________________
પ્રબુદ્ધ જીવત:
ઓક્ટોબર ૨૦૧૬
પ્રબુદ્ધ જીવન : ગાંધીજી : ગઈકાલ-આજ-આવતીકાલ : સદા નિરંતર ધ્ર પૃષ્ઠ ૨૫ આવતીકાલ
ગાંધી એક લુચ્ચું શિયાળ ?
| ડૉ. મોહનભાઈ પટેલ
જીવન : ગાંધીજી : ગઈકાલ-આજ-વતીકાલ : સદા નિરંતર = પ્રબુદ્ધ જીવત: ગાંધીજી : ગઈકાલ-જ-આવતીકાલ : સદા નિરંતર # પ્રબુદ્ધ જીવન :
[ ડૉ. મોહનભાઈ પટેલ ઉદ્યોગપતિ અને મુંબઈના પૂર્વ શેરીફ છે. વિવિધ વિષયોના અભ્યાસુ, વિદ્વાન વક્તા અને ઉમદા મનુષ્ય છે. એન. ડી. શાહ મહિલા કોલેજ, મલાડના ટ્રસ્ટીગણમાં છે. ].
અમે તો ઉંમરે પહોંચેલા. મને ૮૮મું બેઠું. કોઈ પ્રસંગોએ તો સવાલ પુછાય, કે કેવા હતા ગાંધીજી? મેં મારા ઘરના છોકરાં પૂછે કે, સ્કૂલો-કૉલેજોમાં મને પૂછવામાં તો હું કહ્યું કે, ન ભૂતો ન ભવિષ્યતિ. ૐ આવે: કેવું લાગ્યું તમને જીવન? તમારા જીવનની થોડી વાતો એમના વિષે ગવાય કે, 3 કરો તો હું કહું કે, અમે ઘણું બધું જોયું, ઘણું બધું માગ્યું. ટુંકડી પોતડીવાળા ગાંધીજી.. હું પાંચ હજાર વર્ષ કે તેથી વધારે. રામનો જન્મ ઈ. સ. પૂર્વે એક જોગી ઊભો છે જગત ચોકમાં... - ૫૦૧૪માં અને તેમનો રાજ્યાભિષેક ઈ. સ. પૂર્વે ૪૦૮૭માં. 8 પછી મહાભારત, પછી બુદ્ધ અને મહાવીર, પછી ચાણક્ય અને જેના નામે હવે તો, આજે યુ.એન.ઓ. તરફથી તેમના હૈ હું મૌર્ય વંશની જાહોજલાલી. ૮૦૦ની સાલમાં આદિશંકરાચાર્ય તે જન્મદિવસે ‘અહિંસા દિવસ' ઉજવાય છે, અને એ મહામાનવ BR બધા વિશે જાણ્યું છતાંય, અમે જે કાળમાં જીવ્યા–ઇતિહાસનો માટે ડૉ. આલ્બર્ટ આઈન્સ્ટાઈન કહે: $ એવો ટાઈમ સ્લોટ કે, એટલાં બધાં પરિવર્તનો જોયાં, પ્રસંગોથી, Generations to come, it may be will scarce be &
ઘટનાઓથી ભરપુર માનવજાતની ઓળખાણ બદલાઈ જાય તેવાં lieve that such a man, as this, ever in flesh and blood નું પ્રસંગો અમને જોવાના મળ્યા અને કેટલાકમાં તો, અમે walked upon this earth. હું ભાગીદાર-સાક્ષી.
ભવિષ્યની પેઢીઓ માનશે પણ નહિ, ૧. સદીઓથી ગુલામ થયેલા ભારત દેશને અમે આઝાદ થતો એક માત્ર હાડમાંસનો બનેલો એક વિરાટ માનવ. તેનાં પગલાં
આ ધરતી ઉપર પડ્યાં હશે. ૨. અમે માણસને ચંદ્ર ઉપર પગ મૂકતો જોયો.
અને તેના માટે ભારતીય પ્રજાનો આત્મીયભાવ અને પોતીકાપણું ! È ૩. હજારો વર્ષથી દલિત-અછૂત તરીકે તિરસ્કૃત એવા પિત્તળ લોટા જળ ભર્યા રે... કે આપણા ભાઈ બાંધવોને આપણા સમકક્ષ થતા જોયા અને દાતણ કરતેલા જાવ રે ગાંધીજી ; સ્વરાજ લઈ વહેલા આવજો રે...હું : કેટલાકને તો આપણાથી આગળ વધતા જોયા.
તાંબા તે કુંડીઓ જળ ભર્યા રે... ૐ ૪. સ્ત્રીઓ કે જેને ભણવાનો હક્ક નહીં, સંપત્તિ કમાવાનો નાવણ કરતેલા જાવ રે ગાંધીજી, સ્વરાજ લઈ વહેલા આવજો રે... $ છું કે પામવાનો કે તેના માલિક થવાનો અધિકાર નહીં, ઘરની ચાર જાણે કે આપણા સૌના કુટુંબીજન હોય તેમ આવું તેમના તેના શું aણ દીવાલોની બહાર જેનું સ્થાન જ નહીં, તેમનું કોઈ જીવન-અસ્તિત્વ માટે ગવાય. શું નહીં, જેમને પોતાનું કોઈ વ્યક્તિત્વ જ નહિ-તેમને અમે માત્ર પણ એના નામે ચરી ખાનારાઓની જમાત પણ છે. ૬ ભણતી જ નહીં પણ, ભણાવતી થતાં મેં જોઈ. સંપત્તિની માલિક તેમની ઈર્ષા, પોતાની નાપાક મહેચ્છાઓમાં નિષ્ફળ રે : બનતાં જોઈ. મોટી મોટી મલ્ટીનેશનલ અને ઈન્ટરનેશનલ નીવડેલાઓ પણ કોઈ કોઈ હોય છે.
કંપનીઓમાં અને વેપાર-ધંધામાં ઉચ્ચસ્થાને બેસતી જોઈ. તેમને કેટલીક એવી વિચારધારાઓ, અભિલાષા, મહત્ત્વકાંક્ષાઓ શું É આત્મનિર્ભર થતી જોઈ. સત્તાનાં ઉચ્ચસ્થાને બિરાજતી જોઈ. ઊંધી વળી. તેમનું એક જુદું જ દૃષ્ટિબિંદુ છે, ગાંધીજી માટે. શું પુરુષ સમોવડી જ નહીં, પણ, ઘણાં બધાં ક્ષેત્રોમાં પુરુષ કરતાં થોડાં વરસો પહેલાં એક પુસ્તક વાંચ્યું હતું. (Elizabeth' હું વધારે ચઢિયાતી, પોતાની આગવી બુદ્ધિ, પ્રતિભા-કૌવત- નામે એક Luxury Linerમાં સાઉથમ્પટનથી ન્યુયોર્ક મુસાફરી 8 હિંમત-ચાતુર્ય બતાવતી જોઈ.
કરતાં એ બોટની ખૂબ સમૃદ્ધ લાયબ્રેરીમાં). અને પછી, આગળ કહ્યું કે,
*The march of communism' - Ashok Sen. અને સૌથી વધુ તો, અમે ગાંધીજીને જોયા,
તેમાં એક પ્રકરણ - Gandhi - A wily old fox. ભારતમાં ? પ્રત્યક્ષ-નજરોનજર. થોડું ઘણું તેમની તહેનાતમાં રહેવાનો સામ્યવાદ પાંગરી શક્યું નહિ અને પગદંડો જમાવી શક્યું નહીં તે શું પણ મને તો મોકો મળ્યો.
માટેનો વસવસો. પ્રબુદ્ધ જીવંત 'The good man is the friend of all living things.'
તે આવતીકાલ
& પ્રબુદ્ધ જીવન : ગાંધીજી : ગઈકાલ-આજ-આવતીકાલ : સદા નિરંતર # પ્રબુદ્ધ જીવન : ગાંધીજી : ગઈકાલ-જ-આવતીકાલ : સદા નિરંતર & પ્રબુદ્ધ જીવન : ગાંધીજી : ગઈકાલ-જ-આવતીકાલ : સદા નિરંતર ## પ્રબુદ્ધ જીવન : 6
ૐ જોયો.
જીવન : ગાંધીજીઃ ગઈકાલ-આજ-આવતીકાલ : સદા નિરંતર