેવી રીતે જન્મે છે અને મરે છે તથા મરણ
જે ગુહસ્થીઓ આ પંચાગ્નિ વિદ્યાને આવી રીતે સમજે છે તથા પામ્યા પછી એની શી અને કેવી ગતિ થાય છે, તેનું અહીં એ જમાનાની શ્રદ્ધાથી તપ કરીને એને પુજે છે, તે સૂર્યકિરણોના દેવને, ત્યાંથી ભાષામાં, એ જમાનાની પદ્ધતિએ વર્ણન થયું છે. દિવસના દેવને, ત્યાંથી અજવાળિયા (શુક્લપક્ષ)ના દેવને અને ત્યાંથી આ વિદ્યામાં, આ સૃષ્ટિમાં કામ કરતી વિરાટ પ્રયોગશાળા ઉત્તરાયણ (છ માસ)ના દેવને પામે છે. ત્યાંથી વર્ષના દેવને, ત્યાંથી (Laboratory)નું વર્ણન છે. મનુષ્યપિંડ અને બ્રહ્માંડમાં પૃથ્વી, જળ, સૂર્ય, ચંદ્રને અને વીજળીને પામે છે. ત્યાંથી એની ગતિ બ્રહ્મલોકમાં અગ્નિ, વાયુ અને આકાશ એવા પાંચ દ્રવ્યોનું સંયોજન છે. પાંચેય થાય છે. આ માર્ગે જનારને દેવયાન (દેવલોક)નો માર્ગ કહે છે. એકમેકને પૂરક અને સહાયક છે. પાંચેયમાં ભૌતિક અને રાસાયણિક તેમને પુનર્જન્મ લઈને પૃથ્વી ઉપર પાછા આવવું પડતું નથી. તત્ત્વો રહેલાં છે અને એમના સંયોજનને કારણે જ (પંચીકરણને
પરંતુ જે જીવાત્માઓ સંસારમાં રહીને જ યજ્ઞયાગ વગેરે ક્રિયાઓ કારણે જ)ની વ્યષ્ટિ અને સૃષ્ટિનો કારોબાર ચાલે છે. આ પાંચેય કરે છે, તથા કુવા, તળાવ વગેરે બંધાવે છે. દાન આપે છે, તેઓ દ્રવ્યોને પોતપોતાનાં કાર્યો છે, તેમ પારસ્પરિક આંતરિક કાર્યો પણ ધુમાડાના દેવને પામે છે. ત્યાંથી રાત્રિને, ત્યાંથી અંધારિયા (કૃષ્ણપક્ષ)ના છે. એ કાર્યો આ પ્રયોગશાળામાં નિરંતર ચાલ્યા કરે છે. તેને આપણે દેવને, ત્યાંથી દક્ષિણાયન (છ માસ)ના દેવને પામે છે. પણ ત્યાંથી પંચ મહાભૂત કહીએ છીએ. એ પાંચમાંથી બે દ્રવ્યો બહુ અગત્યનાં તેઓ વર્ષના દેવ પાસે જઈ શકતા નથી. દક્ષિણાયનના દેવની પાસેથી છે. એ છે અગ્નિ અને જળ. આ પ્રયોગશાળામાં અગ્નિ દ્વારા જળ તેઓ પિતૃલોકમાં, ત્યાંથી આકાશમાં, ત્યાંથી ચંદ્રલોકમાં જાય છે. ઉપ૨ એક રાસાયણિક પ્રક્રિયા થાય છે. સ્વર્ગ, પર્જન્ય, પૃથિવી, જ્યારે એમના પુણ્ય ખલાસ થાય છે ત્યારે એ જે માર્ગે ત્યાં ગયા હોય પુરુષ અને સ્ત્રી એ પાંચ અસ્તિકાય છે. એ અગ્નિરૂપ છે, કારણ કે એ જ માર્ગે ત્યાંથી પાછા વળે છે. એટલે કે ત્યાંથી આકાશમાં આવે એમાં ઊર્જા, ઊર્વ૨ક્તા અને ફળદ્રુપતા છે. એ અગ્નિ વડે છે, ત્યાંથી વાયુ બને છે. પછી ધુમાડો બને છે. તેમાંથી નાની રાસાયણિક અને ભૌતિક પ્રક્રિયાથી જળ શુદ્ધ, સૂક્ષ્મ અને સુઘટ્ટ વાદળીઓ બને છે, તેમાંથી વાદળાં બને છે. પછી પૃથ્વી ઉપર વરસે બનતાં, એ પ્રક્રિયાને અંતે પ્રાણયુક્ત જીવાત્માનો જન્મ થાય છે. છે, તેમાંથી તેઓ જવ તલ ડાંગર, અડદ વનસ્પતિ અને ઔષધિઓ વૈજ્ઞાનિક રીતે જોઈએ તો અગ્નિરૂપ સૂર્યના પ્રખર તાપથી પૃથિવી બનીને પૃથ્વી ઉપર ઊપજે છે. પછી તેઓ ત્યાંથી પોતાની મેળે આગળ પર રહેલાં જળમાંથી મેઘ (વાદળાં) બને છે. એ વાદળાંઓમાંથી વધી શકતા નથી. પણ જે કોઈ એ અન્ન ખાય અને પછી સ્ત્રીસંભોગ વૃષ્ટિ (વરસાદ) થાય છે. એ કારણે પૃથિવીમાં અન્ન ઉત્પન્ન થાય કરે, ત્યારે તેના જેવા જ બનીને પુનઃ જન્મે છે.
છે. એ અન્નનો ઉપભોગ કરતાં પુરુષમાં વીર્ય બને છે અને એ રેતસૂનું આ જગતમાં જેમના કર્મો સારાં અને પવિત્ર હોય છે તેઓ ફરીથી વીર્યરૂપે સ્ત્રીમાં સિંચન થતાં એની કૂખેથી જીવાત્માનું સર્જન થાય
‘પ્રબુદ્ધ જીવન ને પચ્ચીસ હજારનું અનુદાન આપી કોઈ પણ એક મહિનાનું સૌજન્ય પ્રાપ્ત કરશે. ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ના ખાસ અંક માટેના સૌજન્યનું અનુદાન સૈપિચા ચાલીસ હજાર છે.
વજનનૈ શબ્દોજલિ જ્ઞાનકર્મથી અર્બી જ્ઞાનપુણ્ય પ્રાપ્ત કરશે.