________________
પૃષ્ઠ ૩૮ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૨ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અધ્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક'
હું આવશ્યકોની ગૂંથણી કરી છે અને આજના આપણા પ્રતિક્રમણ ૬. જાવંત કેવિ સાહુ અને અઢાઈ જેસુ સૂત્રોની તે પવિત્ર ગંગોત્રી છે.
૭. લોગસ્સ, સિદ્ધાર્ણ, બુદ્ધાણં, સકલાર્વત્ છે પ્રતિક્રમણનાં સૂત્રો મુખ્યત્વે પ્રાકૃત, સંસ્કૃત અને ગુજરાતી ૮. ઉવસગ્ગહર અને ચઉક્કસાય
ભાષામાં છે. નવકારશી આદિ પચ્ચખાણ, સંથારા પોરિસી, પોષહ ૯. કલ્લાકંદ, સંસારદાવા, નમોસ્તુ વર્ધમાનાય, વિશાલ લોચન ૬ વિધિ સહિત કુલ ૭૫ સૂત્રો છે. પ્રતિક્રમણની વિધિમાં પ૬ સૂત્રો દલ અને સ્નાતસ્યા. બોલાય છે. જગ ચિંતામણિ, જય વિયરાય પાછળથી ઉમેરાયા છે. ૧૦. પડિક્કમણે ઠાઉ અને સબ્યસ્સ વિ પ્રતિક્રમણની ધ્રુવપંક્તિ
૧૧. નાણમિ, ઇચ્છામિ ઠામિ, (અતિચાર આલોચના), વંદિત પ્રતિક્રમણ એટલે પ્રતિક્રમણ સહિત આલોચના, નિંદા, ગુરુ સમક્ષ પાક્ષિક અતિચાર. એકરાર અને તેની શુદ્ધિ માટે કાયોત્સર્ગ. આમ આત્મશુદ્ધિની યાત્રા ૧૨. સુઅદેવયા અને કમલદલ પ્રતિક્રમણથી કાયોત્સર્ગ સુધીની છે. આ ભાવને-પડિક્કમામિ, ૧૩. જિસેખિત્તે સાહુ, અને યસ્યા ક્ષેત્રે (૨) હું નિંદામિ, ગરિયામિ, અપ્રાણ વોસિરામિ-હૃદયંગમ પંક્તિથી ૧૪. નાની શાંતિ, અજિત શાંતિ, મોટી શાંતિ અને સંતિકરો. ૬ શણગાર્યો છે. પ્રતિક્રમણની આ ધ્રુવ પંક્તિ છે. પ્રતિક્રમણના એકથી અતિચારના સૂત્રો-પાંચ આચારોને લાગેલા દોષોની શુદ્ધિ માટે ૬ છે વધુ સૂત્રોમાં તેનો ઉપયોગ થયો છે. ૧. અન્નત્થમાં-તાવ કાર્ય ઠાણેણં, મોણેણં, ઝાણેણં, અપ્રાણ, ઇરિયાવહી-આવન-જાવન કરતાં જીવોને પહોંચેલા દુ:ખો બદલ હૈ
વેસિરામિ' આ શબ્દોથી સ્થાન, મન અને ધ્યાનથી હું કાયાને ક્ષમા માગવા માટેનું સૂત્ર છે. વોસિરાવું છું,' એવી
પડિક્કમ ઠાઉ- હૈ નંદિષણનું પ્રતિક્રમણ પ્રતિજ્ઞા કરવામાં આવે છે.
પ્રતિક્રમણનું આ બીજ-સૂત્ર છે. તેમ જ ‘મા મરિહંતા, વેશ્યાનું નામ નથી હોતું. એ એક વેશ્યા હતી.
મન-વચન અને કાયાથી 8 માવંતા નમુક્યારે ન | વેશ્યાના ઘરે તેના રૂપની કિંમત ચૂકવી શકે તે પુરુષોને પ્રવેશ લાગેલા દોષોની ક્ષમા રે પારેમિ,’ આ શબ્દો દ્વારા હોય છે. સાધુ પાસે પૈસો નથી હોતો.
માગવાની છે. પ્રતિજ્ઞા થાય છે કે “જ્યાં | વેશ્યાએ સાધુ નંદિષણને લટકાળા અવાજે કહ્યું: ‘મુનિ ધર્મલાભ | ઈચ્છામિ ઠામિ-આ સૂત્ર કું સુધી અરિહંત નહિ. અર્થલાભ આપો.'
દ્વારા અતિસાર લાગવાના ભગવાનના નમસ્કાર વડે | સાધુનો અહંકાર છંછેડાયો. વિદ્યાબળથી નંદિષણે ત્યાં સોનાની સ્થાનોને- શ્રાવકના બારવ્રત કાઉસગ્ગ પારું નહિ, ત્યાં વર્ષા કરી દીધી. વેશ્યા મુનિને વળગી પડી. “ચાલ્યા જશો તો જીભ. તેમજ જ્ઞાનાદિ આચારનો સુ ધી મારી કાયાને | કરડીને મરી જઈશ.' કહીને મુલાયમ ધમકી આપી.
નિર્દેષ કરીને તેના આચરણ વોસિરાવું છું.'
સાધુ લપસ્યો. પણ પટકાયો નહિ. કહ્યું: ‘એક શરતે રહીશ. અને આરાધનામાં થયેલ નું પ્રતિકમણમાં આવતા ભાવ- રોજ દસ જણને દીક્ષા પંથે વાળ્યા પછી જ ભોજન કરીશ.” | અલના અને વિરાધના માટે શું સામ્ય સૂત્રો
લગાતાર બાર વરસ સુધી નંદિષણે, એ વેશ્યાના આંગણે આવેલા | ક્ષમા માગવામાં આવી છે. હું ૨ ૧. નવકારમંત્ર, નમોહત્ | કામી પુરુષોને અકામ તરફ વાળ્યા.
નાશ્મિ-પંચાચારમાં અને ભગવાન હું
એ દિવસે દસમો પુરુષ નંદિષેણની વાત માનવા તૈયાર ન હતો. ક્યાં કયાં અતિચાર (દોષો) કે ઇરિયાવહી અને સાત | એને કામ વ્હાલો લાગતો હતો. રામ નહિ. સમાગમમાં જ તેને રસ લાગે છે કે લાગ્યા છે તેનું આ હતો. સમાધિમાં નહિ.
સૂત્ર દ્વારા ચિંતન કરવાનું છે. હું ખમાસમણ અને | ભોજન ઠંડા પડી રહ્યા હતા. વેશ્યા અકળાઈ ઊઠી:
સાત લાખ-જીવ હિંસાના ? સુગુરુવંદન
‘ક્યાં સુધી એની સાથે માથું ફોડશ ! એ દસમો દીક્ષા ન લે, તો પાપોની ક્ષમા માગવાનું સૂત્ર ? ૨ ૪. અભુઢિઓ, સુગુરુ વંદન | શું થઈ ગયું !' દસમા તમે દીક્ષા લઈ લો.' અને આયરિય ઉજન્ઝાયે બાર વરસે ઘડી પાકી. ચોટ બરાબર વાગી.
- અઢાર પાપસ્થાન–જેનું શું ૫. જે કિચિ, જાવંતિ, | નંદિષેણે એ દિવસે વાસનાનું પ્રતિક્રમણ કર્યું અને સાધના તરફ | સેવન કરવાથી, અથવા જે ચેઈઆઈ, પુખરવર, | કદમ ઉપાડ્યા.
ભાવોમાં રહેવાથી પાપો ? વરકનક અને સકલ તીર્થ.
ભારતી શાહ]. બંધાય, તે “પાપસ્થાનક' તેવા
" જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક
લાખ
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જેતા