Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank

SR No.: 526085
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 3 MB

Page 61

ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૬ ૧ |
હું ફરી નવા કર્મો ભારે બંધાશે. કર્મોદય વળે કાળે દુર્ગતિ થશે અને અવશ્ય કરવા યોગ્ય આવશ્યક ક્રિયાઓ દિનચર્યામાં ગોઠવી તો છે હું { આવી દુર્ગતિઓમાં તેમજ તેવા પ્રકારના તત્ત્વો થવાથી ચેતનાત્મા જ. પરંતુ સંવર-નિર્જરાના સિદ્ધાન્તો તેમના પાયામાં જ ન હોવાથી જે સર્વથા સ્વ સ્વરૂપનું ભાન ભૂલી જશે. અંશમાત્ર પણ સ્મરણ જ નહીં તે તે ધર્મોએ તે તે પ્રમાણે ગોઠવી છે. પરંતુ જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતોના $ થાય. તિર્યંચની ગતિ અબૂધની કક્ષાની છે. ત્યાં જ્ઞાનદશા વિકસિત ઘડવૈયા સર્વજ્ઞો જ છે. તેથી તેમણે જગતના સર્વ જીવોના હિત માટે શું હું નથી. એટલે માત્ર આહારની પ્રવૃત્તિમાં જ આસક્ત રહીને ભવો સંવર-નિર્જરાનો પાયો બનાવીને પછી તેના ઉપર પ્રધાનરૂપે જૈન રે 3 વીતાવતા – વીતાવતા ભવભ્રમણ કરવા સિવાય બીજો કોઈ વિકલ્પ ધર્મ મોક્ષલક્ષી છે તેથી આત્મકલ્યાણકારક ઉપાયોને જ ધર્મરૂપે ? ઈં જ નથી. આહારની તીવ્ર સંજ્ઞા જ તિર્યંચ ગતિના ભાવો વધારે છે. ગોઠવ્યા છે. તેમાં જ છ આવશ્યકોની ગણના થાય છે. આ બધા જ
માટે આત્માર્થી જીવોને તિર્યંચ ગતિમાં જતા અટકાવવા સર્વજ્ઞ ભગવંતે આવશ્યકો પુણ્યોપાર્જનાર્થે નથી. પુણ્ય બાંધવા પૂરતું જ લક્ષ નથી. હું હું સર્વ પ્રથમ આહાર-પાણીના ત્યાગ સ્વરૂપ પચ્ચખાણ ધર્મ આપ્યો પરંતુ પ્રધાનપણે સંવર-નિર્જરા રૂપે છે. સંવર-નિર્જરાનું ફળ છે ક છે. તેથી મોક્ષાર્થીઓએ પ્રતિદિન પચ્ચખાણમાં રહેવું જ જોઈએ. આપનારા છે. સામાયિક પ્રતિક્રમણાદિ પ્રધાનપણે સંવર કરાવે છે,
ભલે ને યથાશક્તિ નાના-મોટા કોઈ પણ પચ્ચખાણમાં રહો પણ તો ફળ સ્વરૂપે નિર્જરા કરાવે છે. કાયોત્સર્ગ-વંદનાદિને અત્યંતર હૈ ૬ રહેવું અનિવાર્ય છે. માટે જ પચ્ચખ્ખાણને પણ અવશ્ય કરવા યોગ્યની તપના છ ભેદોમાં ગણવામાં આવ્યા છે. માત્ર ઉપવાસ – આયંબિલાદિ ૬ હે ગણતરીમાં રાખીને આવશ્યકમાં સમાવેશ કર્યો છે. આ છઠું આવશ્યક બાહ્ય તપ જ નિર્જરા કરાવે છે એવું નથી. આત્યંતર તપના છએ છે હું પચ્ચખાણનું અવશ્ય પ્રતિદિન આચરણ કરવું જોઈએ. ભેદોનું આચરણ પણ વિપુલ પ્રમાણમાં નિર્જરા કરાવે છે. ૬ છએ આવશ્યકોનું સંયુક્ત સ્વરૂપ - પ્રતિક્રમણ
તત્ત્વાર્થાધિગમ સૂત્રના ‘તપસી નિર્જરા વ’ આ સૂત્રના આધારે ૨ દરરોજ કરવામાં આવતું-સવાર-સાંજનું રાઈ-દેવની પ્રતિક્રમણનું તપ વડે નિર્જરા તો થાય જ છે. પરંતુ ચ શબ્દથી અને અર્થમાં સંવરની રે હું સંયોજન જ એવા પ્રકારનું ગોઠવવામાં આવ્યું છે કે જેમાં છએ પણ ગણના કરવામાં આવી છે. સામાયિક લેવાથી સંવર પ્રતિજ્ઞા કું આવશ્યકોનું આચરણ થઈ જાય છે. વ્રતધારી જૈન શ્રાવક-શ્રાવિકાની સૂત્રથી થઈ જ જાય છે. પરંતુ સામાયિકની બે ઘડીમાં કરાતા સ્વાધ્યાય ન આ ઓળખ છે કે તે પ્રતિદિન આવશ્યકોનું અવશ્ય આચરણ કરે. વડ જે આત્યંતર તેપનો ભેદ છે તેના આચરણ વડે નિર્જરા પણ છ છઠ્ઠા ગુણસ્થાનના સાધક સાધુ-સાધ્વી તો આજીવન પર્યંત અનિવાર્યરૂપે સારી એવી થાય છે. ઉં છએ આવશ્યકોનું આચરણ કરતા જ હોય છે. તેથી તેમના માટે સંયુક્ત રૂપે જેમ છએ આવશ્યકોનું આચરણ થાય છે એવી જ હું ૬ પાંચેય પ્રકારના પ્રતિક્રમણો અનિવાર્યપણે કરવાના હોય જ છે. રીતે અલગ-અલગ-સ્વતંત્રરૂપે પણ છએ આવશ્યકોનું આચરણ 5 8 પરંતુ શ્રાવકના બે ગુણસ્થાનો છે. ચોથા ગુણસ્થાને હજી માત્ર શ્રદ્ધા જ કરાય છે, કરવું હિતાવહ છે – માટે જ મોક્ષાર્થી - આત્માર્થી સાધકોએ હું જાગી છે. સમ્યકત્વ પામ્યા છે.
દિનચર્યા જ છએ આવશ્યકો હું પરંતુ વ્રત-વિરતિ-પચ્ચખાણ 'સીમાયિક ફલ તથા પ્રતિકમણ સ્વરૂપ દર્શક સઝાય અનુસાર ગોઠવવી જોઈએ. ખરી 3 નથી આવ્યા. તેની શરૂઆત કર પડિક્કમણું ભાવશું, દોય ઘડી શુભ ધ્યાન લાલરે;
રીતે જૈનત્વની ઓળખરૂપે આ છે પાંચમા ગુણસ્થાને થાય છે માટે પરભવ જાતાં જીવને, સંબલ સાચું જાણ લાલરે...ક૨.....૧
છએ આવશ્યકોનું આચરણ છે, કે 3 ચોથું ગુણસ્થાન અવિરત
માટે જ “આવશ્યક' એવી સંજ્ઞા છે શ્રી વીર મુખે એમ ઉચ્ચરે, શ્રેણિકરાય પ્રત્યે જાણ લાલરે; કે સમ્યગ્દષ્ટિ કહેવાય છે. જ્યારે
આપી છે. આ સંજ્ઞાનો હેતુ જ ઘણું છે લાખ ખાંડી સોના તણું, દીયે દિન પ્રત્યે દાન લાલરે...કર.....૨ * પાંચમા ગુણસ્થાનને
ખરું કહી જાય છે. એનું હાર્દ 5 લાખ વરસ લગે તે વળી, એમ દીયે દ્રવ્ય અપાર લાલરે; ૨ દેશવિરતિનું કહેવાય છે. પાંચમા
સમજીને, આચરણમાં નિયમિતતા હું એ સામાયિકને તોલે, ન આવેતેહ લગાર લાલરે...કર.....૩ ૬ ગુણસ્થાને ચોથેથી આવેલ
લાવીને મોક્ષમાર્ગે આગળ વધવું ૬ છે સમ્યગ્દર્શન તો છે જ. તેથી શ્રદ્ધા સામાયિક ચઉવિસત્થો ભલું, વંદન દોય દોય વાર લાલરે;
જોઈએ. સર્વ ભવ્યાત્માઓ આ છે પ્રબળ છે. પરંતુ સાથે વ્રતવ્રત સંભારો રે આપણાં, તે ભવકર્મ નિવાર લાલરે...કર.....૪
હાર્દ સમજીને છએ આવશ્યકોનું વિરતિ-પચ્ચખ્ખાણ પણ ભળી કર કાઉસગ્ગ શુભ ધ્યાનથી, પચ્ચખાણ સૂવું વિચાર લાલરે; ઉત્તમ ભાવપૂર્વક આચરણ કરે જૈ જઈ જોડાઈ જાય છે. તેથી સંવર- દોય સક્ઝાય તે વળી, ટાળો ટાળો અતિચાર લાલરે..ક૨.....૫ અને આત્મકલ્યાણ સાધે અને મોક્ષ ૐ નિર્જરા પ્રધાન જીવન બની જાય શ્રી સામાયિક પ્રતાપથી, લહીએ અમર વિમાન લાલરે; પ્રાપ્તિ માટેનું અંતર ઓછું કરે
ધર્મસિંહ મુનિ એમ ભણે, એ છે મુક્તિદાન લાલરે...કર.....૬ | એવી શુભેચ્છા. હું દુનિયાના બધા ધર્મો એ
| | ભારતી શાહ | शिवं भवतु सर्वेषां જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જેતા
વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની અવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક
તે જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક - જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક