________________
પૃષ્ઠ ૧૧૪ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૯ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ હું છે તેમ ચોક્કસ પર્યાવરણ અને વાતાવરણમાં પણ રહે છે. એમાં જિંદગીમાં પોતાની સંગતથી રંગત ઉમેરે છે. એમની ચેતના અને હું 5 આ બધાં સત્ત્વો-તત્ત્વોનો સમાવેશ હોય છે. આપણને ખ્યાલ પણ ઊર્જાનો લાભ આપે છે. ગુણીજન, સુજ્ઞજન અને જ્ઞાનીજનનો ૬ છે ન આવે એ રીતે આ સૌ આપણા જીવનમાં ઉપયોગી થતા હોય છે. અતિથિ રૂપે અવશ્ય સત્કાર કરવો જરૂરી છે. કેટલીકવાર તમારા છે 8 બેક્ટરિયા વિના દૂધમાંથી દહીં ન બને. ગાય-ભેંસ દૂધ આપે. કુટુંબના સભ્યોનું કોઈ કામ તમારાથી નહીં થઈ શકતું હોય તે હૈં હું વનસ્પતિ અનાજ અને ઔષધિઓ આપે, શ્વાન સંગત આપે અને તેઓ આસાનીથી કરી આપશે. મશીનનાં ચક્રો સરખાં ફરતાં રહે ? ૐ માલમિલકતની રખેવાળી કરે, અળસિયું ખેતરની માટીને પોચી કરી એ માટે આપણે એમાં તેલ પૂરીને ઉંજણ (Oiling) કરીએ છીએ. મેં શું આપે, મધમાખી અને ભમરાં ઈયળ અને પતંગિયાં પરાગ રજની એવું ઉંજણનું કામ અતિથિઓ આપણા જીવનમાં કરી આપતા હોય છે કે હેરફેર દ્વારા ફળ પકાવી આપે. એમ અનેક રૂપે આ સૌ આપણા છે. માટે એમના ઋણનો સ્વીકાર કરીને એમાંથી મુક્ત થવા માટે કે હું જીવનમાં ઉપયોગી થતાં હોય છે. આપણા જીવન નિર્વાહમાં આપણે પણ જરૂરી કર્મો અવશ્ય કરવાં જોઈએ. ૐ આમ અનેક રીતે જીવજંતુ અને પશુપંખીના ઉપકાર હેઠળ આવતા આજકાલ મધર્સડે, ફાધર્સડે, ટીચર્સડે ઉજવીને એકાદ દિવસ ક $ હોઈએ છીએ. એમના એ ઉપકારોમાંથી મુક્ત થવા આપણે કીડિયારાં માટે એમને યાદ કરાય છે. પણ એમની જરૂરી સારસંભાળ લેવાતી હું પુરીને, હવાડા ભરીએ, ગોગ્રાસ-ભૂમિગ્રાસ આપીએ, ચબૂતરે ચણ નથી. કુટુંબ સંસ્થા અને લગ્ન સંસ્થા તૂટતી જાય છે. પરિવારો તૂટતા 8 નાખીએ, પીડિત કે રોગી અબોલ અને લાચાર જીવોને અન્નજળ જાય છે. નેહ-પ્રેમ અને સદ્ભાવ મરતા જાય છે. “હું ને મારી વહુ છે છે અને જરૂરી સારવાર આપીએ એને ભૂતયજ્ઞ કહે છે.
એમાં આવ્યું સહુ’ એટલી સંકુચિતતા આવતી જાય છે. પરિણામે ૐ (૫) અતિથિયજ્ઞ:
આજનો મનુષ્ય ઈશ્વરથી, ધર્મ-અધ્યાત્મથી, પ્રકૃતિથી, સમાજથી, હૈં હું પ્રત્યેક મનુષ્ય અતિથિયજ્ઞ પણ કરવો જોઈએ. અતિથિ એટલે કુટુંબથી કપાતો કપાતો વેગળો થતો જાય છે. એકલતાથી પીડાતો ?
આપણા ઘરઆંગણે આવનાર અભ્યાગત. આપણે સમાજમાં રહીએ રહે છે. હૂક, ઉષ્મા, સાથ, સધિયારા અને ટેકાના અભાવે માનસિક શું ૬ છીએ. સમાજ એટલે સંબંધો અને વ્યવહારોનું જાળું. સંબંધો અને તાણ અને તણાવનો, ડાયાબિટીસ, હાર્ટએટેક, અલ્ઝાઇમર જેવા હું કે વ્યવહારો વિના જીવન શક્ય નથી. આવા સંબંધો અને વ્યવહારો રોગનો ભોગ બનતો જાય છે. એને Sharing અને Caringની ૩
જીવનમાં અનેક જાતના બંધાતા હોય છે. આપણા લાભ માટે, ઝંખના છે, પણ એ સંતોષાતી નથી. શુ કલ્યાણ કે ઉત્કર્ષ માટે આપણે એ સંબંધોનો ક્યાંક ક્યારેક ઉપયોગ એવા સમયે હિંદુ ધર્મના આર્ષદૃષ્ટાઓએ આ પાંચ મહાયજ્ઞનો ખ્યાલ !
પણ કરતા હોઈએ છીએ. આપણને સ્કૂલ-કૉલેજમાં એડમિશન મૂક્યો છે. એ આજે પણ કેટલો પ્રસ્તુત અને ઉપયોગી છે તે સમજાય છે હું અપાવવામાં, નોકરી કે બઢતી અપાવવામાં, યોગ્ય કન્યા કે મૂરતિયો છે. આ આખું બ્રહ્માંડ અને સચરાચર સૃષ્ટિ એ એક ઑર્ગેનિક હૉલ છે $ શોધી કે મેળવી આપવામાં, અડીઓપટીના પ્રસંગે નાણાં, ઉષ્મા, છે. એમાં બધું એકમેક સાથે પ્રાણમય સંબંધથી સંકળાયેલું છે. કશું $ ખભો, સધિયારો આપવામાં, તમને ઇજ્જત-આબરુ, અવસર, માન- એકમેકથી વિચ્છિન્ન નથી. એ પાયાની વાત આ મીમાંસા સમજાવે છે ૨ સન્માન-અકરામ અપાવવામાં એ સૌ ઉપયોગી થતા હોય છે. એ છે. આ વ્યષ્ટિ અને સૃષ્ટિનો આપણે જેટલો ઉપયોગ કરીએ છીએ, 2 ઉપકારનો બદલો વાળવા એવા સ્નેહી સંબંધીઓને ટાણેપ્રસંગે નોતરી તેટલો તેમનો ક્ષય થાય છે. તે આપણે ભરપાઈ કરતા રહેવું જોઈએ. ? હું એમનું આતિથ્ય કરવું, એમને ઉતારો આપવો, ભોજન કરાવવું, ક્ષયની પૂર્તિ થવી જોઈએ. આ ક્ષતિપૂર્તિનું નામ યજ્ઞ છે. બીજો હેતુ જે કે યથોચિત ભેટસોગાદો આપવી એ એટલું જ જરૂરી છે. એમના યજ્ઞનો છે, વાપરેલી વસ્તુનું શુદ્ધિકરણ કરવું અને યજ્ઞનો ત્રીજો - અડીઓપટીના પ્રસંગે એમની સાથે ઊભા રહી એમને સહાય કરવી હેતુ છે કંઈક નિર્માણ કરતા રહેવું. ઘસારો ભરી કાઢવો, હ 5 આવશ્યક છે. વળી, કુળકુટુંબના ગોર, જેમની પાસેથી શિક્ષણ લીધું શુદ્ધિવૃદ્ધિ કરવી અને નવનિર્માણ કરવું એ આ યજ્ઞભાવનાના ક હું હોય એવા વિદ્યાગુરુઓ, જેમની પાસે નામ-સંસ્કાર કે ધાર્મિક દીક્ષા ત્રણ હેતુઓ છે. આપણે આવાં યજ્ઞકાર્યો કરીએ તો એ કાંઈ હું ૬ લીધી હોય એવા અધ્યાત્મગુરુ, કોઈ સંત-મહાત્મા, સાધુ-સંન્યાસી પરોપકાર નથી. આપણે દેવાદાર છીએ. એ દેવું ફેડવા માટે આ ૬
ઘરને આંગણે આવીને ઊભા રહે ત્યારે તેમને આવ-આવકાર આપી નિત્ય કર્મો કરવા જરૂરી છે. આ યજ્ઞ મારફતે ઋણ ફેડવાનું છે. તે સત્કારવા, એમને નિવાસ અને ભોજન આપવાં, એમને દાન-દક્ષિણા આ પંચ મહાયજ્ઞની ભાવનાથી અનેક પેઢીઓ તરી ગઈ છે. 8 આપવા એ પણ મનુષ્યની પવિત્ર ફરજ છે. આવા અતિથિઓ આપણા હજુ પણ તરી શકે એમ છે.
જીવનમાં આનંદ, ઉલ્લાસ ભરી આપતા હોય છે. આપણે કોઈને છે કોઈ રીતે શ્રેય કરતા હોય છે. આજે માણસના મનહૃદય સંકુચિત ‘કદંબ’ બંગલો, ૩૫, પ્રોફેસર સોસાયટી, મોટા બજાર, '$ થતા જાય છે. એમને અતિથિ અણગમતા જણાય છે. પરંતુ એ યોગ્ય વલ્લભ વિદ્યાનગર (૩૮૮૧૨૦). ફોન નં. : 02692-233750 3 નથી. અતિથિ તમારી રોજિંદી એકતાનતા અને એકવિધતા ભરેલી સેલ નં. : 09727333000 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન
" જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક છ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક્ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક