Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank

SR No.: 526085
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 3 MB

Page 26

પૃષ્ઠ ૨૬, પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૨૦ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
બીજું આવશ્યક : ચતુર્વિશતિસ્તવ
| ડૉ. રશ્મિ ભેદા
ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક 4 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન
પ્રત્યેક જૈને રોજેરોજ અવશ્ય કરવાના છ કર્તવ્યો “આવશ્યક આવે છે. આ સૂત્રના વિષયને અનુરૂપ ચતુર્વિશતિસ્તવ, ચઉવિસત્થો, સૂત્રમાં બતાવેલા છે. આવશ્યક સૂત્ર એ ૪૫ આગમોમાંથી ચાર નામસ્તવ ઇત્યાદિ નામો હોવા છતાં તે “લોગસ્સ’ નામથી વિશેષ હું મૂળ આગમોમાંનો આગમસૂત્ર છે. આ છ આવશ્યક આ પ્રમાણે પ્રસિદ્ધ છે. લોગસ્સ સૂત્ર જૈનોના ચારેય ફિરકા (શ્વેતામ્બર-મૂર્તિપૂજક,
છે-૧. સામાયિક ૨. ચતુર્વિશતિસ્તવ ૩. વંદના ૪. પ્રતિક્રમણ ૫. સ્થાનકવાસી, તેરાપંથી અને દિગંબર)ને માન્ય છે અને બધા ફિરકા જ કાયોત્સર્ગ ૬. પચ્ચકખાણ.
એને પવિત્ર સૂત્ર તરીકે સ્વીકારે છે. આ છ આવશ્યક કર્તવ્ય “આવશ્યક'ના નામથી જ પ્રસિદ્ધ છે. આ સૂત્રની ભાષા અર્ધમાગધી અથવા આર્ષ પ્રાકૃત છે. શ્વેતામ્બર હું એમાં બીજું કર્તવ્ય તે ચઉવિસત્થો એટલે ચતુર્વિશતિસ્તવ અર્થાત્ પરંપરાના ત્રણે ફિરકાઓમાં આ સૂત્રમાં કોઈ પાઠભેદ નથી. દિગંબર જૈ
ચોવીસ તીર્થકરોની સ્તુતિ. પ્રથમ આવશ્યક ‘સામાયિક'માં પાપકારી પરંપરામાં અર્થની દૃષ્ટિએ કોઈ ભેદ નથી, પણ સ્વર-વ્યંજનની ૬ છે પ્રવૃત્તિથી નિવૃત્ત થયેલા સાધક નિરવદ્યોગમાં પ્રવૃત્ત થવા માટે તથા દૃષ્ટિએ કેટલાક ફેર છે. સમભાવને સિદ્ધ કરવા માટે અપૂર્વ ઉલ્લાસભાવે તીર્થકરોની સ્તુતિ શ્વેતામ્બર પાઠ
દિગમ્બર પાઠ કરે છે. તીર્થકરોની સ્તુતિ કે ભક્તિ કરવાથી સાધકની શ્રદ્ધા દૃઢતમ લોગસ્સ ઉજ્જો અગરે લોયસુજ્જોયયરે થાય છે. તેમ જ સાધકનું લક્ષ્ય નિશ્ચિત થાય છે. ભક્તિ કરતાં કરતાં ધમ્મતિવૈયરે જિણે ધમ્મ તિર્થંકરે જિણવંદે ભક્તના અંતરમાં આધ્યાત્મિક બળનો સંચાર થાય છે અને તેના કિન્નઇમ્સ
કિરિસે સહારે તે સાધનાના માર્ગમાં ગતિ અને પ્રગતિ કરી શકે છે. પિ કેવલી
ચેવ કેવલિણો સાધનાનો પુરુષાર્થ સાધક સ્વયં કરે છે તેમ છતાં તીર્થકરોની સ્તુતિ પુષ્કૃદંત
પુયંત સાધકની સાધનાનો માર્ગ પ્રશસ્ત બનાવે છે. તીર્થકરના ઉચ્ચતમ જે એ લોગસ્સ ઉત્તમા એદે લોગોત્તમા જિણા સંયમ તપની સાધનામાંથી સાધના પ્રેરણા મેળવે છે અને પરમાત્માના ભગવાન મહાવીર સ્વામીના ગણધર ભગવંતોએ રચેલા આ ગુણાનુરાગથી તે ગુણો સ્વયંમાં પ્રગટ કરે છે. વીતરાગ, સર્વજ્ઞ સુત્રમાં આ અવસર્પિણી કાળમાં ભરતક્ષેત્રમાં થઈ ગયેલા શ્રી પુરુષની શ્રદ્ધા, ભક્તિ ક્રમશઃ તેને વીતરાગ બનાવે છે.
ઋષભદેવ આદિ ચોવીસ તીર્થર્કોની સ્તવના છે. આ ચોવીસ તીર્થ કરો | શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના ઓગણત્રીસમા અધ્યયનમાં ગૌતમ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવથી ભિન્ન છે છતાં ગુણથી સમાન છે. 8 સ્વામીએ ભવગાન મહાવીરને પૂછયું-“વડવી નીવે કિં તેથી સઘળા એક સરખા સ્તુતિને પાત્ર છે. દરેક તીર્થકર ૩૪ નાય?'
અતિશયથી યુક્ત હોઈ શક્તિ કે પ્રભાવથી, સરખા જ હોય છે. કે “હે ભગવાન! ચતુર્વિશતિસ્તવન અર્થાત્ ચોવીસ તીર્થકરોની દરેક તીર્થ કરને ચારે ઘાતી કર્મના ક્ષયથી ઉત્પન્ન થયેલું કેવલજ્ઞાન હૈં સ્તુતિથી જીવને શો લાભ થાય છે?'
સમાન હોય છે. એમની વાણી ૩૫ ગુણોથી યુકત હોય છે. દરેક ઠે ભગવાન મહાવીર ઉત્તર આપે છે-“વડવાસસ્થu ઠંસવિદિ તીર્થકર જ્યાં જ્યાં વિચરે છે ત્યાં ઇતિ અને ભીતિ અપાયોનો નાશ નાયડુ ?' ચતુર્વિશતિસ્તવથી મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મનો ક્ષયોપશમ થાય છે. ઇતિ એટલે અહીં અતિવૃષ્ટિ, અનાવૃષ્ટિ, તીડ, ઉદર, શુક, થાય છે અને તેનાથી દર્શનની વિશુદ્ધિ થાય છે.
સ્વચક્ર ભય અને પરચક્ર ભય એ સાત ઉપદ્રવ સમજવાના છે. અને હું ચઉસરણ પઈણથ'માં પણ કહ્યું છે :
ભીતિ એટલે સલિલ-ભય, અનલ-ભય, વિષ-ભય, વિષધર ભય, ૬ 'दंसणचारविसोही चउवीसायथएण किच्चइ य ।
દુષ્ટગ્રહ ભય, રાજ-ભય, રોગ ભય, રણ ભય, રાક્ષસાદિ ભય, 8 अच्चब्मुअगुणकित्तण वेण जिणवरिदाण।।'
રિપુ ભય, મારિ ભય (રોગચાળો), ચોર ભય અને શ્વાનાદિ ભય છે અર્થાત્ જિનવરેન્દ્રના અતિ અભુત ગુણકીર્તનરૂપ ચતુર્વિશતિસ્તવથી સમજવાના છે. આ ઉપરાંત દરેક તીર્થકરને અશોક વૃક્ષ, ફૂલોનો દર્શનાચારની વિશુદ્ધિ થાય છે. (દર્શન શબ્દથી અહીં સમ્યકત્વ ગ્રહણ વરસાદ, દિવ્યધ્વનિ, ચામર, રત્નજડિત સિંહાસન, ભામંડળ, દુંદુભિ શું કરવાનું છે.)
અને છત્ર એ આઠ પ્રાતિહાર્યો હોય છે. આ તીર્થકરોની બાહ્ય વિભૂતિ | શું આ ચતુર્વિશતિસ્તવમાં પ્રથમ શબ્દ ‘લોગસ્સ' છે. એટલે પ્રથમ થઈ. હવે આપણે એમનું અંતરંગ સ્વરૂપ જોઈએ. તેઓ અહં હોય ૬ કે શબ્દ ઉપરથી આ સૂત્રને ‘લોગસ્સ સૂત્ર' તરીકે ઓળખાવવામાં છે. સર્વ ઘાતી કર્મોનો ક્ષય કરી, આત્માના અનંત જ્ઞાન, અનંત ? જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક