________________
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૧૦૭
અને શુભયોગમાં પ્રવૃત્તિનું આખ્યાન કરવું એટલે પ્રત્યાખ્યાન. એના
બની જાય છે. જેનાથી શાંતિ પ્રાપ્ત થાય છે. પ્રત્યાખ્યાન દ્વારા સાધકના ૬ દ્વારા સંયમ થાય છે. એનાથી આશ્રવ અટકે છે. આશ્રવ અટકવાથી જીવનમાં
જીવનમાં અનાસક્તિની જાગૃતિ થાય છે. તૃષ્ણાનો અંત આવે છે અને તૃષ્ણાના અંતથી ઉત્તમ ઉપશમભાવ
આ રીતે જોતાં એક વાત સ્પષ્ટ થાય છે કે “આવશ્યક સૂત્ર'માં ઉત્પન્ન થાય છે. તેનાથી પ્રત્યાખ્યાન વિશુદ્ધ થાય છે. ઉપશમભાવની
બતાવેલા આચારનું માનવજીવનમાં ઘણું જ મહત્ત્વ છે. એમાં વિશુદ્ધિ દ્વારા ચારિત્ર ધર્મ પ્રગટ થાય છે. કર્મ જીર્ણ થાય છે જેનાથી
માનવના ઐહિક મૂલ્યો, એકતા, અહિંસા, સમભાવ, નમ્રતા, સંયમ, 8 કેવળજ્ઞાન, કેવળદર્શનની દિવ્ય જ્યોત ઝગમગવા લાગે છે અને
શાંતિ વગેરે સદ્ગણોનું નિરૂપણ થાય છે. જેના કારણે માનવ પોતાના ૐ શાશ્વત સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે.
બધા કેન્દ્રો, વિષમતાઓ, હિંસક તનાવ વગેરેથી મુક્ત થાય છે ? | સામાયિક, ચતુર્વિશતિસ્તવ, વંદન, પ્રતિક્રમણ તથા કાયોત્સર્ગ
અને પોતાના જીવનમાં સુખ, શાંતિ, સ્થિરતા વગેરેને પ્રતિષ્ઠિત ? દ્વારા આત્મશુદ્ધિ કરી શકાય છે. તે છતાં આંતરમનમાં આસક્તિના
કરી શકે છે. સાથે સાથે પરિવાર, સમાજ તથા રાષ્ટ્રમાં રાગદ્વેષથી ક પ્રવેશનો ભય રહે છે. તેથી ‘આવશ્યક સૂત્રમાં પ્રત્યાખ્યાનનું મહત્ત્વ
ઉત્પન્ન થતાં સ્વાર્થ, વિષમતા, સંઘર્ષ, હિંસા, તણાવ વગેરે તત્ત્વોને $ બતાવવામાં આવ્યું છે. તેમાંથી સાધક શુભયોગમાં પ્રવૃત્ત થાય છે
નષ્ટ કરી એકતા, સમતા અને અહિંસા જેવા સદ્ગણોની સ્થાપના અને સદ્ગુણો પ્રાપ્ત કરે છે. આ રીતે પ્રત્યાખ્યાનમાં સાધક મન,
* * * હું વચન અને કાયાની અશુભ પ્રવૃત્તિઓને રોકીને શુભ પ્રવૃત્તિઓમાં 20 જેથી
કાન શુભ પ્રવૃત્તિઓમાં ૨૦૨, જોલીમેકર એપાર્ટમેન્ટ 111, 11 કફ પરેડ-મુંબઈ-૪૦૦૦૦૫. પ્રવત્ત થાય છે. આશ્રવ પૂર્ણરૂપે અટકવાથી સાધકે પૂર્ણપણે નિસ્પૃહ મોબાઈલ : ૯૮૨૦૫૪૭૬૨૬.
સામયિક ઉપ૨ ડોડીની કથા
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની અવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક
એક નગરમાં સુધન નામનો નગરશેઠ રહેતો હતો. તે અન્યધર્મ જંગલમાંથી એક ભિલે તે હાથીને પકડીને, રાજાને ભેટ આપ્યો. પાળતો હતો. સુધનશેઠ દાનમાં એક લાખ સુવર્ણ દાનમાં આપ્યા રાજાએ તે ઉત્તમ લક્ષણવાળા હાથીને પોતાનો પટ્ટહસ્તી પછી જ ઘરની બહાર નીકળતો હતો. આ શેઠના ઘરની પાસે જ બનાવ્યો. આ હાથીની દિવસમાં ત્રણ વખત આરતી ઉતારવામાં એક ડોકરી – ઘરડી ડોસી - શ્રાવિકા રહેતી હતી, તે ખૂબ ગરીબ આવતી હતી. હતી. લોકોનું દળણું કરીને, પરાણે પોતાની આજીવિકા ચલાવતી
લાવતા એક વખતે હાથી પાણી પીવા માટે રાજમાર્ગ ઉપરથી પસાર હતી. પરંતુ આ ડોકરી રોજ સવારે અને સાંજના સામાયિક અને ,
' થતો હતો, તે વખતે પોતાનું ગયા જનમનું વિશાળ ઘર દેખીને, પ્રતિક્રમણ શુદ્ધ વિધિપૂર્વક કરતી હતી.
મૂછ પામી ગયો. તેને જાતિસ્મરણજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. મનમાં | એક વખત, કોઈક કારણસર ખૂબ મોડું થવાથી, ડોસીને વિખવાદ કરવા લાગ્યો અને મરણ પામ્યાનો ઢોંગ કરી, જમીન પ્રતિક્રમણ થઈ શક્યું નહીં, એટલે ડોશી પોતાના આત્માની નિંદા ઉપર પડી રહ્યો. રાજાએ હાથીને કાંઈક રોગ થયેલો જાણી, ઘણા અને પશ્ચાતાપ કરતી બેઠી હતી.
| ઉપાયો કર્યા. પરંતુ હાથી કેમે કરીને ઉક્યો નહીં અને રાજપુત્રી | ડોશીને આ પ્રમાણે પશ્ચાતાપ કરતી દેખીને, શેઠ બોલ્યો કે, તરફ જોઈ રહ્યો. તે વખતે રાજપુત્રીએ, પોતાને ઉત્પન્ન થયેલા શું તને મારી માફક લાખ સુવર્ણ દાનમાં આપવામાં કાંઈ ઓછું જાતિસ્મરણજ્ઞાનના બળે બધો વૃત્તાંત જાણીને, હાથીના કાનમાં થયું તો નથી ને ? આટલું બધું તને શેનું દુ:ખ છે? આજે ઉઠ, કહ્યું કે:બસ થોડી થઈ શકી તો કાલે વધારે કરજે.
ઉઠો શેઠ મન શાંત કર, ગજ હુઓ કમ્મવસેણી | ડોશી કહેવા લાગી કે, શેઠ? એમ કેમ બોલો છો? આવું ના રાજસુતા સામાઇકે, જનમી પુત્રી હું એમી ૧// બોલો. આ સામાયિકમાં મોટો લાભ છે.
આ ગાથા રાજપુત્રી પાસેથી સાંભળતાં જ, હાથી ઊભો થયો. ડોશી અનુક્રમે મરણ પામી. મરીને તે જ નગરમાં રાજપુત્રી અણસણ કરીને દેવલોક પામ્યો. તરીકે ઉત્પન્ન થઈ. રાજાને તે બહુ જ વહાલી હતી. અનુક્રમે તે રાજપુત્રી પરણી, સંસારનું સુખ અનુભવી, દીક્ષા લઈ, ? રાજપુત્રીને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. સુધન શેઠ મરણ પામીને, નિરતિચાર ચારિત્ર પાળી અંતે મોક્ષે ગઈ. તે જ નગરની પાસેના જંગલમાં હાથી તરીકે ઉત્પન્ન થયો.
* * *
*"જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક'
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન