Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank

SR No.: 526085
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 3 MB

Page 24

પૃષ્ઠ ૨૪ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૨ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક 4 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક
& ઇરિયાવહી-તસ્સ ઉત્તરી, અનન્દ, ચંદેસ...સુધી એક લોગસ્સનો પુસ્તકમાં “ગુરુવંદન’ કરીને સામાયિક લેવું જોઈએ. એવું વાંચ્યું હું કાઉસ્સગ્ન-પ્રગટ લોગસ્સ, તિકખુત્તો ત્રણ વાર, કરેમિ ભંતે નથી તો શું કરવું જોઈએ? ત્રણવાર, નમોત્થણ-ત્રણવાર.
સમાધાન : સામાયિક પ્રતિક્રમણ વગેરે આવશ્યક ક્રિયા ગુરુ $ પારવાની વિધિ સામાયિક લેવાની વિધિના પ્રથમ પાંચ સૂત્રો, નિશ્રામાં જ કરવાનો વિધિ સર્વત્ર પ્રસિદ્ધ છે. એથી સાક્ષાત્ ગુરુ હોય । ૬ નમોત્થણ, ત્રણ નવકારનો કાઉસ્સગ્ગ અને ક્યાંક સામાયિક સૂત્ર ત્યારે ગુરુવંદન કરીને સામાયિક લેવું જોઈએ. ગુરુનિશ્રા ન મળે ? રે પણ બોલવામાં આવે છે.
એવા સંયોગોમાં પ્રતિષ્ઠા વિધિથી પ્રતિષ્ઠિત સ્થાપનાચાર્ય સમક્ષ દિગમ્બર પરંપરા સામાયિક વિધિને સમજવા માટે ૧. આવર્ત, સામાયિક લેતાં પૂર્વે ગુરુવંદન કરવું જોઈએ. ગુરુવંદન ભાષ્યમાં ૨. શિરોનતિ અને ૩. નમસ્કાર. આ ત્રણે શબ્દો સમજવા જરૂરી છે. “પડિક્રમને સફ઼ાય’ ગાથામાં સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે કે પ્રતિક્રમણાદિ કરતાં
આવર્ત એટલે બંને હાથને અંજલિબદ્ધ જોડીને એ હસ્તાંજલિને પહેલાં ગુરુવંદન કરવું જોઈએ. એ વિધિ ન આવડતો હોય તો સમજી છે કે જમણી બાજુના કાનથી ડાબી બાજુના કાન સુધી ફેરવવી. લેવાનો.
શિરોનતિ: હસ્તાંજલિ ઉપર માથું નમાવીને નમસ્કાર કરવા. ૩. શંકા: સામાયિક લેનારને સામાયિકના સૂત્રો અને વિધિ ન હું ૬ નમસ્કાર : આઠ અંગ નમાવી ઘુંટણથી બેસી, હાથ જોડી અંગ આવડતાં હોય તો પુસ્તકમાં જોઈને સૂત્રો બોલે ને વિધિ કરે તો તે ૬ નમાવી, પગ ઉપર હાથને જોડી મસ્તક નમાવવું. -
સામાયિક ગણાય કે ન ગણાય? સામાયિક બાંધવાનો વિધિ લેતા પહેલાં ઈન્દ્રિયોના વિષય સમાધાન : વાસ્તવમાં સામાયિકાદિ ક્રિયા કરનારે સૂત્ર અને હું વ્યાપારથી વિરક્ત થઈને સામાયિકના કાળ સુધી સર્વ જીવો ઉપર અર્થનો અભ્યાસ કરી લેવો જોઈએ. જેથી ક્રિયામાં આનંદ આવે. કે સમતા રાખી, આર્તધ્યાન, રૌદ્રધ્યાનથી દૂર રહીને એક માત્ર ચિદાનંદ તેમ છતાં કોઈ પુણ્યાત્માને સૂત્રો કે વિધિ ખ્યાલમાં જ ન હોય તો કે ૐ સ્વરૂપ શુદ્ધાત્માનું જ ધ્યાન ધરીશ તેવી પ્રતિજ્ઞા કરવી. ચારે દિશામાં પુસ્તકમાં જોઈને બોલે તેનો ય લાભ મળે છે ને સામાયિક પણ 8 નવ-નવ વખત મનમાં ણમોકારના મહામંત્રનો જાપ કરવો. આવર્ત, ગણાય છે. હું શિરોનતિ કરીને ૪૮ મિનિટ પૂર્વ કે ઉત્તર દિશા તરફ મોં રાખીને
Xxx આત્મધ્યાન કરવું, આલોચના પાઠ, બાર ભાવનાનું ચિંતન-મનન કરવું.
સામાયિકમાં આવતાં સૂત્રો હું પારવાનો વિધિ : ૪૮ મિનિટ પૂરી થતાં સામાયિકનાં પાંચ ૧. નવકાર, ૨. શ્રી પંચિદિય સૂત્ર–ગુરુ સ્થાપના સૂત્ર છે. જે ૬ અતિચાર અને ૩૨ દોષોની ક્ષમાપના માગીને નવ વખત ણમોકાર ૩. ઈચ્છામિ ખમાસમણો-ખમાસમણ સૂત્ર, પંચાગ પ્રણિપાત ? હૈ મંત્રનો કાયોત્સર્ગ કરીને નમસ્કાર કરવો.
સૂત્ર અને ત્રીજું નામ થોભવંદન સૂત્ર છે. ગુરુને કરાતું આ વંદન હૈ સ્થાનકવાસી પરંપરા (ઉપાધ્યાય શ્રીઅમર મુનિકૃત ‘સામાયિક સૂત્ર') સામાયિક, પ્રતિક્રમણ, ચૈત્યવંદન અને બીજી ધાર્મિક ક્રિયાઓમાં ?
દિગમ્બર પરંપરા : (બ્રહ્મચારી કપિલભાઈ કોટડિયા સંગ્રહિત આ સૂત્રનો ઘણો ઉપયોગ થાય છે. મેં પ્રકાશિત-સમતાના સાધનો)માંથી વિગતો પ્રાપ્ત થયેલ છે. ૪. ઇરિયાવહિયા સૂત્ર-તેનું બીજું નામ “ઈરિયાપથ પ્રતિક્રમણ ? XXX
સૂત્ર' પણ છે. સામાયિકની ક્રિયાનો પ્રારંભ કરતાં નવકાર-પચિદ્રિય છું ૧. શંકા : ૨૪ તીર્થકરોના નામથી “નામસ્તવ' તરીકે પ્રસિદ્ધ બોલીને આ સૂત્રના માધ્યમે સાધ્વાચાર કે શ્રાવકાચાર સંબંધી કોઈપણ શું 3 લોગસ્સસૂત્ર આગમરૂપ છે? કોઈ આગમ ગ્રંથમાં એનો ઉલ્લેખ છે દોષાચરણથી આત્મા મલિન થયો હોય તો તેની વિશુદ્ધિ માટે આ રે
સૂત્ર બોલવાનું હોય છે. ચૈત્યવંદન આદિ ક્રિયાનો પ્રારંભ કરતાં " રે સમાધાન : ૪૫ આગમમાં “આવશ્યક સૂત્ર' એક આગમ છે. પણ આ સૂત્ર ક્રિયા સાથે કરવાનું હોય છે. આ સૂત્રના એક એક છે
જેમાં ૬ પ્રકારના આવશ્યકનું વર્ણન છે-“ચઉવીસત્યો' આવશ્યક પદો ધ્યાનથી અને ઉપયોગપૂર્વક જો બોલવામાં આવે તો કરેલા હું હું એટલે જ ચતુર્વિશતિસ્તવ તરીકે પ્રસિદ્ધ “નામસ્તવ-લોગસ્સસૂત્ર' પાપો પ્રત્યેની જુગુપ્સા વધતા સંવેગભાવ વૃદ્ધિ પામે છે અને જે શું છે. અંગ પ્રવિષ્ટ અને અંગ બાહ્ય આમ બે પ્રકારના “શ્રુત'માં સંવેગભાવ વધતાં વધતાં અઈમુત્તા મુનિની જેમ કેવળજ્ઞાનનું કારણ શું જે અંગબાહ્યના બે પ્રકાર છે. ૧. આવશ્યક સૂત્ર અને ૨. આવશ્યક પણ બની શકે છે. સૂત્ર સિવાયનું આવશ્યક સૂત્ર સ્વતંત્ર આગમ છે. માટે જ અસક્ઝાયના ૫. તસ્સ ઉત્તરી સૂત્ર : ઈરિયાવહિયા સૂત્રથી પાપનું ‘મિચ્છામિ સમયમાં આવશ્યક સૂત્રના પઠન-પાઠનનો નિષેધ છે.
દુક્કડ' આપી જે શુદ્ધિ થાય છે તે શુદ્ધિ કરતાં પણ આત્માને વિશેષ ૨. શંકા: સામાયિક લેતાં પૂર્વે ગુરુવંદન કરવાનો વિધિ હોય પ્રકારે શુદ્ધ કરવા માટે આ સૂત્ર બોલીને કાયોત્સર્ગ કરાય છે. આ છે { તો સ્થાપનાજી સ્થાપ્યા પહેલાં ગુરુવંદન કોને કરવાનું? અને કોઈ ક્રિયાને ઉત્તરીકરણ કહેવાય છે. જે આ સૂત્રનો મુખ્ય વિષય છે. જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન
છે જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક