Prabuddha Jivan 2015 Year 63 Ank 01 to 03

SR No.: 526000
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 288
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 7 MB

Page 26

પ્રબુદ્ધ જીવન
જાન્યુઆરી ૨૦૧૫
સંસ્મારક પર હાલ્યા-ચાલ્યા વગર નિશ્રેષ્ટ-નિશ્ચલ પડી રહેવું, (૩૨) ૫. દેવલોકગમન-મૃત્યુ માટે વપરાતો આદરપૂર્વક શબ્દ એક પડખે રહેવું.
(૩૩) ૬. દેહાંત-નશ્વર દેહનો અંત થવો. (૧૦) ૫. પ્રાયોપગમ મરણ-અન્નજળનો ત્યાગ કરી ધીમે ધીમે પ્રાણનો (૩૪) ૭. દેહાવસાન-દેહનો નાશ થવો. ત્યાગ કરવો, વિસર્જન કરવું.
(૩૫) ૮. દેહોત્સર્ગ–કોઈ ઉમદા કાર્ય માટે પોતાના પ્રાણોનો ત્યાગ (૧૧) ૬. ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન મરણ-ખાનપાન આદિનો ત્યાગ કરીને કરવો.
સમજણપૂર્વક-સમ્યકત્વપૂર્વક દેહનો ઉત્સર્ગ કરવો. (૩૬) ૯. નિધન-મૃત્યુ (૧૨) ૭. અનાદિ સાન્ત મરણ-ભવ્યત્વનો અધ્ધાયુ, જેની આદિ (૩૭) ૧૦. મહાપ્રયાણ-કોઈ પુણ્યવાન પુરુષનું દિવંગત થવું.
(શરૂઆત) ન હોય પરંતુ અંત હોય. તે સિધ્ધોનું જ થાય. (૩૮) ૧૧. નિર્વાણ-મોક્ષ, મુક્તિ. (૧૩) ૮. અંતકૃત મરણ-અંત સમયમાં કૃતકૃત્ય થવું, સિદ્ધ થવું, (૩૯) ૧૨. ચ્યવન-દેવગતિમાં થવાવાળું મરણ. મુક્ત થવું, પરિનિવૃત્ત થવું.
(૪૦) ૧૩. તદ્ભવમરણ-મરણોપરાંત ફરીને તે જ ગતિમાં જવું. (૧૪) ૯. પરીનિવૃત્ત-પરિનિર્વાણ મરણ-મોક્ષે જવું, પ્રાય: તીર્થકરોના (૪૧) ૧૪. પ્રયાણ-ઈચ્છામૃત્યુ, મૃત્યુની ચાહના કરવી. નિર્વાણ સંદર્ભમાં વપરાય છે.
(૪૨) ૧૫. મૃત્યુ-આયુષ્ય કર્મના પુદ્ગલોનો ક્ષય બાલમરણના કેટલાંક પ્રકારો-બાળમરણ માટે વપરાતા શબ્દો. (૪૩) ૧૬. ઓસણ મરણ-સંઘ બહિષ્કૃત સાધુનું મોત (૧૫) ૧. વડન્મરણ-સંયમની પ્રવૃત્તિઓમાં ઉદાસ થયેલા જીવોનું (૪૪) ૧૭. આવિચિમરણ-નિત્યમરણ. મરણ
(૪૫) ૧૮. નિદાન મરણ-સ્મૃધ્ધિ આદિનું નિદાન કરીને મરવું. (૧૬) ૨. વર્શાત મરણ-પરાધીનતાપૂર્વક આક્રંદ કરતાં કરતાં મરવું, (૪૬) ૧૯. મૃતક-(મડદા) દેહ માટે વપરાતો શબ્દ.
દિવાની જાળ પર વ્યાકુળ બનેલા પતંગિયાની જેમ, ઈન્દ્રિયોના (૪૭) ૨૦. વિદેહન-શરીર પર આસક્તિથી મુક્ત વશમાં આવેલાનું મોત.
(૪૮) ૨૧. વિપરિણામ મરણ-કોઈ સત્ન અવસ્થાંતરણને પ્રાપ્ત થવું. (૧૭) ૩. અકાલ મરણ-બાંધેલું આયુષ્ય પૂર્ણ થયા પહેલા મરવું તે. આ રીતે મૃત્યુ માટે જુદા જુદા શબ્દો વપરાય છે.
સાત કારણે આયુષ્યને વહેલું પૂર્ણ કરી શકાય છે. ઝેર ખાવું, સમાધિમરણની આરાધના ક્યારે કરવામાં આવે? અસાધ્ય રોગ-વેદના, લોહીની અલ્પતા, તીવ્ર ભય, શસ્ત્રોનો ૧. જ્યારે શરીર ધર્મારાધના કરવા માટે સક્ષમ ન હોય. આઘાત, તણાવ, સંકલેશની અધિકતા, આહાર અવરોધ, ૨. શક્તિઓ ક્ષીણ થઈ ગઈ હોય. શ્વાસોચ્છવાસ રોકવાથી કે અચાનક બંધ થવાથી આયુષ્યનો ૩. શરીરમાં અસાધ્ય રોગ થયો હોય. ક્ષય થવો તે.
૪. મારણાંતિક ઉપસર્ગ આવે ત્યારે. (૧૮) ૪. અન્તઃ શલ્ય મરણ-ચોટ કે આઘાતથી મરવું.
૫. એવું લાગે કે હવે અંત સમય નજીક છે ત્યારે. (૧૯) ૫. ગિદ્ધ પુટ્ટમરણ-ગીધ અથવા અન્ય કોઈ વન્ય પ્રાણી દ્વારા આગમના પાને પાને એવા વિરલાઓના નામ સુવર્ણાક્ષરે લખાયેલા મરણ.
છે જેમણે પાદોપગમન સંથારો કરી જીવનને ધન્ય બનાવ્યું. પ્રભુ મહાવીરે (૨૦) ૬. ગિરિ પતન મરણ-પર્વત પરથી પડીને મરવું.
ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન સંથારાની આરાધના કરેલ. વીરના શાસનમાં આજે (૨૧) ૭. જલ પ્રવેશ મરણ-પાણીમાં ડૂબીને મરવું.
પણ ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન સંથારો જ કરાય છે. (૨૨) ૮. જલણપૂવેસે–અગ્નિમાં બળીને મરવું.
જ્યારે ઉપસર્ગ આવ્યો હોય ત્યારે સાગારી સંથારો કરી શકાય છે (૨૩) ૯. તરુપતનમરણ-વૃક્ષ પરથી પડીને મરવું.
જે ઉપસર્ગ ટળી જતાં પારી શકાય છે. એમાં પાંચ વ્રત અંગીકાર સાથે (૨૪) ૧૦. બલનમરણ-તરફડતા, હાય-વોય કરતા મરવું તે. અઢાર પાપનો ત્યાગ કરાય છે, સાથે ચાર આહારનો ત્યાગ કરાય છે. (૨૫) ૧૧. વૈહાનસમરણ-ફાંસી દ્વારા વૃક્ષ વગેરે પર લટકીને મરવું અહંન્નક શ્રાવક અને સુદર્શન શેઠના શાસ્ત્રોક્ત દૃષ્ટાંતો જોવા મળે
છે. જેમણે સાગારી સંથારો ગ્રહણ કરી ઉપસર્ગ જતાં પારી લીધેલ. (૨૬) ૧૨. વિષભક્ષણમરણ-ઝેર ખાઈને મરી જવું તે.
ગૃહસ્થો પણ રોજ રાત્રે સાગારી સંથારો ધારણ કરી શકે છે. (૨૭) ૧૩. શસ્ત્રાવપાટણમરણ-શસ્ત્રથી પોતાના શરીરને કાપી આગમમાં પણ સંથારાને ઉત્કૃષ્ટ તપ બતાવેલ છે. દેવલોકના દેવો નાખવું.
રત્નની વર્ષા કરે અને જે સુખ મળે તે સુખ તો કાંઈ નથી. સંથારામાં મરણ માટે વપરાતા અન્ય શબ્દો
સંવર નિર્જરાના રત્નોની વર્ષા આત્માના અનંતા સુખોને ખેંચી લાવે (૨૮) ૧. કદલીઘાત-અકાળે મરણ
છે. જેમ જેમ સંથારો આગળ વધે તેમ સાધકના ભાવો ચડિયાતા બનતા (૨૯) ૨. ઈતકાલ-મૃત્યુ
જાય તો જીવન અને મૃત્યુ બંને સફળ થઈ જાય છે. * * * (૩૦) ૩. કાળ-માનવી તથા પશુ પક્ષીઓનું મરણ.
‘ઉષા સ્મૃતિ', ભક્તિનગર સોસાયટી, જૈન ઉપાશ્રયની બાજુમાં, (૩૧) ૪. દિવંગત-મૃત્યુ માટે વપરાતો શાલીન શબ્દ
રાજકોટ-૩૬૦૦૦૨. ફોનઃ ૯૮૨૪૪૮૫૪૧૦/ ૯૭૨૫૬૮૦૮૮૫.