________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૩
રહે છે. તેઓ સાંખ્યવત્ નહીં ચૈતન્યમાત્ર છે અને નહીં ન્યાય- જૈન પોતાના આતમ સ્વરૂપાનુસાર મોક્ષમાં દુઃખાભાવ, અનંત વૈશેષિકવત્ જડ તે છતાં ચૈતન્યતાની સાથે જ્ઞાનશરીરી (સર્વજ્ઞ) છે. અતિન્દ્રિય જ્ઞાન, દર્શન, સુખ અને સામર્થ્યનો સ્વીકાર કરે છે. એના કારણકે આત્મા જ્ઞાન-સ્વરૂપી અને ચૈતન્યરૂપ છે. માટે મુક્તાત્મા “અરૂપી’ સ્વભાવને કારણે એમાં અવ્યબાધત્ત્વ, સૂક્ષ્મત્ત્વ, આદિને પણ જ્ઞાનગુણના અવિનાભાવી સુખાદિ અનંત ચતુષ્ટય વડે પણ સંપન્ન છે. માને છે. કર્માનુસાર પૂર્વ જન્મના શરીર-પરિમાણના અરૂપી આકારને ઉપસંહાર
માને છે કારણકે આત્મા ન તો વ્યાપક છે કે ન અણુરૂપા, ઊર્ધ્વગમન આ રીતે શુદ્ધ આત્મ સ્વરૂપોયલબ્ધિ મોક્ષ છે જ્યાં સર્વ પ્રકારના સ્વભાવ હોવાથી લોકાન્તમાં નિવાસ માને છે. કર્મ-સંબંધ ન હોવાથી દુઃખો (આધ્યાત્મિક, આધિભૌતિક અને આધિદૈવિક)નો અભાવ થઈ પુનર્જન્મ નથી માનતા. જાય છે. આ કથન સાથે બધા જ આત્મવાદી દર્શન સહમત છે. ત્યાં જીવનમુક્તોને અહંત અથવા “કેવળી' કહે છે અને વિદેહમુક્તને અતિન્દ્રિય જ્ઞાન અને સુખની સત્તાનો પણ વેદાંત અને જૈન સ્વીકાર ‘સિદ્ધ'. દ્રવ્યનું સ્વરૂપ “ઉત્પાવ્યય-ધ્રૌવ્ય” રૂપ સ્વીકાર કરવાના કારણે કરે છે પરંતુ ન્યાયવૈશેષિક તથા સાંખ્યમાં આના અસ્તિત્વનો પ્રશ્ન જ મુક્તાત્મામાં પણ સમાનાકાર પરિણમન તો માને છે પરંતુ સ્થાનનથી. કારણકે ન્યાયદર્શનમાં આ ગુણોનો મોક્ષમાં અભાવ છે તથા પરિવર્તન (ગમન ક્રિયા) નથી માનતા. ત્યાં બધા મુક્ત-સદા પૂર્ણતઃ સાંખ્યમાં પણ જ્ઞાન અને સુખ પ્રકૃતિ-સંસર્ગના ધર્મ છે જેનો ત્યાં કર્મમુક્ત રહે છે તથા બધા સમાન ગુણવાળા હોય છે, ત્યાં કોઈ પણ અભાવ છે. બૌદ્ધોને ત્યાં તો આત્મા જેને તેઓ પંચધાત્મક માને છે ભેદ નથી. જો કોઈ ભેદ માનવામાં આવે તો ઉપચારથી મુક્તપૂર્વ તેની ચિત્ત-સન્તતિનો જ અભાવ ત્યાં માની લે છે જે સર્વથા અકલ્પનિય જન્મની અપેક્ષા કર્માભાવ હોવાથી બધા નામ કર્મ-જન્ય શરીર તથા છે. વેદાન્તમાં આત્માને સર્વથા નિત્ય અને વ્યાપક માનવામાં આવ્યો મન આદિ રહિત છે. શુદ્ધ ચૈતન્યરૂપ આત્માનો ત્યાં વાસ છે. જ્ઞાન છે માટે ત્યાં બંધન અને મોક્ષની વ્યાખ્યા સાપેક્ષવાદ વગર અશક્ય છે. સુખાદિ આત્માથી પૃથક નથી. મુક્તાવસ્થાને પ્રાપ્ત બધા જીવો ઈશ્વર બૌદ્ધ દર્શનમાં આત્માને સર્વથા અનિત્ય કહ્યો છે તેથી ત્યાં પણ બંધ- છે કારણકે જૈન દર્શનમાં કોઈ અનાદિ દૃષ્ટિકર્તા ઈશ્વર નથી. બધા મોક્ષ વ્યવસ્થા સંભવ નથી કારણકે ત્યાં કર્મ-કર્તા, કર્મ-બંધનથી જીવો સંસાર-બંધન કાપી મુક્ત થયેલા છે. મુક્ત પૂર્ણકામ હોવાથી છૂટકારો પ્રાપ્ત કરવાવાળા સાધક તથા કર્મ-ફળ-ભોકતા જુદા જુદા વીતરાગી (ઈચ્છારહિત) છે. છે. ન્યાયદર્શનમાં તો ચૈતન્ય ભાવ છે, માટે આ પક્ષ પણ મોક્ષોપયોગી * * * નથી લાગતો. એટલા માટે લોકોને વૃંદાવનના જંગલમાં નિવાસ કરવાનું ૬-બી, ૧લે માળે, કેનવે હાઉસ, વી.એ.પટેલ માર્ગ, ન્યાય-વૈશેષિકના મોક્ષે જવા કરતાં અધિક સારું લાગે છે. મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪. ટેલિફોન : ૦૨૨ ૨૩૮૭૩૬ ૧૧
| શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ દ્વારા પ્રવૃત્ત અનાજ રાહત યોજનાનો રિપોર્ટ મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ અંતર્ગત ‘જમનાદાસ હાથીભાઈ મહેતા વિભાગમાં નીચેની બેંચ પર બેસીએ છીએ. કોઈને પણ આ કામની અનાજ રાહત યોજના' ૨૫ વર્ષથી ચાલે છે. એમાં દર મહિને એકવાર વિગત જોઈતી હોય તો ત્યાં આવી શકે છે. આ સાથે દવા-નોટબુક્સ લગભગ ૮૦ થી ૧૦૦ બહેનોને અનાજ આપવામાં આવે છે રૂા. તેમજ ફી પણ આપીએ છીએ. દર દિવાળીના કંઈપણ નવી ચીજ જેવી ૧૫૦ સુધીનું. સાથે ભાનુ ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટ તરફથી રૂા. ૫૦ નું એમ કે સાડી, ચાદર, ટુવાલ વગેરે આપીએ છીએ. કોઈ કોઈ જૂના કપડાં રૂા. ૨૦૦નું અનાજ આપવામાં આવે છે. તેમાં ૩ કિલો ઘઉં, ૨ (જો કે તે વ્યવસ્થિત હોવા જોઈએ) આપી જાય છે તે પણ અમે વહેંચીએ કિલો ચોખા, 1 કિલો મગ, ૦ાા કિલો તુવેર દાળ, ૧ કિલો સાકર. છીએ. આ બધું અમારું કામ જોઈને બધા થોડીઘણી મદદ કરતા હોય પરંતુ મોંઘવારીના જમાનામાં દુકાનવાળા ભાઈને આ જ ભાવમાં ન છે તેમાંથી થાય છે. એટલે તમે પણ અનાજમાં ફાળો નોંધાવો સાથે પોષાતું હોવાથી તેઓ રૂ. ૨૩૫ કરવાનું કહે છે. આ ફંડમાં પૈસાની તમારા જન્મદિન નિમિત્તે કે લગ્નતિથિ નિમિત્તે કે પુણ્યતિથિ નિમિત્તે ઘણી જ ખેંચ છે. વ્યાજ પણ ઘટી ગયા છે. એટલે ‘પ્રબુદ્ધ જીવનના ફૂલ નહિ પણ ફૂલની પાંખડી એમ યથાયોગ્ય મદદ કરશો તો આ વાચકોને અપીલ કરવાની કે આપ સૌ આમાં યથાયોગ્ય ફાળો નોંધાવો બધી પ્રવૃત્તિના પુણ્યના ભાગીદાર બનશો. તો ખૂબ આભારી થઈશું.
અંતમાં એટલું જ કહીએ કે જે ગરીબને દાન કરે છે તે ભગવાનને | દર બુધવારે ૩ થી ૪ અમે ત્રણ બહેનો આ કામ સંભાળીએ છીએ. ઉછીના આપે છે અને ભગવાન આમ ઉછીના આપનારને સોગણું રીતસરના કાર્ડ બનાવ્યા છે. એક બહેનને ૨ વર્ષ સુધી અનાજ આપીએ પાછું આપે છે. છીએ. તેઓના રેશનકાર્ડ જોઈને. વિગત સાંભળીને. જરૂરિયાતવાળા
-રમા મહેતા, ઉષા શાહ, પુષ્પા પરીખ બેનોને જ અનાજ આપીએ છીએ. અમે જૈન ક્લિનિકના ઓપીડી