________________
પૃષ્ઠ ૮૮ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૨ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 4 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક
હું સિદ્ધાંતપ્રેમી, પરમાર્થી, સેવાપરાયણ અને સમર્પિત બનશે. તે અનીતિ, ઉચ્ચ વિચારોવાળી જિંદગીની અત્યારે જરૂર છે. વધુ કમાવ, વધુ
અન્યાય, સ્વાર્થી, લાલચી અને બીજાનું છીનવનાર નહિ બને. (૬) ઉત્પાદન કરો ને વધુ વાપરો એવી ભોગવાદની વૃત્તિને દેશવટો 9 આવી વ્યક્તિ બુદ્ધિથી નહિ પરંતુ હૃદયથી વિચારે છે એટલે હંમેશાં દઈ આત્મા તરફ પ્રયાણ કરવા માટે વર્તમાને સામાયિક ખૂબ $ બીજાનું સારું કરનાર, બીજા પર લાગણી રાખનાર બનશે. દેવી ગુણોને ઉપયોગી બની શકે. જેને કારણે હકારાત્મક વલણ વિકસશે. $ ૬ ખીલવવા ને આત્મસ્વરૂપમાં લીન બનવાના પ્રયત્ન કરશે. માનસિક તાણ પણ ઘટશે, જે તંદુરસ્તી આપશે.
આધ્યાત્મિક ફળ: (૧) પાંચ ઈન્દ્રિયોની ચંચળતા ઘટે છે પરિણામે દ્વિતીય ચઉવિસત્યો આવશ્યક - ઉત્કીર્તન હું સંયમ કેળવાય છે. (૨) સાવદ્યયોગના પચ્ચખ્ખાણથી મન-વચન- અત્યાર સુધી વાણીનો ઉપયોગ ઘણો કર્યો પણ શેમાં? વાદ- ૨ કે કાયા દ્વારા થતી પાપક્રિયાનો ત્યાગ થાય છે. જેને કારણે ભવિષ્યમાં વિવાદ, કથા-વિકથા, પારકી પંચાત, અવર્ણવાદ અને નિંદામાં. ? હું જ્યાં સુધી સામાયિક છે ત્યાં સુધી નવા કર્મોનો આશ્રવ (આવક) ઘટે હવે મન-વચન-કાયાના યોગોને પરમાત્મા સાથે જોડવા હું છે અને રોકાય, ભૂતકાળમાં કરેલા ક્રોડો કર્મની નિર્જરા થાય, તીર્થંકરદેવોની સ્તુતિ કરવી. તેમની પાસે એવી પ્રાર્થના કરવી કે હૈં વર્તમાનકાળે નવું પુણ્ય બંધાય છે. (૩) અઢાર પાપ સ્થાનકનો ત્યાગ પોતે પણ કર્મરૂપ મેલને કાઢી નિર્મળ બને એટલું જ નહિ જન્મ- હું
થાય, અશુભ યોગ ઘટે અને મટે, જીવદયાના સંસ્કાર પડે છે. (૪) જરા-મૃત્યુથી મુક્ત બની સિદ્ધદશાને પામે. હું છ પ્રકારના બાહ્ય તપ અનશન, ઊણોદરી, વૃત્તિસંક્ષેપ, રસપરિત્યાગ, ચઉવિસત્થોનું ભૌતિક ફળ: (૧) ચોવીસ તીર્થંકર પરમાત્માની છે ૐ કાયકલેશ, પ્રતિસલીનતા, છ આત્યંતર તપ, પ્રાયશ્ચિત, વિનય, સ્તુતિ કરવાથી અંતરના ભાવો નિર્મળ બને છે, ઉદ્વેગ નાશ પામે છે હું વૈયાવચ્ચ, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન, કાયોત્સર્ગ-આ બાર પ્રકારના વતની છે જેને કારણે અમાપ શાંતિનો અનુભવ થાય. (૨) મન અને હું 3 સુપેરે આરાધના થાય છે. મનની ચંચળતા ઘટે છે. (૫) પ્રભુની શરીરમાં પ્રસન્નતા વ્યાપી જાય છે, ઉત્સાહ જાગે છે. તન-મનની કે $ આજ્ઞા પ્રમાણેની સામાયિક કરે, અંતરના ઉલ્લાસિત ભાવથી કરે તો એકાગ્રતા સધાય છે જેને કારણે ચિત્તની ચંચળતા ઘટે છે. મન { આરાધક બને (૬) સામાયિક કરતાં જઘન્ય રસ ઊપજે તો કર્મની બહાર ભટકતું બંધ થાય છે. (૩) બાહ્ય વૃત્તિ-પ્રવૃત્તિમાંથી મન ! ૨ ક્રોડો ખપે, ઉત્કૃષ્ટ રસ ઊપજે તો તીર્થકર નામ-ગોત્ર કર્મનું ઉપાર્જન પાછું ફરતાં અંતરમાં ડોકિયું કરવાની ઈચ્છા થાય છે. તેમ કરવાથી 5 કરે. (૭) સમ-સંવેગ-નિર્વેદ-અનુકંપા-આસ્થા જેવા ગુણોનો વિકાસ પોતાના ગુણો અને દોષોનું ભાન થાય છે. સ્વદોષદર્શન થાય હું થાય. સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત થવા તરફ આગળ વધે. તે થતાં મોક્ષમાં અને તેની સાથે તેની નિંદા, ગહ પશ્ચાતાપ પણ થાય તો દોષો ૬ આરક્ષણ થઈ જાય. (૮) પાપકાર્ય કરતી વખતે મન પાછું પડે, પલાયન થાય, દુર્ગુણો ભાગે, સદ્ગુણો ખીલે. ૐ પાપભીરુતા વધે. કદાચ કોઈ પાપકાર્ય કરવું જ પડે તેવું હોય તેના આધ્યાત્મિક ફળ : છે પશ્ચાતાપ, નિંદા, ગર્તા તીવ્ર હોય. પરિણામે સામાયિક ચારિત્ર આવે (૧) ઈયળપણાનો ત્યાગ કર્યા વિના ભમરી ન બનાય. તેમ છે જે વીતરાગતા, કેવળજ્ઞાન, કેવળદર્શન, અયોગીપણું અને મુક્ત બહિંભાવ-મિથ્યાભાવ છોડ્યા વિના સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત ન થાય. હું અવસ્થા અપાવે છે. પાંચ ચારિત્રમાં સામાયિક ચારિત્ર પ્રથમ છે. શ્રદ્ધાપૂર્વક ચઉવિસત્થોની આરાધના કરવામાં આવે તો સમ્યગદર્શન 3
દેશવિરતિ અને સર્વવિરતિ ચારિત્રનો પ્રારંભ અહીંથી થાય છે. પ્રગટ્યા વિના રહે જ નહિ. 8. વર્તમાને ઉપયોગિતા : અત્યારના આ હિંસાના યુગમાં વાત- (૨) આત્મબોધ પ્રગટે. સ્વરૂપનું લક્ષ્ય થતાં પરભાવનો પક્ષ ? વાતમાં ખૂન-ખરાબા થઈ જાય છે ત્યારે સમભાવનો ગુણ જરૂરી છે. છૂટે, છેવટે સ્વરૂપમાં લીન થાય. કે માત્ર દ્રવ્યક્રિયા નહિ પરંતુ ભાવક્રિયારૂપ સામયિક થાય તો સમભાવ (૩) શ્રદ્ધાપૂર્વક આરાધનાથી સમ્યગદર્શન પ્રગટેલું હોય તો 9 રે આવે જે હિંસા પર કાબુ લાવે. જાગૃતિ અધ્યાત્મની પૂર્વશરત છે. તેની વિશેષ શુદ્ધિ થાય છે. હું જાગૃતિ આવે તો માણસ વિચારતો થાય કે આજ સુધીમાં મેં શું (૪) ભાવે સ્તુતિ કરતાં અંતરમાં આધ્યાત્મિક બળનો સંચાર જે કર્યું? ખરેખર, મારે શું કરવું જોઈએ? આવું ચિંતન તેને સવૃત્તિ, થાય. જેને કારણે પરમાત્મ સ્વરૂપનું ભાન થાય. આને કારણે તે શું સસ્પ્રવૃત્તિ તરફ વાળશે. વળી જે ન કરવા યોગ્ય હોય તે કર્યાની પ્રાપ્ત કરવાની ક્રિયામાં આગળ વધાય. ૐ ખબર પડે ત્યારે મનમાં ખટકો થશે. જેનાથી અશુભ યોગો ઘટશે. (૫) પ્રભુને શ્રદ્ધાપૂર્વક યાદ કરતાં અનંતકાળના પાપના | સામાયિક કરનાર છ કાયના જીવોને ઓળખતો થઈ જાય છે. આથી સંસ્કાર, પાપનો આશ્રવ, પાપની વૃત્તિ અને પાપની પ્રવૃત્તિ નષ્ટ હું તેનામાં “આત્મવત્ સર્વભૂતેષુ'ની લાગણી પ્રગટે છે. આજે થાય છે. શુભ વૃત્તિ, શુભ પ્રવૃત્તિ, શુભ સંસ્કારમાં વિચરણ થાય. શું ૬ પર્યાવરણની રક્ષા કાજે પાણીનો વેડફાટ, ઊર્જાનો આડેધડ ઉપયોગ, વર્તમાને ઉપયોગિતા : દરેક મનુષ્યનો આદર્શ કોઈ ને કોઈ નું
ઝાડપાનની હિંસા વગેરે અટકાવવાની જરૂર છે. સાદાઈથી યુક્ત હોય છે. જેવી વ્યક્તિને આદર્શ બનાવીએ તેવા ગુણો આપણામાં 3 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન
કે જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક : જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક : જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક