________________
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૯ ૧
હું કરવાનો હોય.
અપરિગ્રહ, નિર્લોભતા જેવા ગુણો ખીલે. લાલસા ઘટે અને મટે. હું કાયોત્સર્ગનું ભૌતિક ફળ:
આધ્યાત્મિક લાભ : છે (૧) ચિત્તની ચંચળતા ઘટે અને એકાગ્રતા વધે છે. (૨) જેમ (૧) પાપ આવવાના દરવાજા બંધ થાય. વિરતિમાં મલિનતા ન છે હું તળાવના કિનારે ઊભેલો માનવી ઠંડકનો અનુભવ કરે તેમ કાયોત્સર્ગ આવે. (૨) બાહ્ય વસ્તુનો ત્યાગ જ પ્રાયઃ અંતર્ગુદ્ધિનું ફળ છે. હું હું દ્વારા શાંતિ અને શીતળતાનો અનુભવ થાય છે. જેને કારણે મન ઇચ્છાનિરોધ દ્વારા તપની આરાધના. (૩) પ્રત્યાખ્યાન ન કર્યા હોય- હું શાંત બને છે. કષાયો ધીમે ધીમે ઘટે અને મટે. (૩) યાદશક્તિ વધે અવિરતિ હોય ત્યાં સુધી અપચ્ચખાણ ક્રિયા લાગે. (૪) આખા
છે. મન શાંત થવાથી મનના ઉદ્વેગ મટે છે અને માનસિક તાણથી લોકપ્રમાણ ક્રિયારૂપ આશ્રવના દ્વારા બંધ થઈ જાય. જીવ સંવરમાં 8 4 મુક્તિ મળે છે.
આવી જાય છે. (૫) ઘણા ભારે કર્મોના બંધથી બચી જવાય. શ્રદ્ધા - આધ્યાત્મિક ફળ :
દઢ બને અને વિશુદ્ધ થાય. કે (૧) આત્મા અને દેહ ભિન્ન છે એ વાસ્તવિકતા સમજાઈ જાય વર્તમાને ઉપયોગિતા : હું તો શરીરનો મમત્વભાવ ઘટે. જેનાથી પાપકર્મના બંધથી બચી શકાય. તીર્થકર ગર્ભમાં મતિ, શ્રુત અને અવધિ ત્રણ જ્ઞાન લઈને આવે છે ૬ શારીરિક વેદના ઘટી જાય. (૨) ત્રણ યોગની યોગિક પ્રવૃત્તિથી મુક્ત છે. તેઓ દીક્ષા લે ત્યારે “કરેમિ ભંતે'નો પાઠ ભણે કે તેને ૬ & થઈને ઉપયોગ સ્વરૂપ આત્મભાવમાં સ્થિર થવા પુરુષાર્થ કરી શકાય. મન:પર્યવજ્ઞાન પ્રગટ થાય. આ છ પ્રત્યાખ્યાનની મહત્તા. હૈ સૂક્ષ્મ ચિંતન શક્તિ વધે. શુભ ધ્યાનમાં એકાગ્ર બનવાની શક્તિ કેળવાય. પ્રત્યાખ્યાનને મર્યાદા કે સીમા તરીકે જોઈ શકાય. જ્યારે સીમાનું હૈ હું (૩) અનુપ્રેક્ષા કે ભાવનાનો સ્થિરતાપૂર્વક અભ્યાસ થાય. સુખ-દુખને ઉલ્લંઘન થાય ત્યારે કાર્ય બગડે છે. આ જેટલું આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રને હું ૐ સમભાવે સહન કરવાની ક્ષમતા પ્રાપ્ત થાય. ધર્મધ્યાન અને લાગુ પડે તેટલું જ વ્યક્તિ-સમાજ-દેશને પણ લાગુ પડે છે. ખેતરને ૐ શુક્લધ્યાનનો સહજપણે અભ્યાસ થાય. (૪) આપણી મર્યાદિત વાડનું રક્ષણ નહિ પરિણામે પાકનો નાશ. માવતરોના સંસ્કાર, ૐ ૐ શક્તિઓ અમર્યાદિત બને, નવી જ તાજગી અને શક્તિના સ્રોતની બંધન, રક્ષણ ન હોય કે તેની ઉપેક્ષા કરે તો સંતાન ભટકી જાય. હૈ ૨ અનુભૂતિ થાય. દેહની જડતા નાશ પામે. મતિ શુદ્ધ થાય. અનંતા આમ પ્રત્યાખ્યાન જરૂરી જ નહિ અનિવાર્ય છે ક કર્મોની નિર્જરા થાય.
ઉપસંહાર : 3 વર્તમાને ઉપયોગિતા:
આમ ઉપર આપણે છ એ છ આવશ્યક વિષે વિસ્તૃત રીતે જાણ્યું. હું ભાવ કાયોત્સર્ગ થાય તો સાધક ધર્મધ્યાન-શુક્લધ્યાનમાં રમણ તેના વિષે ચિંતન મનન કરીએ તો કેટલાય દ્વારા ખુલતા જાય ને ? મેં કરે છે. શારીરિક વેદનાનો ભાર ઘણો ઘટી જાય છે અથવા નહિવત્ અનેક સમસ્યાઓના સમાધાન મળતા જાય. આગમમાં દુનિયાના થઈ જાય છે. ધ્યાન અને કાયોત્સર્ગ દ્વારા અનેક રોગોમાં ફાયદા દરેક વિષયોને આવરી લેવાયા છે. આ બધાની ઝલક આપણને છે ? થાય છે, શારીરિક-માનસિક તંદુરસ્તી મળે છે. વર્તમાને ઝડપી જીવન, આવશ્યકની ક્રિયામાં-ચિંતનમાં-અર્થમાં મળે છે. આથી ૪૬ 3 3 ભૌતિક સાધનો અને સગવડોના અતિરેકથી, લાગણી, હૂંફ, પ્રેમ આવશ્યક ભૂતકાળમાં જેટલા પ્રસ્તુત હતાં તેટલા જ વર્તમાને છે અને ૐ હું જેવા પાયાના ગુણોની અછતથી અને શારીરિક-માનસિક રોગો ભવિષ્યમાં પણ રહેશે. આથી ભગવાને બતાવેલા આવશ્યકોમાં $ ઉદ્ભવ્યા છે. તેનાથી મુક્ત થવામાં સહાયરૂપ બને છે. દૃઢ શ્રદ્ધા રાખી તેની આરાધના કરીશું તો જીવન સફળ બન્યા વગર શું ષષ્ઠમ્ પ્રત્યાખ્યાન આવશ્યક - ગુણધારણા:
નહિ જ રહે. ભવિષ્યકાળ માટે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવ પ્રમાણે ભોગપભોગની
* * રે વસ્તુઓની મર્યાદા અથવા ત્યાગ-અશુભ યોગથી નિવૃત્તિ, શુભ સંદર્ભ ગ્રંથો: હું યોગમાં પ્રવૃત્તિ, ભવિષ્યકાળમાં લાગવાવાળા પાપોથી નિવૃત્ત થવા ૧, આવશ્યક સૂત્ર-પ્રાણ આગમ બત્રીસી
ગુરુસાક્ષી–આત્મસાક્ષીએ હેય વસ્તુનો ત્યાગ કરવો તે. ૨. જૈન તત્ત્વ પ્રકાશ-શ્રી અમોલખઋષિજી મ.સા. શુ પ્રત્યાખ્યાનથી થતાં ભોતિક લાભ:
૩. સુધર્મ સુવાસ-રાજેન્દ્રકુમાર સખપરા ૬ (૧) મનુષ્યને પ્રત્યેક વસ્તુ ભોગવવાની લાલસા રહેલી છે જે ૪. સમતાની સાધના સામાયિક-દીપક પ્રેમજી સંગોઈ 5 મોટું દૂષણ છે. પ્રત્યાખ્યાનથી તેને નાથી શકાય. (૨) પ્રતિકુળ પ. આવશ્યક આરાધના-પ્રતિક્રમણ ભાગ-૧-૨-દીપક પ્રેમજી સંગોઈ ૬
સંજોગોમાં પણ પ્રત્યાખ્યાનનું પાલન માનવીને નિશ્ચલ અને લોખંડી ૬. શ્રુતવાણી શ્રવણ, ચિંતન, મનન, વાંચન હું મનોબળની ભેટ આપે છે. (૩) અશાંતિનું, તનાવનું મૂળ કારણ ‘ઉષા-સ્મૃતિ', ૧ ભક્તિનગર સોસાયટી, જૈન ઉપાશ્રયની બાજુમાં, 3 આસક્તિ અને તૃષ્ણા છે તે પ્રત્યાખ્યાનથી દૂર થાય. (૪) સંતોષ, સરળતા, રાજકોટ-૩૬૦ ૦૦૨.મોબાઈલ : ૯૭૨૫૬૮૦૮૮૫.
અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક કિયાઓ વિશેષક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક
* જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન