Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank

SR No.: 526085
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 3 MB

Page 115

ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૧૧૫
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક
સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયમાં નિત્ય કરાતાં ભક્તિસભર આહનિક કર્મો
| | સાધુ અક્ષરવત્સલદાસ [ સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના સાધુ અક્ષરવત્સલદાસજી પરમ પૂજ્ય પ્રમુખસ્વામિ મહારાજના કૃપાપાત્ર શિષ્ય છે. ભારતીય સંસ્કૃતિ, ઇતિહાસ, સાહિત્ય, અધ્યાત્મ અને તત્ત્વજ્ઞાનના વિદ્વાન છે. ભગવાન સ્વામિનારાયણ અને અંત્યોદય’ જેવા પુસ્તકોના લેખક સાધુ અક્ષરવત્સલદાસજી યુવાનોને ધર્મ અને જીવનવિકાસની પ્રેરણા આપે તેવા પ્રવચનો માટે જાણીતા છે. ]
સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાય એક ભક્તિની ભાગીરથી વહાવતો ‘જેવી રીતે બંને પાંખો મજબૂત-સલામત હોય તો જ પક્ષી હૈ રે સંપ્રદાય છે. સંપ્રદાયના ગ્રંથો તેથી જ ભક્તિનું અનન્ય મહત્ત્વ ગાય આકાશમાં ઊડી શકે છે, તેવી રીતે જ્ઞાન (માહાસ્ય જ્ઞાન) અને ૨
છે. ભક્તિ આપણા જીવનમાં રસ પ્રગટાવે છે. ભક્તિ વગરનું જીવન કર્મ (નિત્ય ભક્તિકર્મો), એ બંનેના યોગથી જ પરમ પદની પ્રાપ્તિ કં જે નિરસ બને છે. ભક્તિથી જ પરમાત્મા સાથે પરમ પ્રેમનો તાંતણો થાય છે : હું બંધાય છે. એટલે જ સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના સંસ્થાપક પરબ્રહ્મ સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયમાં આનિક કર્મો
ભગવાન શ્રી સ્વામિનારાયણે શિક્ષાપત્રીમાં સત્સંગીઓને આજ્ઞા સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયમાં ભગવાન શ્રી સ્વામિનારાયણે રે શુ આપી છેઃ ‘વ્યર્થ નો ન નેતવ્યો પક્તિ ૫૫વતો વિના' અર્થાત્ શિક્ષાપત્રી દ્વારા આનિકોનો સરળ અને સ્પષ્ટ બોધ આપ્યો છે. ? ભક્તિ વિના વ્યર્થ સમય ન વિતાવવો.
(શ્લોક: ૧૯ થી ૩૫) આ ઉપરાંત સત્સંગીજીવન તથા સંપ્રદાયના ; પરંતુ નિરંતર ભક્તિ-આરાધના કરવી એ સાધારણ જનસમુદાય અન્ય ગ્રંથોમાં પણ કેટલીક વિશેષ છણાવટ કરવામાં આવી છે. આ ; જે માટે એક કસોટી બની જાય છે. આથી ભગવાન સ્વામિનારાયણે સર્વેનો સરવાળો કરવા જાઓ તો પ્રત્યેક સત્સંગીનો એક સુંદર હું સાધારણ વ્યક્તિને પણ ભક્તિની શક્તિ પ્રાપ્ત થાય તે માટે નિત્યક્રમ ગોઠવાઈ જાય છે. રોજ અનુસરવાનાં એ કાર્યોમાં ભક્તિરૂપ હું આનિકનો બોધ આપ્યો છે.
કાર્યો તો છે જ, પરંતુ સાથે સાથે દિનચર્યાનો પણ સ્પષ્ટ બોધ છે. અન” એટલું દિન. આનિક એટલે બીજા અર્થમાં દૈનિક. તેને સરળતાથી આમ ક્રમમાં મૂકી શકાય:
આનિક એટલે પ્રતિદિન પ્રાત:કાળે જાગ્રત થઈએ ત્યારથી રાત્રે ૧. નિત્ય સૂર્યોદયથી પહેલાં ઊઠવું. હું વિરામ લઈએ તે દરમ્યાન દૈનિક કરવાના ભક્તિસભર કાર્યો. બીજા ૨. જાગ્રત થઈને ઈષ્ટદેવ અને ગુરુનું સ્મરણ કરવું. ૬ અર્થમાં કહો તો આનિક એટલે ભગવાન સાથે આપણું જોડાણ ૩. એક સ્થળે દંતધાવન કરવું, શૌચવિધિ, શુદ્ધ જંતુરહિત જળથી ૬ છે કરતાં નિત્યકર્મો. આ ભક્તિભર્યા આનિકો જીવનનો એક મધુર સ્નાન કરવું. હૈ આનંદ આપે છે. આપણને સાચા માનવ બનવાની જાગૃતિ આપે ૪. સ્નાન કરીને એક ધોયેલું વસ્ત્ર પહેરવું અને એક ઓઢવું. મેં છે છે, જીવનની ફરજો પ્રત્યે વધુ કટિબદ્ધ બનાવે છે. અને અનેક સંઘર્ષો ૫. ત્યારબાદ જેના પર સારી રીતે બેસાય એવા ચોખ્ખા આસન 8 સામે મક્કમ હૃદયે અડીખમ રહેવાની શક્તિ આપે છે. આનિકોથી પર પૂર્વ કે ઉત્તર મુખે પ્રાતઃપૂજા કરવા બેસવું
વ્યક્તિત્વમાં પવિત્ર સંસ્કારોનું સિંચન અને સંવર્ધન થાય છે. ૬. શુદ્ધ આસન પર ઈષ્ટદેવ શ્રીહરિ અને ગુરુપરંપરાની મૂર્તિઓ ૐ $ આત્મશુદ્ધિ થાય છે. અને પરિણામે પરમેશ્વર સાથે પ્રીતિ બંધાય છે. પોતાની સમક્ષ પ્રાતઃપૂજામાં પધરાવવી.
પ્રાચીન સમયથી ભારતીય મનિષીઓએ આ આનિકોનો બોધ ૭. પૂજાના આરંભે કપાળમાં ભગવાનના પ્રાસાદિક ચંદનથી કે કે આપ્યો છે. યાજ્ઞવલ્કય સ્મૃતિ, ધર્મસિંધુ, નિર્ણયસિંધુ, ધર્મશાસ્ત્રો ઊર્ધ્વપુંડ તિલક કરવું અને તેની મધ્યમાં પ્રસાદીભૂત કુમકુમનો ૬
અને પાંચરાત્રશાસ્ત્રની સંહિતાઓ વગેરે શાસ્ત્રોએ પ્રચૂર માત્રામાં ગોળ ચાંદલો કરવો. હું આનિકો વિશે નોંધ્યું છે. આ આનિકોનું શ્રદ્ધાપૂર્વક થતું પાલન ૮. ત્યારબાદ ભગવાનનું ધ્યાન કરીને મનથી ભગવાનની માનસી ઉં
આધ્યાત્મિક સાધનામાં ખૂબ મોટું પરિબળ બની રહે છે. આનિકો પૂજા કરવી. માનસી પૂજામાં ઋતુ ઋતુ પ્રમાણે ભગવાનને ૪ પાછળ શરીરશાસ્ત્ર, માનસશાસ્ત્ર અને અધ્યાત્મશાસ્ત્રનાં પાયાના અલગ વસ્ત્રો ધરાવવાં તથા થાળ-ભોગ ધરાવવા. માનસી સિદ્ધાંતો છે. તેના દ્વારા વ્યક્તિગત અને સામૂહિક ચારિત્ર્ય પર એક પૂજામાં પ્રાર્થના કરીને પોતાની સમક્ષ પધરાવેલી મૂર્તિમાં શું
હકારાત્મક (પોઝિટિવ) અસર ઉત્પન્ન થાય છે. આનિકોનું નિયમિત બિરાજમાન થવાનું આહ્વાન કરવું. 3 આચરણ વ્યક્તિને પરમપદ સુધી લઈ જઈ શકે છે. યોગવસિષ્ઠ ૯. આવા મંત્ર બોલી પધરાવેલી મૂર્તિઓને આદરપૂર્વક નમસ્કાર ? ગ્રંથ કહે છે:
કરવા. ત્યારબાદ પોતાની શ્રદ્ધા અનુસાર સ્વામિનારાયણ 8 । 'उभाभ्यामेव पक्षाभ्यां यथा खे पक्षिणां गतिः।
મહામંત્રની જપમાળા કરવી. શ્રદ્ધાપૂર્વક એકાગ્ર ચિત્તે તથૈવ જ્ઞાનપ્યાં ગાયતે પરમ પમ્ II’ (૧/૬/૭)
સ્વામિનારાયણ' મહામંત્રનું રટણ કરાતાં માળા કરવી. જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક જૈત
*"જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક કત ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક'