________________
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫cપ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૧૩૫,
અને અન્ય ધર્મની અવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની અવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક
હું બેઠો થઈ જાય છે. ફરી પાછા સિજદામાં જઈ ત્રણ કે પાંચ વખત ‘વમિન કમ્ સલામ’ – તુજમાંથી શાંતિ છે. હું ‘સુબ્સહાન રમ્બિયલ આલા’ પઢવાનું હોય છે. આ રીતે એક અકાત “વઈલયક યરજિ ઉસ્સલામ’ – તારા તરફ શાંતિ પુનરાગમન કુ છે નમાજ પઢી, ફરી ઊભા થઈ “અલ હટુ...' પડ્યા બાદ કુરઆનની કરે છે. શાંતિ તારામાંથી જ ઉદ્ભવી તારામાં જ વિલીન થાય છે.
કોઈપણ આયાત પઢી, ફરી એ જ ક્રમમાંથી પસાર થઈ છેલ્લે “ફ હથ્યિના રબ્બના બિસલામ' તો હે પરિપોષક રબ્ધ અમને ૨ “કાએદહ'ની સ્થિતિમાં વજ્રાસન જેવી સ્થિતિમાં) બેસીને સર્વ ઉત્તમ શાંતિથી જીવાડ.
પ્રાર્થના ખુદા માટે છે એવા ભાવ સાથે નમાજી ખુદાનો સંદેશ ‘વઅદ્ ખિલના ફી દારિસ્સલામ – અને અમને દારિસ્સલામ' ? હું પહોંચાડનાર નબી – પયગંબર સાહેબને સલામ પાઠવી પ્રાર્થના (શાંતિનિકેતન-શાંતિના ગૃહમાં) પ્રવેશ કરાવ. 8 કરે છે. ‘તશહહુદ (અત્તહિયાત)ના પાઠ બાદ દુરુદે ઇબ્રાહીમ અને નમાજના અંતે પઢાતી આ દુઆમાં પોતાને માટે તેમ જ સો માટે ? $ દુઆએ માસૂરત પઢવામાં આવે છે, જેમાં ખુદાના નબીઓ પર શાંતિ-સલામતીની ખેવના પ્રકટ થઈ છે. માનવ-અંતરની આ છે ક જેવી મહેરબાની કરવામાં આવી છે તેવી મહેરબાની - કૃપાની યાચના અભિપ્સા જીવનમાં વ્યાપ્ત થઈ જાય તો તેના વ્યવહારમાં પણ તેનો ક & કરી પોતાના ગુનાહ (પાપ) માટે ક્ષમા પ્રાર્થનામાં આવે છે. ત્યારબાદ પ્રભાવ પડે. જીવનના સઘળા પાસામાં તેનો સંચાર થાય તો ખરે જ ૬ નમાજી બે બાજુ મુખ ફેરવીને કહે છે: “અસ્સલામુ અલયકુમ વ સર્વત્ર શાંતિ વિસ્તરે. અસલામતી અને અશાંતિના આ સમયમાં એક ૬
રહેમતુલ્લાહ' (તમારા પર – નમાજ પઢનાર સૌ પર ને અદૃશ્ય મુસ્લિમ સાધક દિવસમાં પાંચ વખત પોતાની જ નહિ જગતની શાંતિ દિવ્યગણો પર શાંતિ હો અને અલ્લાહની કરુણા હો.) જો ચાર અને સલામતી ઈચ્છે છે. કોઈ મુસ્લિમ સામેની વ્યક્તિને “અસ્સલામુ હું અકાત નમાજ પઢવાની હોય તો ફરીને બીજી બે અકાત માટે અલયકુમ વ રહેમતુલ્લાહ' કહી સલામ પાઠવે છે તેમાં ખુદા તમને 8 કે નમાજી ઊભો થઈ જાય છે ને ચારેય અકાતની નમાજ પૂરી કરે સલામતી બક્ષે અને તેની રહેમત-કૃપા તમારા ઉપર ઉતરે એવી કે કૅ છે. પાંચ વખતની નમાજની અકાત નિયત થયેલી છે જેનું કોષ્ટક ભાવના ભાવવામાં આવે છે. આમ, શાંતિ અને સલામતીનો ભાવ $ છે નીચે મુજબ છે.
દિનભર ચૂંટાયા કરે છે. હું પાંચ વખતની નમાજની નિયત અકાત
વળી, નમાજ પઢતી વખતે નમાજી એક જ સફમાં (કતારમાં) ૧. ફજરની નમાજ – ૨ સુન્નત, ૨ ફર્ઝ
લાઈનમાં ઊભા રહીને નમાજ પઢે છે. અહીં ખભેખભા મીલાવીને કે ૨. જોહરની નમાજ – ૪ સુન્નત, ૪ ફર્ઝ, ૨ સુન્નત, ૨ નફિલ ઊભા રહેવાનું હોવાથી ગરીબ-તવંગર, ઊંચ-નીચના સૌ ભેદ રે ૩. અસરની નમાજ – ૪ સુરત, ૪ ફર્ઝ
ભૂંસાઈ જાય છે. ખુદાના દરબારમાં સૌને એક સમાન ગણવામાં હું ૪. મગરિબની નમાજ – ૩ ફર્ઝ, ૨ સુન્નત, ૨ નફિલ
આવે છે. કોઈ વ્યક્તિની નમાજ પૂરી થઈ જાય; ને તેની બાજુની હૈ છે ૫. ઈશાની નમાજ – ૪ સુન્નત, ૪ ફર્ઝ, ૨ સુન્નત, ૨ નફિલ, વ્યક્તિ નમાજ–બંદગીમાં મશગૂલ હોય તો તે વ્યક્તિ બંદગી કરનાર ૩ વિત્તર, ૨ નફિલ
ખલેલ પહોંચાડ્યા વિના બહાર નીકળે છે. નમાજ પૂર્ણ થયા બાદ કૅ ફેં ફર્ઝ એ ખુદા તરફથી ફરમાવાયેલ ફરજિયાત નમાજ છે. સુન્નત સૌ નમાજી એકબીજાને મળે છે. આમ, નમાજથી થતી આંતરશુદ્ધિ ? છે નમાજ નબી સાહેબ ફૐ નમાજ ઉપરાંત પઢતા તે છે, જે પણ મહદ્ ઉપરાંત વારંવાર મળવાને લીધે લોકોમાં પરસ્પર પ્રેમ-લાગણી બંધાય શું 8 અંશે ફરજિયાત અદા કરવાની હોય છે. નફિલ નમાજ એ મરજિયાત છે. સંપ અને સંગઠનશક્તિ વધે છે. એકતાની ભાવના પુષ્ટ થાય ? * નમાજ છે. વિત્તરની નમાજ માત્ર રાત્રીની ઈશાની નમાજમાં જ છે.
ફરજિયાત પઢવાની હોય છે. ઉપર નોંધેલ છે તેમ પાંચ વખતની નમાજ દરમિયાન શરીર યોગ્ય રીતે ઢંકાય તેવા વસ્ત્રો પહેરવામાં મેં ૐ નમાજમાં ફર્ઝ, સુન્નત, નફિલ, વિત્તર આદિનો ક્રમ પણ નિયત આવે છે, જે સભ્યતાનું પ્રમાણ બની રહે છે. વળી, મસ્તક પર ટોપી ?
થયેલો છે. ફૐ નમાજ ઈમામ (નમાજ પઢાવનાર)ની પાછળ તેમની પહેરવી તે પણ એક પ્રકારની વિનય પ્રકટ કરવાની રીત છે. આમ, શું સૂચના મુજબ પઢવાની હોય છે. સુત્રત, નફિલ અને વિત્તર નમાજ પાંચ વખતની નમાજમાં પ્રભુએ માનવજાત પર કરેલા ઉપકાર બદલ ?
વ્યક્તિ પોતાની રીતે પઢે છે. ઘરે કે એકલા નમાજ પઢવાની સ્થિતિમાં આભાર માનવામાં આવે છે તે તો ખરું જ પણ તે ઉપરાંત વ્યક્તિની
ૐ નમાજ પણ પોતાની રીતે પઢી શકાય છે. પાંચ વખતની નમાજના આત્મોન્નતિના શિખર પણ ક્રમશઃ સર થતા જાય છે. વ્યક્તિમાં નમ્રતા, કુ અંતે નમાજી દિવસમાં પાંચ વખત શાંતિ વાંછે છે, સલામતી પ્રાર્થે પ્રેમ, સદ્ભાવ, કરુણા, મૈત્રી જેવા ગુણોની પુષ્ટિ થતી રહે છે. કુ છે. નમાજી દુઆ માગે છે – પ્રાર્થના કરે છે કે,
નમાજી નમાજમાં એવા તો ધ્યાનસ્થ થઈ જાય છે કે શારીરિક પીડા, હું હું “અલ્લાહુમ્મા અન્તસ્ સલામ’ – પરમેશ્વર તું શાંતિ છે, શાંતિ દુન્યવી દુ:ખદર્દને પણ ભૂલી જાય છે. આમ, નમાજ એ સાધનાની છે 3 સ્વરૂપ છે. (તું જ સલામતી દેનાર છે.)
એક પદ્ધતિ જ છે. નમાજની સાર્થકતા વિશે શ્રી ઈસ્માઇલભાઈ નાગોરી ૩ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક કૈ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક દ્દ જૈત
" જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકક્રિયાઓ વિશેષક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક