________________
પૃષ્ઠ૮૪ પ્રબુદ્ધ જીવનcજૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૯ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક
હું ચિંતન, રટણ કરવાથી તેમના આત્મગુણોનું આપણામાં અવતરણ આવશ્યકના પ્રાણ સમાન છે. શું થાય છે. માટે ચતુર્વિશતિ સ્તવ એટલે ચોવીસ તીર્થકરોની ભાવપૂર્વક શ્રીકૃષ્ણ વાસુદેવ અને મિત્ર વીરકૌલિક ભગવાન નેમિનાથના હું સ્તુતિ કરવી. તીર્થકર દેવોની સ્તુતિ કરવાથી સાધકને મહાન દર્શનાર્થે ગયા. શ્રીકૃષ્ણ મહારાજાએ ભગવાન નેમિનાથને અને જે છેઆધ્યાત્મિક બળ મળે છે. તીર્થકરોની સ્તુતિથી સાધક તેના અહંભાવના અન્ય સાધુવંદને પવિત્ર શ્રદ્ધા અને ઉચ્ચ ભાવપૂર્વક વંદન કર્યું. હું હું નાશ કરી શકે છે.
વીરકૌલિક પણ કૃષ્ણને વંદન કરતા જોઈ કૃષ્ણને પ્રસન્ન કરવા ખાતર 3 આપણે જ્યારે મંદિરમાં ઘંટ વગાડીએ ત્યારે તેના રણકારથી વંદન કરતો રહ્યો. શ્રીકૃષ્ણ ભગવાનને પ્રશ્ન કર્યો કે હે ભગવાન! 3 ૐ ઉત્પન્ન થતા ઘોષ-પ્રત્યાઘોષ સાંભળીએ છીએ. આપણા મગજમાં વંદન કરવાથી મને અને વીરકોલિકને શું લાભ થશે? ભગવાન હૈ હું પણ એક ઘંટ હોય છે. આપણે જ્યારે મહાપુરુષોનું કીર્તન કરીએ કહે, હે શ્રીકૃષ્ણ! તમે ભાવવંદન કર્યું છે તેથી તમે ક્ષાયિક સમકિત શું ત્યારે તેમાં મહાઘોષ ઉત્પન્ન થાય છે. મસ્તિષ્કનું આ કેન્દ્ર શ્રદ્ધાથી પ્રાપ્ત કર્યું. તીર્થકર ગોત્રનો બંધ કર્યો અને કેટલેક અંશે દુર્ગતિના * સક્રિય થાય છે. કીર્તનના શબ્દોથી ભાસિત ઘર્ષિત થતાં આ ઘંટનો બંધનને તોડ્યા પરંતુ વીરકે ભાવશૂન્ય વંદન કર્યું છે તેથી તે માત્ર ક હું રણકાર થાય. અહીં ધ્વનિ તરંગો ઉત્પન્ન થાય. આપણું મગજ કીર્તન દ્રવ્યવંદન હોવાથી નિષ્ફળ છે. વંદનથી વિનયના ભાવ આવે છે ૬ વેળાએ એક મંદિર સ્વરૂપ પવિત્ર જ હોય. એમાં મંત્રો-સ્તુતિ રટણ, જેથી તે વ્યક્તિ કુટુંબ-પરિવાર અને સમાજમાં વિયનથી વર્તતા ૐ વંદન વગેરેના આવર્તનને કારણે મસ્તિષ્કમાંથી એક આભા નીકળે લોકપ્રિય બનશે અને પરિવાર અને સમાજમાં પ્રતિષ્ઠિત થશે. જે છે છે. આ આભા મહાઘોષનું રૂપ ધારણ કરે છે. મહાનાદના રૂપે ફેલાઈ ત્રીજા આવશ્યકની વંદનની ક્રિયામાં શરીરવિજ્ઞાન, યોગવિજ્ઞાન છે હું પોતાનું પ્રભાવ ક્ષેત્ર નક્કી કરે છે. કીર્તનથી આ પ્રભાવ ક્ષેત્રનો વિસ્તાર અને મનોવિજ્ઞાનના પરિબળો કામ કરે છે. નમવાથી આપણું પેટ 5
થાય છે. પરિણામે ઊર્જાનો સંચાર થાય છે. મહાઘોષની આ વૈજ્ઞાનિક દબાશે અને પેટનીચેની પેન્ક્રીયાસમાંથી રસ ઝરશે જે તામસી તત્ત્વને ૐ પ્રક્રિયા આત્મશુદ્ધિકરણમાં પરિણમે છે.
શાંત કરશે. આ શરીરવિજ્ઞાનની પ્રક્રિયા થઈ. સાષ્ટાંગ પ્રણામની છે કે લોગસ્સ સૂત્ર સાડા ત્રણ વલયનું સ્પેક્ટ્રમ છે. સાત ગાથાઓના સ્થિતિમાં વંદન કરવું એટલે સમગ્ર ક્રિયાથી સમથળપણે પૃથ્વીના હૈ રે સાત રંગોમાં કીર્તન અને ભાવનાના બે રંગો ઉમેરાતા નવ રંગો સાન્નિધ્યે આપણે દંડવત્ થઈએ ત્યારે વૈશ્વિક ચેતનાનું આપણી સાથે ક દ્વારા સ્પેક્ટ્રમ બની આપણાં જન્મોજન્મના કર્મો ખપાવી દે છે. અહીં અનુસંધાન થતાં જગતની શક્તિનો સહજ પ્રવેશ થાય છે. બાહ્યકૃતિ $ ૨ કીર્તન મગજના બીજા ભાગથી અચેતન મન સુધી પહોંચવું અનિવાર્ય સાથે આંતરપરિવર્તન થતાં પ્રણામ – વંદના માટે આપણે જ્યાં ? હું છે. અહીં સમર્પણના ભાવ જ આવશ્યક છે.
નમીએ છીએ ત્યારે ભીતરસ્થિત અહંકાર પણ નમી જાય છે, ઝૂકી 8 તીર્થંકર પરમાત્માની સ્તુતિ રૂપ આ કીર્તનમાં કર્મોનું છેદન જાય છે. આપણામાંથી આપણી ચોપાસ સતત નીકળતું, સર્જતું ? શું કરવાની અને કષાયોનું નિવારણ કરવાની પ્રચંડ તાકાત છે. આ અહમ્ની સુરક્ષાનું વર્તુળ ભાંગી પડે છે. આ મનોવૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયાથી ૐ પ્રચંડ તાકાતની ચરમ સીમા તો કેવળજ્ઞાનનું અનાવરણ કરવા સુધીની આપણે રચેલ અહમ્ અને મમ્ની દિવાલોમાં તિરાડ પડે છે. કૅ
શરણાગતિનો અભ્યતર ભાવોના પ્રવેશ માટે સહાયક બને છે. આ { શું આવશ્યક સૂત્રનું ત્રીજું આવશ્યક વંદના છે. વંદન આવશ્યકની વંદનની ક્રિયામાં પવિત્ર ભાવના ભળવાથી આ ક્રિયા ભાવવંદના ૬ શુદ્ધિ માટે એ જાણવું જરૂરી છે કે વંદનીયની યોગ્યતા છે કે નહીં? બને છે. લોકોત્તર વંદનની આ યાત્રા શરણાગતિમાં પરિણમે છે. ૬ 3 અવંદનીયને વંદન કરવાથી દોષ લાગે. અસંયમી કે પતિતને વંદન વંદના આવશ્યક દ્વારા જ સાધક સપુરુષ કે પરમાત્માનું શરણું ? ન કરાય.
અંગીકાર કરી શકે છે જે ભાવદીક્ષાનું પ્રેરક છે. ૨ દ્રવ્ય અને ભાવ ઉત્તમ પ્રકારના ચારિત્ર્યથી સંપન્ન ત્યાગી, વૈરાગી, આવશ્યક સૂત્રનું ચોથું આવશ્યક પ્રતિક્રમણ છે મન, વચન અને ૪ હું આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સ્થવિર અને સદ્ગુરુને જ વંદન કરાય. કાયાથી સ્વયં પાપ કર્યું હોય, અન્ય પાસે કરાવ્યું હોય કે અનુમોદન
વંદનના આવશ્યકની યથાવિધિ ક્રિયાનું યોગ્ય પાલન કરવાથી કર્યું હોય તેની નિવૃત્તિ માટે આલોચના કરવી, નિંદા કરવી તેનું શું ૪ વિનયની પ્રાપ્તિ થાય છે. અહંકારનો નાશ થાય છે. ગર્વનો નાશ નામ પ્રતિક્રમણ. શું થાય છે, તે જીવનમાં આત્મગૌરવ ઉજાગર થાય. વંદનના ત્રણ પ્રકાર स्वस्थानाद् पत्थरस्थनं, प्रमोदस्य व शाह गतः। ૬ છે. જઘન્ય, મધ્યમ ને ઉત્કૃષ્ટ, અનુક્રમે મસ્તક ઝુકાવવું, પંચાગ તત્ર માં પૂય: પ્રતિક્રમૂળમુખ્યતા હું નમાવવું અને સાષ્ટાંગ વંદન કરવું.
પ્રમાદવશ શુભ યોગમાંથી નીકળી અશુભ યોગમાં ગયેલ આત્મા હું વંદન બે ભેદ, દ્રવ્ય અને ભાવવંદન. માત્ર દ્રવ્યવંદન કાયાની પુનઃ શુભ યોગ પ્રાપ્ત કરી લે તેનું નામ પ્રતિક્રમણ છે. પ્રતિક્રમણ હું 3 કસરત છે. પવિત્ર ભાવનાથી ઉપયોગપૂર્વક કરેલ ભાવવંદન ત્રીજા એટલે પાપથી પાછા ફરવાની પ્રક્રિયા.
તે જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક - જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જેતા