Page Text
________________
પૃષ્ઠ ૧૬ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૨ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક
૬. પ્રત્યાખ્યાન-પચ્ચખાણ- 'શૈલક રાજર્ષિ અને પંથક મુનિ
ભગવંતો પાસે ક્ષમા માંગે તપ-ત્યાગ કરવા માટે
છે. મારી ભૂલ થઈ ગઈ. પચ્ચખાણ (પ્રતિજ્ઞા) | શૈલક રાજર્ષિ ૫૦૦ શિષ્યો સાથે વિચરતા હતા. જ્ઞાન, ધ્યાન
મારા પાપને અને મને લેવી-તપાચારની શુદ્ધિ સાથે ઉગ્ર તપશ્ચર્યા કરતા હતા. સતત આયંબિલ તપ કરવાથી નિરસ
ધિક્કાર છે. હું તમારી થાય છે. આહારને લીધે શરીરમાં બળતરા ઉત્પન્ન થાય એવો ‘દાહવર'નો
સમક્ષ એ પાપ નો આ છ આવશ્યકનું મુખ્ય રોગ ઉત્પન્ન થયો. આવી વ્યાધિ સહિત વિચરતા તે શેલકપુર નગરે
એકરાર કરું છું. આમ આ પ્રતિનિધિ સૂત્ર એટલે જ આવ્યા અને સુભૂમિભાગ ઉદ્યાનમાં ઉતર્યા. ત્યાંના રાજા મંડુક
પદથી પ્રતિક્રમણ કરેમિ ભન્ત' જેમાં ઉપર દર્શનાર્થે આવ્યા. શૈલક રાજર્ષિનું વ્યાધિગ્રસ્ત શરીરને જોઈ વિનંતી |
આવશ્યક. જણાવ્યા મુજબના પાંચ
કરી, “હે કૃપાવંત, આપ મારી યાન(ર)શાળામાં પધારો અને ૬. તાવ, કાય, ઠાણેણં, મોણેણં, આચારો સમાયેલા છે. “કરેમિ આપના સાધુકર્મને જરાય બાધ ન આવે એવી રીતે વૈદ્ય પાસે યોગ્ય
જાણે – અમ્પાયું, ભત્તે' સૂત્ર બોલીને જ ઔષધોપચાર કરાવી શકાય.”
વોસિરામિ– મન, વચન, તીર્થકરો દીક્ષા લે છે. સાધુ| આ વિનંતિનો સ્વીકાર કરી શૈલક રાજર્ષિ ૫૦૦ શિષ્યો સહિત
કાયાથી, વોસિરાવી સાધ્વીજીઓને પણ દીક્ષા રાજાની યાનશાળામાં ઉતર્યા. વેદોએ દર્દની ચિકિત્સા શરૂ કરી. યોગ્ય
કાયોત્સર્ગ કરું છું-આમ હૈ લેતા, આ સૂત્ર ઉચ્ચારીને જ
આ છેલ્લા પદથી ઉપચાર અને પથ્ય આહારાદિથી થોડા વખતમાં વ્યાધિ મટી ગયો, આજીવન સુધી સંયમમાં
કાયોત્સર્ગ આવશ્યક, પણ શૈલક રાજર્ષિ માંદગીના વખતમાં લેવાતા પથ્ય અને સરસ કે રહેવાનું હોય છે. આ સૂત્રને
પ્રાયશ્ચિત તેમજ દુ:ખ-ક્ષય 3 આહારાદિમાં લુબ્ધ થયા અને સાધુને ન કલ્પે એવો આહારાદિ કરવા | 8 દ્વાદશાંગી (આગમાં)નું લાગ્યા. સ્વાદિષ્ટ આહારમાં લુબ્ધ થવાથી પોતાની નિત્યની ધાર્મિક
અને કર્મ ક્ષયના 3 ઉપનિષદ કહ્યું છે. આ સૂત્રમાં
કાઉસ્સગોથી કાયોત્સર્ગ 8 ક્રિયામાં શિથિલ બન્યા. અને ત્યાંથી વિહારનો વિચાર પણ ન કર્યો. છ આવશ્યકની રત્નગૂંથણી
આવશ્યક થાય છે. આ જોઈ એક શિષ્ય પંથક મુનિ છોડીને બીજા બધા શિષ્યો ગુરુને નીચે મુજબ છે.
‘ઉત્તરાધ્યાયન” સૂત્રના ત્યાગી જતા રહ્યા. પણ પંથક મુનિએ ગુરુને પાછા સન્માર્ગે લાવવાની ૧. કરેમિ ભત્તે-ભગવાનને આશાથી ગુરુનો ત્યાગ ન કર્યો. તેમની સેવા ચાલુ રાખી. ‘ગુરુ
સમ્યકત્વ પરાક્રમ' નામના સંબોધીને-“હે ભગવંત! પરમ ઉપકારી છે. હમણાં એમનો પાપોદય છે પણ એક દિવસ જરૂર
૨૯માં અધ્યયનમાં ભગવાન હું હું કરું છું' આ સંબોધન એમનો આત્મા જાગશે અને પુનઃ સંયમમાં સ્થિત થશે.”
બતાવે છે કે છ આવશ્યક હૈ ભગવાન પ્રત્યે આદર અને
કરવાથી શું લાભ થાય છે. બહુમાન સૂચવે છે. આથી એમ કરતાં ચાતુર્માસ પૂર્ણાહૂતિનો દિવસ આવ્યો. કાર્તિકી,
ભગવાને સમાજ શુદ્ધિનો પૂર્ણિમાની સાંજે પણ શૈલક રાજર્ષિ માદક આહારનું સેવન કરીને આ પદ દ્વારા
નકશો દોરી આપ્યો છે. ? ચતુર્વિશતિસ્તવ આવશ્યક. સૂઈ ગયા હતા. પંથક મુનિએ ચોમાસિક પ્રતિક્રમણની ક્રિયામાં ગુરુને
વ્યક્તિગત જીવનમાં તેમ જ છું વંદન કરી પોતાનું મસ્તક ગુરુના ચરણને અડાડ્યું. એ સ્પર્શથી ગુરુની ૨. સામાઇઅં–સામાયિક કરું છું.
સમાજ જીવનમાં સુખ અને ૬ નિદ્રા ઉડી ગઈ અને અતિશય ક્રોધથી પોતાને જગાડવાનું કારણ સામાયિક આવશ્યકનો સ્પષ્ટ
શાંતિનું સામ્રાજ્ય સ્થાપવા ? નિર્દેષ છે. પૂછ્યું, ત્યારે ગુરુ પ્રત્યે સહેજ પણ ક્રોધ ન કરતાં કહ્યું, ‘આજે |
માટે જરૂરી છે ૧. સમભાવ, કાર્તિકી પૂર્ણિમા છે. એટલે ચોમાસી પ્રતિક્રમણ કરતા આપને ખમાવવા ૩. સાવજં જોગ
૨. ઉત્તમ પુરુષોનો આદર્શ, ૩. પચ્ચકખામિ-પાપ માટે આપના ચરણને સ્પર્શ કર્યો.' ચોમાસી પ્રતિક્રમણનું નામ સાંભળી
ગુણોનું બહુમાન, ૪. ભૂલોનો હું પ્રવૃત્તિનો ત્યાગ કરું છું. | ગુરુદેવ ચોંક્યા. પોતાની શિથિલતા અને સાધુપણાના પતનનું ભાન
તરત એકરાર, ૫. કર્તવ્યનો આથી પચ્ચખાણ | થયું. પંથક મુનિને ખમાવ્યા અને તરત જ પ્રતિક્રમણ કરવા બેસી
સ્વીકાર અને અકર્તવ્યના ત્યાગની આવશ્યક. | ગયા. આત્મસાક્ષીએ ખૂબ આત્મનિંદા કરીને પ્રતિક્રમણ કર્યું.
પ્રતિજ્ઞા, ૬, કષાયોનું દફન. ૪. તસ્સ ભત્તે-ગુરુ ભગવંતો બીજે જ દિવસે ત્યાંથી વિહાર કર્યો. વર્ષો સુધી સારી રીતે સંયમની |
આ પ્રતિક્રમણ અને માટે વંદન આવશ્યક. | આરાધના કરી, અંતિમ સમયે શૈલકાચાર્ય શત્રુંજય પર્વત પર પહોંચ્યા.
આવશ્યક ક્રિયાઓ જૈન અને ત્યાં એક માસનું અનશન કર્યું. સર્વ કર્મોનો ક્ષય કરી નિર્વાણ પામ્યા.
જૈનેતર સૌ કોઈ કરી શકે છે. ગરિહામિ-આરાધક ગુરુ
| -રશ્મિ ભેદા
" જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જેતા
| SR No. | 526085 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhanvant Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 172 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 3 MB |