________________
પૃષ્ઠ ૮૨ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૨ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
વિશેષક જૈન ધર્મ
હું નથી, પરંતુ પ્રતિક્રમણ સૂત્રોની મહાપુરુષો દ્વારા થયેલ રચના જ જાય છે તેમ તે શુદ્ધિની વૃદ્ધિ એટલે નિર્જરા થતી જાય છે. જેટલા છે $ એવી છે કે દ્રવ્યપ્રતિક્રમણ પણ આત્મહિતકર થાય છે. જો અર્થ અંશમાં નિર્જરા હોય છે તેટલા અંશમાં વીતરાગતા અને સુખ પ્રાપ્તિ 5 હું સમજીને ભાવપૂર્વક થાય તો પછી એ પડાવશ્યક એકદમ નિરાળું હોય છે. સર્વથા નિર્જરા અર્થાત્ પૂર્ણ નિર્જરાથી પૂર્ણ વીતરાગતા છે 8 ફળદાયી બની જાય છે.
અને પૂર્ણસુખની ઉપલબ્ધિ છે અને નિરાવરણતા છે. હું સંવર અને નિર્જરા:
સાધકને અશુભ પાપાશ્રવથી તો બચવાપણું હોય જ છે. પરંતુ છે 3 જીવ-અજીવ-પુણ્ય-પાપ-આશ્રવ-બંધ-સંવર-નિર્જરા અને મોક્ષ; આશયશુદ્ધિપૂર્વક થતાં ધર્માનુષ્ઠાનની આડપેદાશરૂપ – By Prod- 3 ૐ એ જૈન દર્શનના હાર્દ સમ નવ તત્ત્વ છે. એના અભ્યાસથી અને uct પુણ્યકર્મપ્રાપ્તિ હોય છે. હેતુ પુણ્ય પ્રાપ્તિનો નથી હોતો, વળી 8 છે યથાર્થ શ્રદ્ધાનુથી સમ્યગ્દર્શન પમાય છે. એ નવ તત્ત્વમાંના ૭ ને પ્રાપ્ત પુણ્યકર્મમાં હેયબુદ્ધિ હોય છે. હાઈ બ્લડ પ્રેશર હોય કે લો છે ૨ ૮મા ક્રમના તત્ત્વો સંવર અને નિર્જરા છે. જીવ-અજીવ એ બે તત્ત્વો બ્લડ પ્રેશર હોય બંને હૃદયઘાતક જ હોય છે. બેડી-હથકડી લોઢાની રે * દ્રવ્ય છે જ્યારે બાકીના ૭ તત્ત્વો પર્યાય છે. સ્વ આત્મલક્ષી વિચારણા હોય કે સોનાની હોય બંને હોય છે તો બંધનરૂપ જ. એ જ રીતે ૐ કરતા જીવ એ “સ્વ” તત્ત્વ છે. સ્વયં પોતે છે. અજીવ તત્ત્વમાં “સ્વ” પાપકર્મબંધ હોય કે પુણ્યકર્મબંધ હોય બંને કર્મબંધ અને આશ્રવરૂપ હું ૬ સિવાયના સઘળાંય જડ-ચેતન અર્થાત્ જીવ-અજીવ પર' તત્ત્વોનો જ હોય છે. પુણ્યકર્મ તો ભવાટતિ ઓળંગવા માટે ભાડે લીધેલો ૬ સમાવેશ થાય છે.
વળાવિયો છે. જંગલ પસાર થઈ જતાં તે વળાવિયાને જેમ છૂટો છે “સ્વ'ને “સ્વ” તરીકે ઓળખવું, જાણવું અને માનવું તથા “પર'ને કરાય છે તેમ પુણ્યકર્મ પણ સમય આવે આપોઆપ છૂટી જતું હોય 5 ‘પર' (અન્ય) તરીકે ઓળખવું, જાણવું અને માનવું અને તે સમજ છે. પેટ સાફ આવે તે માટે લીધેલ દીવેલાદિ રેચકને પેટમાંથી કાઢવા $
તથા માન્યતાના આધારે “સ્વ”ને ઉપાદેય અને ‘પર’ને હેય કે શેય બીજા રેચક પદાર્થની આવશ્યકતા હોતી નથી. 8 માનીને “સ્વ'માં સ્થિર થતા જવારૂપ વસતા જવું અને ‘પરથી છૂટા ઔદયિક કર્મોનું ભોગવટાપૂર્વક છૂટી કે ઝરી યા ખરી પડવું તે શું 8 થતા જવારૂપ ખસતા જવું અર્થાત્ આશ્રવ નિરોધ કરવો તેનું નામ અકામ નિર્જરા છે. જે બોમ્બનો સ્ફોટ થવારૂપ છે જ્યારે સંવરપૂર્વક $ ૩ “સંવર’ છે. જ્યારે શુભ કે અશુભ એટલે પુણ્યકર્મ ને પાપકર્મનું થતી નિર્જરા સકામ નિર્જરા છે, જે બોમ્બને ડીફ્યુસ્ટ કરવા રૂપ છે. ? ક્ર આત્મામાં શ્રવવાપણું જે આત્માથી કાર્પણ વર્ગણાઓનું એક આમ પડાવશ્યક એ સંવર અને નિર્જરા ઉભય ધર્મ સાધક છે. $ ક્ષેત્રાવગાહી થઈ કર્મરૂપ પરિણમવાપણું છે તે આશ્રવ છે.
ધર્મ : ધારયતિ તિ ધર્મ આત્માને આત્મામાં જ ધારણ કરી ? જ્યાં સુધી યોગકંપનથી આત્મપ્રદેશનું કંપન છે ત્યાં સુધી પ્રદેશ રાખે છે તે ધર્મ છે. જ્યાં સુધી આત્મસ્થતા (સ્વસ્થતા)ની સ્થિતિની છે અને પ્રકૃતિ બંધ છે અને જ્યાં સુધી ઉપયોગકંપન (મનનીતરંગીતતા) પ્રાપ્તિ થતી નથી ત્યાં સુધી આત્માને દુર્ગતિમાં પડતો બચાવીને છે છે, ત્યાં સુધી કષાય નિમિત્તે અનુભાગ (રસ)બંધ અને સ્થિતિબંધ છે. સદ્ગતિમાં ધારી રાખીને પંચમગતિ અર્થાત્ પરમગતિ–પરમપદે કૈં તીર્થકર ભગવાન સહિત સર્વ કેવળી ભગવાનોને પણ યોગ પહોંચાડનાર છે, તે “ધર્મ” છે. એથી તો શાસ્ત્ર સૂત્ર છે કે..‘ક્રિયો કું
હોય છે ત્યાં સુધી સયોગી કહેવાય છે અને તે યોગકંપનથી કર્મ, પરિણામે (ભાવથી) બંધ, અને ઉપયોગે ધર્મ.” ચેતના શું આત્મપ્રદેશ કંપનથી એક સમયનો પણ ઈર્યાપથિક (હલન-ચલનના (દર્શનોપયોગ-જ્ઞાનોપયોગ)નું ચેતનામાં રહેવા પણું ધર્મ છે. બાકી શું કારણે) આશ્રવ હોય છે.
સર્વ ક્રિયાત્મક ધર્મ શુભાશ્રવરૂપ પુણ્યકર્મ બંધની થતી ક્રિયા છે. હું સર્વથા સંવર, યોગ સ્વૈર્યથી શૈલેશીકરણ થતાં હોય છે, તેની સર્વ ધર્માનુષ્ઠાનમાં આત્મસ્થિતતા-આત્મોપયોગ આવશ્યક છે જે સાદિ-અનંતતા અર્થાત્ શાશ્વતતા તો ગુણાતીત અશરીરી સિદ્ધ થયેથી અથવા તો પરમાત્મ સ્વરૂપ પ્રાગટ્યાર્થે થતાં સર્વ ધર્માનુષ્ઠાનોમાં
આત્મકેન્દ્રિયતા હોવી જરૂરી. સર્વ ધર્મો આત્માનુસંધાનપૂર્વક ? બહિરાત્મદશામાં તો અશુભાશ્રવરૂપ પાપાશ્રવ હોય છે. આત્મલક્ષી હોય તે આવશ્યક છે. અંતરાત્મદશામાં રહેલ સાધકને શુભાશ્રવરૂપ પુણ્યાશ્રવ હોય છે સહુ ભવ્યાત્માઓ પડાવશ્યક જેવી સંવરપૂર્વક નિર્જરા સાધક છે છે પણ એમાં ઉપદેય બુદ્ધિ નથી હોતી, બલ્ક હેય બુદ્ધિ હોય છે તથા ધર્મક્રિયાઓ કરતા કરતા, સર્વથા નિર્જરાથી શુદ્ધ, સંપૂર્ણ, શાશ્વત, શું પ્રત્યેક ધર્માનુષ્ઠાનમાં મુક્તિસુખ પ્રાપ્તિરૂપ આશય શુદ્ધિ હોય છે સ્વાધીન, સર્વોચ્ચ મુક્તિસુખના સ્વામી થાઓ અને અસ્તિત્વના ૬ માટે ત્યાં સંવર હોય છે. સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ નથી ત્યાં સુધી સાધક આનંદમાં રમણતા કરો! એવી અભ્યર્થના! શું સાવરણ હોય છે અને તે સકર્મક હોય છે. નવિન કર્મબંધના નિરોધરૂપ
સંપાદન : સૂર્યવદન ઠાકોરદાસ જવેરી હું હું સંવર હોય છે અને એ સંવરની સાથે સાથે પૂર્વબદ્ધ કર્મ અર્થાત્ ૮૦૨, સ્કાઈ હાઈ ટાવર, શંકર લેન, માલાડ (પશ્ચિમ), ૬ મલિનતા-અશુદ્ધિની નિર્જરા હોય છે. જેમ જેમ નિર્મળતા શુદ્ધિ વધતી મુંબઈ-૪૦૦ ૦૬૪. મોબાઈલ : ૯૮૬૯૭૧૨૨૩૮.
તે જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક - જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જેતા