________________
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૧૭
ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંકા
છ આવશ્યકની ઓળખ
| ભારતી બી. શાહ અનંતોપકારી, અનંતજ્ઞાની, પરમતારક પરમાત્માએ જગતના તમામ છે. શરીરની મમતા, અનુકૂળતાનો રાગ એ આપણી પાસે ગરબડ કું જીવોનું હિત થાય, જીવો દુઃખથી મુક્ત બની શાશ્વત સુખના સ્વામી કરાવે છે; માટે પાંચમું આવશ્યક : “કાયોત્સર્ગ'. જેનું મમત્વ અલના ૬ જે બને એ જ એકમાત્ર ભાવનાથી ધર્મશાસનની સ્થાપના કરી છે. ધર્મ કરાવે છે, એને દંડ કરવો, એનો ત્યાગ કરવો તે “કાયોત્સર્ગ'. હું હું શું ચીજ છે? એ સમજવા માટે દ્વાદશાંગીનો વિસ્તાર છે, જેમાં જે અલના થઈ છે, જે ગરબડ થઈ છે, તે ફરી ન થાય માટે છછું હું આત્મામાંથી પરમાત્મા બનવાના ઉપાયરૂપ છે.
આવશ્યક “પચ્ચખાણ'. પચ્ચખાણ કરી લેવામાં આવે તો ગરબડ $ “ધર્મ' એવો શબ્દ પણ આપણને અનંતકાળ પછી સાંભળવા કરવાનું મન જ ન થાય. બસ આટલું જ કરવાનું છે. ર મળ્યો છે. ધર્મ સિવાયની એક પણ ચીજ સાથે નથી આવવાની-સાથે આપણું જીવન આ છ આવશ્યકમય હોવું જોઈએ, એટલે ૨૪ હું નથી રહેવાની, આથી આ જીવનમાં ધર્મ કરી લેવો છે. પ્રભુએ જે કલાક આપણે આવશ્યકને યાદ રાખવાના છે. ઘરમાં, પરિવારમાં હું કહ્યું છે તે કરી લેવું છે. આપણી બુદ્ધિ, આપણું ડહાપણ નથી ચલાવવું. કાંઈ પણ ઊંચા-નીચા જેવું થઈ જાય ત્યારે પ્રથમ આવશ્યકને યાદ હું છે “આત્મવિકાસ માટે જે અવશ્ય કરવા યોગ્ય તે આવશ્યક.” કરી સમતા લાવવાની છે. અનાદિકાળથી આ સંસાર આપણા આત્મા પર
સાધનાનો મૂળમાર્ગ જ આવશ્યક છે. આપણે પ્રતિક્રમણમાં છએ આવશ્યક હાવી થયો છે. એનાથી બચવા માટે દિવસમાં ત્રણ વાર પ્રભુ પાસે જવાનું ? ૬ આવી જતા હોવાથી, એમ માની લઈએ છીએ કે “પ્રતિક્રમણ' કરી છે. ત્રિકાળ પૂજા કરવાની છે.
લીધું એટલે આવશ્યક કરી લીધા! પણ ના! થોભો, એમ નહિ માની શરીરના રોગ મટાડવા દવા ત્રણ ટાઈમની તમે સાથે લો છો 8 લેતા. આખી જિંદગી આવશ્યકમય બનાવવાની છે. એ જ ખરેખર ખરા ?.. કે કર્તવ્ય છે. નબળી અવસ્થાને દૂર કરવામાં આ છ આવશ્યક સમર્થ આપણો નંબર ક્યાં? જ બને છે.
એક વખત સમવસરણમાં શ્રેણિક મહારાજાના સમ્યક્ દર્શનની આ કે સમતા એ જ જીવનનું મિશન છે એટલે જીવે પરમસુખમાં રહેવું પરીક્ષા કરવા માટે ઇંદુશંક દેવ આવે છે ત્યારે પ્રભુને છીંક આવે છે. હું હું હોય, પરમાનંદમાં મહાલવું હોય તો સમતા લાવ્યા વિના નહિ ચાલે. એટલે દેવ કહે છે કે પ્રભુ મરો, પછી તરત શ્રેણિક મહારાજાને છીંક ૬ સમતા વગર કોઈ જીવ સુખી બન્યો નથી, બનતો નથી અને બનવાનો આવી તો કહે કે રાજા જીવો, પછી અભયકુમારને છીંક આવી તો હું પણ નથી. તેથી શ્રાવક અવસર મળે તો સામાયિક કર્યા વગર રહે કહે જીવો કે મરો, છેલ્લે છેલ્લે કાલશૌરિકને છીંક આવી તો કહે હું નહિ. સામાયિક પારવાના સૂત્રમાં પણ આવે છે કે “બહુસો સામાઈયં જીવો નહીં, મરો નહીં.” આ સાંભળી શ્રેણિક મહારાજાને ગુસ્સો હું કુક્કા'. સમતા વગર સુખ શક્ય જ નથી, માટે છ આવશ્યકમાં આવ્યો કે પ્રભુને આવું કેમ કહ્યું? ત્યારે પ્રભુ આ ચારે-ચાર જવાબનું રે 3 પ્રથમ સામાયિક મૂક્યું.
રહસ્ય જણાવે છે કે હું અહીંથી મૃત્યુ પામું તો શાશ્વત સુખને પામું ? ૐ બીજા નંબરે ‘ચઉવિસત્યો' મૂકવામાં આવ્યું. પરમાત્માનું વ્યક્તિત્વ માટે એમ કહ્યું. રાજન! તું અહીંથી નરકમાં જવાનો છે માટે જીવવાનું ૐ ગજબ છે. આવો અહોભાવ જાગે, એમની સ્તુતિ, કીર્તન કરે, એમના કહ્યું. અભયકુમાર જીવશે તો'ય આરાધના કરવાના છે અને અહીંથી ૨ પ્રત્યે-આદર-બહુમાન જાગે તો સામાયિક સાર્થક થયું કહેવાય. પ્રભુએ અનુત્તરમાં કરવાના છે, માટે જીવે કે મરે એવું જણાવ્યું અને ૨ * ગજબ કર્યું કે સ્વયં સમતામાં જીવ્યા અને જગતને સમતામાં રહેવાનો કાલશીરિક અહીં પણ પાપ બાંધે છે, મરીને પણ નરકમાં જવાનો છે ક દે રસ્તો બતાવ્યો.
માટે બંનેની ના પાડી. આપણો નંબર ક્યાં? અભયકુમારમાં ૬ પ્રભુની વાત આપણા સુધી પહોંચાડનાર છે ગુરુ ભગવંત, જે લાવવાનો છે ને? જો કે ઉપમિતિ ભવ પ્રપંચકથા નામના ૬ હું તીર્થંકર-ભગવંતોના પ્રતિનિધિ બનીને પ્રભુએ અપનાવેલો પ્રભુએ અવલકોટિના ગ્રંથમાં કુશાગ્રમતિ શ્રી સિદ્ધર્ષિગણિવર જણાવે છે કે હું ? પ્રરૂપેલો માર્ગ આપણા સુધી પહોંચાડે છે; માટે ત્રીજું આવશ્યક શ્રાવકને આત્મવિશ્વાસ હોય કે મારી સદ્ગતિ જ થવાની છે; કેમકે ? ૐ “ગુરુવંદન'. હવે ગુરુ ભગવંતે બતાવેલા માર્ગ પર સાધના કરતાં કરવા જેવા છ આવશ્યક કર્યા છે. કું કરતાં એમાં સ્કૂલના થઈ જાય, માટે ચોથું આવશ્યક પ્રતિક્રમણ' એક વસ્તુ બરાબર સમજજો કે પ્રભુએ બતાવેલી એક પણ ક્રિયા
- જે સ્કૂલના થઈ છે એનાથી પાછા ફરવું. ખોટા રસ્તે ચડી ગયા એવી નથી, જે ઈષ્ટને સિદ્ધ ન કરાવી આપે. સર્વજ્ઞ પરમાત્માએ શું $ હોઈએ તો શું કરવાનું? પાછાં જ ફરવાનું હોય ને? તેમ બતાવેલી પ્રત્યેક ક્રિયાઓમાં અરમાનો પૂરા કરવાની તાકાત છે જ, $ ? સાધનામાર્ગમાં પણ પ્રમાદથી ગરબડ થઈ જાય તો પાછા ફરવાનું પણ એનું હાર્દ સમજીને કરવામાં આવે તો ! સમજીને કરવામાં આવતી ? જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન
"જૈન ધર્મ અને અત્યધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક