Prabuddha Jivan 2014 Year 62 Ank 01 to 12

SR No.: 525999
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2014
Total Pages: 700
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 19 MB

Page 546

જૈત
જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક દ જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ
પૃષ્ટ ૪૬
પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ૨ ઑક્ટોબર ૨૦૧૪
નિસ્યંતનું સીવ
7 ગુલાબ દેઢિયા
[ ડૉ. ગુલાબ દેઢિયા મુંબઈ-જુહુની પ્રતિષ્ઠિત જમનાબાઈ સ્કૂલમાં ગુજરાતીના અધ્યાપક છે. તેમણે સ્વામી આનંદના નિબંધો પર શોધનિબંધ લખ્યો છે. તેમના બે લલિતનિબંધ સંગ્રહો પ્રગટ થયા છે.
મેં તેમની પાસે કચ્છના કોઈ એક તીર્થ અંગે લેખ માંગ્યો, પરંતુ તેમણે ‘ધરતીનો છેડો-ધર' એમ વતનના મંદિર વિશેનો એક સુંદર લલિત નિબંધ મોકલી આપ્યો. આ લલિત નિબંધમાં પરમાત્મા સાથેનો ભાવાત્મક સંવાદ પ્રસ્તુત છે જે સાધકોને તીર્થદર્શનમાં તન્મયતા અને પ્રભુ સાથે નાતો જોડવા સહાયક બનશે.]
જૂની છાપ મન ઝટ ભૂંસતું નથી. વરસો પછી શિયાળામાં ગામમાં જવાનું થયું. મનમાં શિયાળાની ધ્રુજારીનું ચિત્ર હતું. હોઠ, ગાલ, હાથ, પગ ફાટી જવાની યાદ હતી. બચપણમાં શિયાળાની સવાર વહેલી લાગતી, શાળાએ જતાં કંપન દાઢી પર સવાર થઈ જતું. શાળામાં લખવામાં આંગળીઓ સાથ ન આપે અને ઠંડા બાળ શરીર પર મારની અસર સારી રહેતી. હા, મોંમાંથી ધુમાડા કાઢવાની મજા સવારે લેતા ખરા. ધુમ્મસભરી સવાર વિસ્મય જન્માવતી.
શિયાળાની ઠંડીનું એક માપ અમારે મન કોપરેલનું જામી જવું હતું. એ કોપરેલ તેલથી અમારા અડિયલ વાળ ઊભા ને ઊભા જ રહેતા. કાંસકાને પણ પસાર થવા ન દેતા.
કાતિલ માન્યો હતો પણ શિયાળો સ્નેહાળ અને હૂંફાળો નીકળ્યો. એક સવારે ગામમાં આવેલા મંદિરે ગયો. પ્રભુને તો નિરાંત હતી
જ મને પણ નિરાંત હતી. નિરાંતના સરોવરમાં જે કમળ ખીલે એવા બીજે ક્યાં ખીલે છે!
પોતાનો સ્વધર્મ ભૂલીને ઘંટ નીરવ હતો. હું ઘંટને નીરખતો રહ્યો. ચૂપ રહેવું એ હવે આ ઘંટનો સ્વભાવ બન્યો છે. ઘંટ નીચે ઊભો છું. અગાઉ એણે પ્રગટાવેલા અનેક ગુંજાવ૨ અરવપણે હવામાં છે. મજબૂત સાંકળમાં ઊંચે લટકતા ઘંટના ડંકા સુધી પહોંચવા કૂદકા મારતા એ બચપણના કૂદકા યાદ આવ્યા. આજે ડંકા અને હાથ વચ્ચે અંતર ઓછું હતું પણ મેં અને ડંકાએ સૂરાતીત સંવાદ કરી લીધો. બન્નેને પ્રસન્નતાનો પ્રસાદ મળ્યો.
મોકળાશવાળું મંદિર, પ્રભુ અને હું, બહાર ક્યાંક કાબર બોલની સંભળાઈ. આખા પરિસરમાં મોગરાની જેમ મહેંકતી શાંતિ છે. બે શ્વાસ વચ્ચેનો વિરામ પણ પામી શકાય એવી દશા છે. શિખર તો ઉપ૨ છે અને દૂર છે, ત્યાં ધજા હવા સાથે સ્મિતની લેવડદેવડ કરતી હશે એમ લાગે છે, કારણ ત્યાં જે નાનકડી ઘંટડીઓ છે. તેનો બાલસ્વર સંભળાય છે. જાણે હવાએ ઝાંઝર ન પહેર્યાં હોય ! કર્ણપ્રિય
દેવાલયના આંગણામાં જાસૂદના પુષ્પો ખીલ્યાં છે. એવાં ખીલ્યાં છે કે જોતાં જ ખ્યાલ આવે કે પ્રભુપદે પહોંચી ગયાં છે. ચુંટવાની
ઊર્ષાક
a mig ble iap Jep p. ૬ ૩ કઢણું nae big
જરૂર નથી પડી. એ પુષ્પોની પ્રસન્ન કોમળતા મનમાં ભરી પ્રભુ સમક્ષ આવ્યો છું જેથી પ્રભુ સાથે બેએક વાતો થઈ શકે. કંઈક પૂછવું તો હતું પણ હવે પૂછ્યા વગર સમાધાન મળી ગયું છે. પ્રશ્નની ગાંઠ ઉકેલાઈ ગઈ છે. વાતાવરણનો એવો પ્રભાવ છે કે ઉચાટ ગયા છે અને હવે શિયાળાની આ સવાર જેવી હળવાશ છે.
દેવાલય નો પ્રિય છે જ પણ મને ગમતી બે ચીજોની વાત પા કહી દઉંને! ધન્ય છે મંદિરનાં પગથિયાં ઘડનારને! કોઈ જબરો ચિંતક, દીર્ઘદ્રષ્ટા, કલાકાર સાધક હશે. આરસપહાણના લપસણાં
જરાય નહિ એવાં પગથિયાં શીતળ અને પહોળાં છે. માત્ર પહોળાં નથી, મુદ્દાની વાત તો એ છે કે એ જાણતા, મર્મજ્ઞ, ઘડવૈયાએ પગથિયાંની જે ઊંચાઈ સર્જી છે તે અદ્ભુત છે. સાવ થોડીક, ટચુકડી; ઊંચાઈ લાગે જ નહિ એટલી નાજુક, નમણી અને વિવેકભર ઊંચાઈ.
પગથિયાં શું આપણાં મનનું, આપણા વિચારોનું, આપણા આોજનનું પ્રતીક નથી શું ! પગથિયાં સંગાથે મારે અનેરી ભાઈબંધી છે.
દેવાલયના સોપાન કેવાં હોવા જોઈએ એ તો તમે મારા વહાલા ગામના દેવાલયના દર્શને પધારો ત્યારે દેખાડું ને ! ન શિશુને પગથિયાં ચડતાં તકલીફ પડે કે ન વયોવૃદ્ધને, વર્ષો પહેલાંનું આ ડહાપણાભર્યું આયોજન માન પ્રેરે છે. ‘હળવે હળવે હરિજી, મારે મંદિર આવોને !' એ રમ્ય પંક્તિ મનમાં ઝબકી ગઈ.
હ
બીજું મને ગમે છે, વધુ ગમે છે, તે ઉગમણી દિશા તરફના મુખ્ય પ્રવેશદ્વારમાંથી ધૂળિયા મારગ પર ઊભા રહી સીધા પ્રભુના દર્શન કરી શકવા તે. વચ્ચે નડે, અટકાવે, ખટકે એવું કોઈ પાટિયું કે વ્યવધાન નથી.
વૃદ્ધ, અભણ, ગરીબ, કઠણાઈઓનો ભાર લઈને ફરતી મા જેને દેવાલયના રંગમંડપમાં આવતાં કંઈક નડે એવું છે, એ સન્નારીને રસ્તા પરથી બંધ દરવાજાની પહોળી જાળીમાંથી દેવદર્શન કરતાં, ભાવપ્રગટ કરતાં, માથું નમાવતાં નિહાળીને હું પાવન થઈ જાઉં છું. એ ભોળી ભદ્રિક વૃદ્ધાના કરચલિયાળા ચહેરાની ભાવદશાને વંદન કરું છું,
જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ૬ જૈત તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ૬ જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ૬ જૈત તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક