________________
પૃષ્ઠ ૭૦ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૯ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાવિશેષાંક
તેજથી સાધકની સમગ્ર સાધના તેજોમય બની જાય છે. તેની અદ્ભુત ૨ ___ एवं धम्मस्स विणओ, मूलं परमो से मुक्खो ।
આત્મિકશક્તિઓ પ્રગટ થાય છે. હું નેળ વિત્તિ સુય સિધું, ખિસેસ વાઈપીંછ ||
પાંચમા પરિગ્રહ વિરમણ વ્રતથી લોભસંજ્ઞા પર અંકુશ આવતા છે અર્થ : ધર્મરૂપી વૃક્ષનું મૂળ નિનય છે અને તેનું સર્વોત્તમ ફળ આત્મોત્થાન પમાય છે. આ પરિગ્રહ જૂઠ, કપટ, ચોરી, હત્યા, હું ૐ મોક્ષ છે. વિનયરૂપી મૂળ દ્વારા વિનયવંત શિષ્યને આ લોકમાં કીર્તિ વ્યભિચાર, અન્યાય, ભ્રષ્ટાચાર આદિ અનેક પાપ કરાવે છે અને હૈ 3 અને શ્રુતજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે, તેની મહાપુરુષો દ્વારા પ્રશંસા થાય પરિણામે સંબંધોમાં ભંગ કરાવે છે, આ ભવમાં નિંદા, અપકીર્તિ, 3 છું છે. ત્યાર પછી ક્રમશ: અંતમાં મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. રાજ્યદંડ, કલેશ-કંકાસ આદિ ઉત્પન્ન કરાવે છે અને પરભવમાં શું ૬ શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રાનુસાર વંદના કરવાથી જીવ નીચ ગોત્ર દુર્ગતિ પ્રાપ્ત કરાવનાર બને છે. આ વ્રત દ્વારા પરિગ્રહથી મુક્તિ ૬ 3 કર્મનો ક્ષય કરે છે, ઉચ્ચ ગોત્ર કર્મ બાંધે છે. પોતાના અહમ્ ભાવને મેળવી આત્મા ઊર્ધ્વગામી બની શકે છે. આજે જ્યારે સંગ્રહખોરી રે જૈ ઓગાળી જ્યારે ગુરુની ભક્તિ કરે છે, માબાદ મો-આજ્ઞામાં ધર્મ વધી છે અને મોંઘવારીએ માઝા મૂકી છે ત્યારે અપરિગ્રહ વ્રતની ર છે એવું માનીને ગુરુ આજ્ઞાને અવધારે છે ત્યારે ગુરુ પણ તેને પ્રસન્ન તાતી જરૂર જણાય છે. આજે જ્યારે પર્યાવરણનું સમતુલન ભાંગી ? હૈં થઈને શ્રુતજ્ઞાનનો અધિકારી બનાવે છે. જેથી તેના જ્ઞાનગુણમાં પડ્યું છે, તાપમાન વધી રહ્યું છે, ખનિજ પુરવઠો પાણી પુરવઠો હૈ હું વૃદ્ધિ થાય છે. આવશ્યક-સૂત્રમાં વંદનાનો આવશ્યક ઉકડુ આસને ઘટી રહ્યો છે, પ્રદુષણ વધી રહ્યું છે ત્યારે તેને આવી તારાજીમાંથી ? જ કરવામાં આવે છે. કારણ કે ગુરુદેવની કામધેનુને દોહવાની છે અને તારવાનો એકમાત્ર તરાપો આ અપરિગ્રહ વ્રત છે. હું તેમની કૃપારૂપી દૂધને પામવાનું છે.
ચારિત્રનો પ્રાણ પ્રતિક્રમણ છે તો પ્રતિક્રમણની આરાધનાનો આમ, આ વંદનાનો આવશ્યક નમ્રતા, ઋજુતા, સરળતા જેવા પ્રાણ “ખામેમિ સવૅજીવા, સર્વે જીવા વિ ખમંતુ મે, મિત્તીમે સવ શું 3 ગુણોનો સ્રોત છે.
ભૂએસ, વેરે મઝે ન કેણઈ” એ ક્ષમાપના સૂત્ર છે. જગતના સમસ્ત રે 8 (૪) પ્રતિક્રમણ ત્રણ આવશ્યકની આરાધનાથી જેની ચિત્તવૃત્તિ જીવો સાથે ખમખામણા કરી, મૈત્રીભાવ પ્રગટ કરી, શત્રુભાવનો છે ૐ શાંત અને નિર્મળ થઈ ગઈ છે તેવો સાધક અંતરમુખી બની, આત્મ નાશ કરી ક્ષમાયાચના કરવાની છે. વિશ્વમાં સ્વર્ગ ઊભું કરવાની કે શું નિરીક્ષણ દ્વારા પોતાના સ્થળ અને સૂક્ષ્મ દોષોનું શોધન કરીને, તાકાત આ સૂત્રમાં રહેલી છે. કૌટુંબિક, સામાજિક, રાષ્ટ્રીય અને ? કં સરળતાપૂર્વક આલોચના, નિંદા, ગર્તાપૂર્વક તેનું પ્રતિક્રમણ કરે છે. વૈશ્વિક સ્તરે વિચારોમાં સર્જાતું વાવાઝોડું, વર્તનમાં સુનામી લાવી દ્ર ? પાપશુદ્ધિ એ પ્રતિક્રમણનો હેતુ છે. પ્રતિક્રમણ કરનાર પોતાના માનવજીવનને પૂરેપૂરું ડહોળી નાખે છે ત્યારે આ સૂત્ર સર્વ જીવો કે હું ચારિત્રને દોષરહિત અને નિર્મળ બનાવે છે. તે વ્રત, સમિતિ, ગુપ્તિ સાથે મૈત્રી અને બંધુત્વનો પાઠ ભણાવતું શાંત ઝરણું છે. { આદિ ચારિત્ર અનુષ્ઠાનમાં અપ્રમત્ત અને તલ્લીન બની, આવતાં (૫) કાયોત્સર્ગ : કાયાનો ઉત્સર્ગ અથવા શરીરના મમત્વનો ? શું કર્મનાં દ્વાર બંધ કરે છે. સંયમની તલ્લીનતાથી ઈન્દ્રિયો પોતપોતાના ત્યાગ. શરીરની મમતા ઓછી થવા લાગે અથવા છૂટે તો માણસ ? ૐ વિષયોમાં ચંચળ બનતી નથી. આ રીતે તે સાધક ઈન્દ્રિય-વિજેતા બહિર્મુખ મટી અંતર્મુખ બની શકે છે. દેહ અને આત્માની ભિન્નતાનો કું બની જાય છે.
અનુભવ કરવા માટે, દેહાધ્યાસ છોડવા માટે, આત્મામાં લીન બનવા $ પ્રતિક્રમણમાં આવતા વ્રત માનવજીવનનું ખરું ઘડતર અને ચણતર માટે કાયોત્સર્ગ મોટામાં મોટું સાધન છે.
કરે છે. તેમાં પહેલું હિંસા-વિરમણ વ્રત એટલે કે અહિંસાનું વ્રત આવશ્યક સૂત્રના ક્રમમાં આગળ વધતાં પાપથી પાછો ફરેલો કે 3 સર્વશ્રેષ્ઠ અને પ્રમુખ વ્રત છે. બાકીના બધાં વ્રત તેની રક્ષા માટે છે. સાધક આત્માની વિશેષ શુદ્ધિ માટે, સૂક્ષ્મ દોષના નાશ માટે ? જે અહિંસાના પાલનથી ઉત્કૃષ્ટ આરોગ્યતા, રૂપ, કીર્તિ, ધન, યૌવન, કાઉસગ્ગ કરીને ત્રણેય યોગની (મન, વચન, કાયા) પ્રવૃત્તિને સ્થિર કે દીર્ધાયુ, સરળ પરિવાર વગેરે ફળ મળે છે. સર્વે અનુકૂળતા અને કરે છે. યોગની પ્રવૃત્તિ સ્થિર થયા પછી જ ઉપયોગ સ્વરૂપ આત્માની હું શાતાના સંયોગ મળે છે. બીજું મૃષાવાદ-વિરમણ વ્રત એટલે કે સત્ય અનુભૂતિ થાય છે. યોગોની ચંચળતાને અટકાવી ગુણસ્થાનકના હું ૬ વ્રતથી મનુષ્યનું જીવન નિર્ભય બને છે, તેનું વચન આદરણીય બને પગથિયાં ચડાવે તેવો આ કાઉસગ્ગ રહેલો છે. પ્રતિક્રમણમાં કરાતા 5 લે છે. ત્રીજું અદત્તાદાન વિરમણ વ્રત અર્થાત્ અસ્તેય વ્રત મનુષ્યની ૪, ૧૨, ૨૦ કે ૪૦ લોગસ્સનો કાઉસગ્ગથી કર્મક્ષય, પાપનાશ, ૐ પ્રામાણિકતા, વિશ્વાસપાત્રતા અને પ્રતિષ્ઠા વધારનાર છે તથા અંતરાયનાશ થાય છે અને પાપોનું પ્રાયશ્ચિત થાય છે. માલવાહક હું હું જીવનમાં શાંતિ વધારે છે અને પરલોક સુધારે છે.
મજૂર જેમ બોજો માથેથી દૂર થતા હળવો બની જાય છે તેમ મેં ચોથું મૈથુન-વિરમણ વ્રત ઐશ્વર્ય, સિદ્ધિ બળ તેમજ આસન્નસિદ્ધિ પ્રાયશ્ચિતથી વિશુદ્ધ બનેલો જીવ કર્મના બોજથી હળવો અને શાંતચિત્ત રે છે (મુક્તિની નજીક) જેવા લાભો પ્રાપ્ત કરાવે છે. આજે વધતા જતા બને છે. $ ભોગવિલાસ અને બળાત્કારના બનાવોથી સામાજિક માળખું હલબલી વર્તમાનકાળે માણસ સતત Stress અને Tension માં જીવે ? 3 ગયું છે ત્યારે બ્રહ્મચર્ય વ્રત દીવાદાંડી સમાન છે. બ્રહ્મચર્યના અલૌકિક છે. ભૂતકાળની વ્યથા અને ભવિષ્યની ચિંતા તેને વર્તમાનમાં જીવવા જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન
છે જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક છ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક