Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank

SR No.: 526085
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 3 MB

Page 69

ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૬૯ ,
ષાવશ્યકઃ માનવ જીવન સાથે જોડાણ.
Hડૉ. કેતકી યોગેશ શાહ
[ ડૉ. કેતકીબહેન મુંબઈ યુનિવર્સિટીમાંથી ‘ગુણસ્થાનક' જેવા ગહન વિષય પર પીએચ. ડી. પદવી પ્રાપ્ત કરેલ છે. તેઓ કવયિત્રી
તથા સંગીતજ્ઞ છે. તેઓ તત્ત્વજ્ઞાનના અભ્યાસી છે. ] ૬ પ્રભુ મહાવીર પ્રરૂપિત બધા આગમો જો મીઠાઈ સમાન છે તો બેસવાથી ત્યાં પવિત્ર વાતાવરણ સર્જાય છે, જે મનના શુભ ભાવોનું હું { આવશ્યક સૂત્ર એ મીઠા સમાન છે. મીઠાઈ વગરનું ભોજન કદાચ પોષક બને છે અને જીવનમાં અનોખી પ્રસન્નતા લાવે છે. સામાયિકના ૩
ચાલી જાય પણ મીઠા વગરનું ભોજન નીરસ લાગે છે. આવશ્યક પ્રભાવ માટે “મૂલાચાર'માં બતાવ્યું છે કે “અરણ્યમાં શ્રાવકે સામાયિક જ પણ સૂત્ર સિવાયના બીજા બધા આગમ સૂત્રરૂપ છે જ્યારે આવશ્યક કરવાથી પશુઓનો (શિકારી દ્વારા) વધ થતો નથી. વળી તે પશુઓ હું સૂત્ર ક્રિયારૂપ અને સૂત્રરૂપ છે. બીજા આગમના સ્વાધ્યાયમાં પ્રમાદ પણ ઉદ્ધત (જૂરી થતાં નથી કે જેથી સામાયિકમાં વિન આવે.' છે. આવી જાય તો બાંધછોડ કરી શકાય પણ આવશ્યક સૂત્રનો સ્વાધ્યાય આવી અનુપમ ફળ દેનારી સામાયિક માટે શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર પણ કહે છે ચતુર્વિધ સંઘે નિત્ય-નિત્ય કરવો જરૂરી છે. અરિહંતો, કેવળજ્ઞાની, છે કે સામાયિક આત્મશક્તિનો પ્રકાશ કરે છે, સમ્યગુદર્શનનો ઉદય છે શું મન:પર્યવજ્ઞાની પણ જે અવશ્ય કરતા હોય તેવા આવશ્યકની મહત્તા કરે છે, શુદ્ધ સમાધિભાવમાં પ્રવેશ કરાવે છે, નિર્જરાનો અમૂલ્ય હું માનવ જીવનમાં ઘણી રહેલી છે.
લાભ અપાવે છે, રાગદ્વેષમાં મધ્યસ્થ બુદ્ધિની ઉપલબ્ધિ કરાવે છે. છ આવશ્યક તે-સામાયિક, ચઉવીસત્યો, વંદના, પ્રતિક્રમણ, (૨) ચઉવીસત્યો: પહેલાં આવશ્યકમાં સમભાવમાં સ્થિર બની, છે કાઉસગ્ગ અને પ્રત્યાખ્યાન.
હવે સાધક ચકવીસત્યો દ્વારા તીર્થંકરના નામ સાથે ભક્તિ કરે છે, મેં ૧. સામાયિક : સાવદ્ય કર્મથી મુક્ત થઈને, આર્ત અને રૌદ્ર જે “લોગસ્સ સૂત્ર'ના નામે પ્રસિદ્ધ છે. હું એવા દુર્ગાનથી રહિત થઈ, અઢાર પાપસ્થાનથી નિવૃત્ત થઈ, સર્વ લોગસ્સ સૂત્ર દ્વારા તીર્થંકર પરમાત્માના અનંત ગુણોનું રે ૐ જીવો પ્રત્યે સમતાભાવ ધારણ કરી સમત્વની સાધનાનો પ્રારંભ પ્રગટીકરણ કરવા માટે સાધક અપૂર્વ ભાવોલ્લાસ દ્વારા ભક્તિ કરવા
થાય છે, તેવી સામાયિક એ તો સિદ્ધદશાનું Sample છે. ઘડિયાળને કર્મોનો ક્ષય કરી ઈષ્ટ ફળની પ્રાપ્તિ કરે છે. અહીં સ્તુતિ કરનાર છે હું ચાવી આપીએ તો ૨૪ કલાક ચાલે તેમ આ બે ઘડીની સામાયિકનો આરોગ્ય (દ્રવ્ય આરોગ્ય + ભાવ આરોગ્ય) - આત્મિક શાંતિ, હું
પાવર સાધકને આખો દિવસ સમભાવમાં રાખે છે. સમતા એ બોધિલાભ - સમકિત અને શ્રેષ્ઠ સમાધિભાવની પ્રાપ્તિ થાય તેવું શું શું સામાયિકનો પ્રાણ છે. ખોરાકથી શરીર પુષ્ટ બને તેમ સમતાથી માગી લે છે. É આત્મા પુષ્ટ બને છે. ઘરનાં કે બહારનાં જીવનમાં કલુષિત શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના ૨૯મા અધ્યયનમાં ભગવાન મહાવીર ફેં કું વાતાવરણને શમાવી દેવાની, શાંત પાડવાની કોઈ અનેરી ક્ષમતા કહે છે કે ચતુર્વિશતિ-સ્તવથી જીવને દર્શન વિશુદ્ધિનો લાભ મળે ; હું આ સમભાવમાં રહેલી છે. સાધકના વ્રત, તપ, જપ આદિ સર્વ છે, સમ્યક્દર્શનમાં બાધા ઉત્પન્ન કરનાર કર્મો દૂર થાય છે અને હું હું અનુષ્ઠાનોની આરાધના સમભાવની પ્રાપ્તિ માટે જ છે. સામાયિકમાં શ્રદ્ધા દૃઢ બને છે. શ્રી રમણલાલ શાહ તેમના “જિન તત્ત્વ' નામના - = અનંતા જીવોને અભયદાન આપતા પોતાનું જીવન પણ ભયમુક્ત પુસ્તકમાં કહે છે કે “લોગસ્સની સાત ગાથાઓનો સંબંધ આપણા ન બની જાય છે.
દેહમાં રહેલાં સૂક્ષ્મ ચક્રો-અર્થાત્ સાત શક્તિકેન્દ્રો સાથે રહેલો છે. આજે લોકો પાસે ધન, ભૌતિક સુખના સાધનો વધ્યાં પણ પહેલી ગાથા મૂલાધાર’ ચક્રમાં ચિત્તને કેન્દ્રિત કરીને બોલવાની છે હું શાંતિના ટકા ઘટી ગયા અને રોગોના ટકા વધી ગયા. ત્યારે તેમાંથી હોય છે. બીજી ગાથા સ્વાધિષ્ઠાન ચક્રમાં, ત્રીજી મણિપુર ચક્રમાં, કું નીકળવાનો એક માત્ર ઉપાય સમભાવ છે. આપણી નજીકના કે ચોથી અનાહત ચક્રમાં, પાંચમી વિશુદ્ધિ ચક્રમાં, છઠ્ઠી આજ્ઞાચક્રમાં 5 હું દૂરના વ્યક્તિઓના વિચાર, વાણી કે વર્તનથી આપણે હરપળ સુબ્ધ અને સાતમી સહસાર ચક્રમાં પ્રણિધાનપૂર્વક બોલવાની હોય છે.”
થઈ જઈએ છીએ ત્યારે આ સમતાયોગનું અમોઘ શસ્ત્ર સમાધિભાવ આમ, લોગસ્સ એ ભક્તિ કરવાનું ઉત્તમ માધ્યમ છે. હું આપે છે. સામાયિકમાં સ્થિત થયેલા સાધક જીવન-મરણ, સુખ- (૩) વંદના : જૈન ધર્મમાં ત્રણ તત્ત્વ છે: દેવ, ગુરુ અને ધર્મ.
દુઃખ, લાભ-અલાભ, નિંદા-પ્રશંસા, શત્રુ-મિત્ર, સંયોગ-વિયોગ, ધર્મ કરતા પહેલાં દેહની સ્તુતિ ચઉવીસત્યો દ્વારા કર્યા પછી હવે ૐ પ્રિય-અપ્રિય વગેરે અનુકૂળ કે પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓમાં કોઈ પણ પ્રત્યક્ષ ઉપકારી માર્ગદાતા ગુરુને વિધિપૂર્વક વંદના કરવામાં આવે 8 પ્રકારના સંકલ્પ-વિકલ્પોથી રાગદ્વેષને દૂર કરવામાં સક્ષમ બને છે. છે. વંદના આવશ્યકથી વિનયધર્મની આરાધના થાય છે.
રોજ એક જ સ્થળે લગભગ નિયત સમયે સામાયિક કરીને શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર, અધ્યયન-૯માં, ઉદ્દેશો-૨માં ફરમાવ્યું? જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન
ફૂજૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક
ને જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક