Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank

SR No.: 526085
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 3 MB

Page 83

ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૮૩ ,
આવશ્યક સૂત્રની ક્રિયાઓઃ આધ્યાત્મિક, સામાજિક, યૌગિક અને વૈજ્ઞાનિક પરિપ્રેક્ષ્યમાં
Bગુણવંત બરવાળિયા
અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની અવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક
(લેખક વ્યવસાયે ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટ છે. જૈન સાહિત્ય અને જેન ચિંતનને લગતા અનેક પુસ્તકોના લેખક-સંપાદક છે. જૈન 8 જ્ઞાનસત્રનું આયોજન કરી જ્ઞાન-સંવર્ધનની પ્રવૃત્તિમાં સતત કાર્યરત છે. હાલમાં જૈન વિશ્વકોશની પ્રવૃત્તિ સાથે સંકળાયેલા છે.]
કેવળજ્ઞાનની ઉપલબ્ધિ પછી તીર્થકર ભગવંતો ધર્મ પ્રવર્તન માટે, સામાયિક એટલે સમતાની સાધના છે. નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય, 2 સાધુ-સાધ્વી, શ્રાવક-શ્રાવિકારૂપ ચાર તીર્થ એટલે ચતુર્વિધ કાળ, ક્ષેત્ર અને ભાવ એ છ ભેદોથી સામ્યભાવ રૂપ સામાયિક હું ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે. આ ચાર તીર્થના સાધકોને સવારે અને ધારણ કરવામાં આવે છે. શુભનામ સામાયિકધારી વિચારશે કે, હું ૬ સાંજે ઊભયકાળ પ્રતિક્રમણ કરવું આવશ્યક હોવાથી, તીર્થ “કોઈએ શુભાશુભ નામનો પ્રયોગ કર્યો છે તેથી મારે શા માટે $
સ્થાપનાના પ્રથમ દિવસથી જ ગણધર ભગવંતો તીર્થકરોના ઉપદેશ રાગદ્વેષ કરવા?' આનાથી શુભ નામ કે અશુભનામ પ્રતિ રાગદ્વેષ છે હું અનુસાર આવશ્યક સૂત્ર સહિત અંગસૂત્રોની રચના કરે છે.
થતો નથી. પોતાની નિંદા કે સ્તુતિ પ્રત્યે રાગદ્વેષ થશે નહીં. | ઋષભદેવ - આદિનાથ અને ભગવાન મહાવીરસ્વામી સિવાય સ્થાપના સામાયિકધારી વિચારશે કે આ સ્થાપિત પદાર્થ હું હું કે મધ્યના બાવીસ તીર્થકરોના શાસનમાં સાધુ-સાધ્વીઓ માટે પ્રતિક્રમણ નથી તેથી તે પદાર્થથી મને લાભ-હાની નથી માટે હું રાગદ્વેષ નહીં ?
કલ્પ અનિવાર્ય ન હતું કારણ સાધકો પાપસેવન થતાં તુરંત જ કરું. કે પ્રતિક્રમણ કરી લેતા પરંતુ ભગવાન મહાવીરે
દ્રવ્યસામાયિકધારીનું ચિંતન સોનું કે માટીમાં સમભાવ રાખશે. છે 'पंच महव्वए सवाऽक्कमणं धम्म'
ક્ષેત્ર સામાયિકધારી જંગલ, ઝૂંપડી કે મહેલ, શહેર કે ગામડાંને ૪ પ્રતિક્રમણ સહિત પાંચ મહાવ્રતની પ્રરૂપણા કરી.
નિશ્ચયદૃષ્ટિથી જોશે. તે રાગદ્વેષ કરશે નહીં. અવશ્ય વર્તવ્યમવશ્ય સાધકોને અવશ્ય કરવા યોગ્ય હોય કાળસામાયિકધારી ઋતુ કે પ્રકૃતિની કદી નિંદા કરતો નથી. ૬ તે આવશ્યક છે.
તેથી તે પરભાવજનિત વૈત્રાવિક ભાવોમાં રાગદ્વેષ કરતો નથી. સંસારી જીવોની આવશ્યક ક્રિયાઓ શરીર સાથે કે ભૌતિક પદાર્થો ભાવસામાયિકધારી કોઈ સાથે વેરભાવ ન રાખે. જીવનમાં છે છે સાથે સંબંધિત હોય છે, જ્યારે ભૌતિક જગતથી દૂર જઈ આધ્યાત્મિક મૈત્રીભાવ પ્રગટાવશે. હું ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કરવા માટે અંતરમુખ બનેલા સાધકોની આવશ્યક આ છ પ્રકારની સામાયિકમાં અદ્ભુત અનેકાંત દૃષ્ટિ અભિપ્રેત 5 ક્રિયા આત્મા સાથે સંબંધિત હોય છે.
છે. આવશ્યક સૂત્રની આ પાવન ક્રિયાથી કુટુંબ-પરિવારમાં અવશ્યક સૂત્રમાં છ આવશ્યક બતાવવામાં આવ્યા છે. સામંજસ્ય જળવાશે. કે (૧) સામાયિક - સાવદ્યયોગ વિરતિ (૨) ચતુર્વિશતિસ્તવ- સામાયિક પરિગ્રહ પ્રત્યેની મૂર્છા ઘટાડશે જેથી સમાજવાદનો 8 ૨ ઉત્કીર્તન (૩) વંદના – ગુણવત પ્રતિપતિ (૪) પ્રતિક્રમણ – આદર્શ ચરિતાર્થ થશે.
આલોચના (૫) કાયોત્સર્ગ – વ્રણ ચિકિત્સા અને (૬) પ્રત્યાખ્યાન સામાયિકની સાધના સમાજમાં જાતિભેદ, અસ્પૃશ્યતા, ગોરા- ૬ - ગુણ ધારણા.
કાળાના રંગભેદના નિવારણમાં સહાયક બને છે. ક્રિયાઓ અને અનુષ્ઠાનો અરિહંત પ્રભુની સાક્ષીએ ગુરુદેવની વળી આ સાધનાની અવધિ ૪૮ મિનિટ જ કેમ રાખી? કારણ 9 હું આજ્ઞા લઈને જ કરવાની હોય છે. આજ્ઞાસહ કરેલી સાધના કદી કે ભગવાન મહાવીર પરમ વૈજ્ઞાનિક હતા. આજના વૈજ્ઞાનિકોએ ૪ વિફળ જતી નથી.
શોધ કરી, તારણ કાઢ્યું કે, કોઈ પણ વ્યક્તિની શારીરિક સ્થિરતા જૈન ધર્મની શ્રમણ સંસ્કૃતિમાં જૈન જીવનશૈલીમાં આવશ્યક અને ધ્યાન ૪૮ મિનિટથી વધુ કેન્દ્રિત થતું નથી. મનનું કોન્સન્ટેશન ફેં 3 સૂત્રની આ પવિત્ર ક્રિયાઓનું ખૂબ જ મહત્ત્વ છે. આ ક્રિઆઓમાં ૪૮ મિનિટની અવધિનું જ હોય છે. માટે ભગવાને ૨૫૦૦ વર્ષ 3 શું અદ્ભત રહસ્યો સંગોપાયા છે.
પૂર્વે બે ઘડીની સામાયિકનો આદેશ આપ્યો. શું આ ક્રિયાઓના સામાજિક, વૈજ્ઞાનિક અને યૌગિક સંદર્ભો રસપ્રદ આવશ્યક સૂત્રની બીજી ક્રિયા ચતુર્વિશતિ સ્તવ છે. ગુણીજનોના હું
ગુણગાન કરવાથી ગુણવાન બનાય છે. ગુણીજનોના નામ, ગુણનું કે
="જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક
જૈન ધર્મ
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મતી અવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન