________________
ઓક્ટોબર ૨૦૧૩ પ્રબુદ્ધ જીવન
૩૩ માર્ગાનુસારી કે ગુણ
|| શ્રી દુલીચન્દ જૈન સાહિત્યરત્ન' આચાર્ય હરિભદ્રસૂરિ જૈન ધર્મ કે મહાન વ્યાખ્યાતા તથા ૧૪ કા ઇસ પ્રકાર સેવન કરે કિ કોઈ કિસી કા બાધક ન હો. વિદ્યાઓં કે પારંગત આચાર્ય થે. કહા જાતા હૈ કિ ઉન્હોંને ૧૪૪૪ ૧૯ વહ અતિથિ. સાધુ ઔર દિન-અસહાયજનોં કા યથાયોગ્ય સત્કાર ગ્રન્થોં કી રચના કી થી. ઉનમેં સે કુછ હી અબ ઉપલબ્ધ હૈ. શ્રાવકાચાર
કરે. કે બારે મેં ઉનકા ગ્રન્થ “ધર્મબિન્દુ’ આજ ભી ઉપલબ્ધ છે તથા અતીવ
૨૦. વહ કભી દુરાગ્રહ કે વશીભૂત ન હો. પ્રસિદ્ધ હૈ, વે સાધ્વી મહત્તા યાકિની સે પ્રભાવિત હોકર જૈન ધર્મ મેં
૨૧. વહ દેશ ઔર કાલ કે પ્રતિકૂલ આચરણ ન કરે. દીક્ષિત હુએ થે, અતઃ ઉન્હોંને અપની કૃતિયોં કે અંત મેં “મહત્તરા યાકિની ધર્મસૂનુ' શબ્દ કા ઉલ્લેખ કર અપની ધર્મ માતા કો અમર
૨૨. વહ અપની શક્તિ ઔર અશક્તિ કો સમઝે. અપને સામર્થ્ય કા બના દિયા.
વિચાર કરકે હી કિસી કામ મેં હાથ ડાલે, સામર્થ્ય ન હોને પર
હાથ નડાલે. ધર્મબિન્દુ' ગ્રન્થ મેં શ્રાવકાચાર કા વિસ્તૃત વિવેચન કિયા ગયા હૈ. ઉસી મેં સામાન્ય ગૃહસ્થોં કે લિએ સરલ ભાષા મેં માર્ગાનુસારી કે
૨૩. વહ સદાચારી પુરુષોં કી તથા અપને સે અધિક જ્ઞાનવાન પુરુષ ૩૫ ગુણોં કા વર્ણન ઉપલબ્ધ છે. યે ગુણ વ્યક્તિગત, પારિવારિક
કી વિનય ભક્તિ કરે. ઔર સામાજિક જીવન કે વિકાસ કે લિએ બહુત હી મહત્ત્વપૂર્ણ છે. ૨૪. વહ ગુણોં કા પક્ષપાતી હો – જહાં કહીં ગુણ દિખાઈ દે, ઉન્હેં ઈનકા સંક્ષિપ્ત વિવરણ ઇસ પ્રકાર હે:
ગ્રહણ કરે ઔર ઉનકી પ્રશંસા કરે. ૧. શ્રાવક ન્યાય-નીતિ સે ધન કા ઉપાર્જન કરેં.
૨૫. જિનકે પાલન-પોષણ કરને આદિ કા ઉત્તરદાયિત્વ અપને ઉપર ૨. વહ શિષ્ટ પુરુષોં કે આચાર કી પ્રશંસા કરેં.
હો, વહ ઉનકા પાલન-પોષણ કરે. ૩. વહ અપને કુલ ઔર શીલ સે સમાન, કિન્તુ ભિન્ન ગોત્રવાલોં કે ૨૬ વર્ષ
વાય ? ૨૬. વહ દીર્ઘદર્શી હો અર્થાત્ આગે-પીછે કા વિચાર કરકે કાર્ય કરે. સાથે વિવાહ કરને વાલા હો.
૨૭. વહ અપને હિત-અહિત કો સમઝ, ભલાઈ-બુરાઈ કો સમઝે. ૪. વહ પાપોં સે ડરને વાલા હો.
૨૮. વહ કૃતજ્ઞ હો અર્થાત્ અપને પ્રતિ કિયે હુએ ઉપકાર કો નમ્રતા ૫. વહ પ્રસિદ્ધ દેશાચાર કો પાલન કરે.
પૂર્વક સ્વીકાર કરે. ૬. વહ કિસી કી નિંદા ન કરે.
૨૯. વહ લોકપ્રિય હો અર્થાત્ અપને સદાચાર એવં સેવા કાર્ય કે ૭. વહ ઐસે સ્થાન પર ઘર બનાયે, જો ન એકદમ ખુલા હો ઔર
દ્વારા જનતા કા પ્રેમ પ્રાપ્ત કરે. ન એકદમ ગુપ્ત હો.
૩૦. વહ અનુચિત કાર્ય કરને મેં લજ્જા કા અનુભવ કરે. ૮. ઘર મેં બાહર નિકલને કે દ્વારા અનેક ન હોં.
૩૧. વહ દયાવાન હો. ૯. વહ સદાચારી પુરુષોં કી સંગતિ કરે.
૩૨. વહ સૌમ્ય હો, ઉસકે ચેહરે પર શાંતિ ઔર પ્રસન્નતા ઝલકતી ૧૦. વહ માતા-પિતા કી સેવા ભક્તિ કરે.
૩૩. વહ પરોપકાર કરને મેં ઉદ્યત રહે, દૂસરોં કી સેવા કરને કા ૧૧. વહ લડાઈ-ઝગડે વાલે સ્થાન મેં ન રહે.
અવસર આને પર પીછે ન હટે. ૧૨. વહ કિસી ભી નિન્દનીય કામ મેં પ્રવૃત્તિ ન કરે.
૩૪. વહ કામ-ક્રોધાદિ છહ આંતરિક શત્રુઓં કો ત્યાગને મેં ઉદ્યત ૧૩. વહ આય કે અનુસાર વ્યય કરે.
હો. ૧૪. વહ બુદ્ધિ કે આઠ ગુણોં સે યુક્ત હોકર પ્રતિદિન ધર્મ શ્રવણ કરે.
૩૫. વહ ઈન્દ્રિયો કો અપને વશ મેં રખે. ૧૫. વહ અપની આર્થિક સ્થિતિ કે અનુસાર વસ્ત્ર પહને.
સૌજન્ય : “જિનવાણી' ૧૬. વહ અજીર્ણ હોને પર ભોજન નહીં કરે.
• આચરણરહિત (અમલ વગરનો) વિચાર ગમે તેટલો મહાન હોય તો ૧૭. વહ નિયત સમય પર સંતોષ કે સાથ ભોજન કરે.
પણ તે ખોટા મોતી સમાન છે. ૧૮. વહ ધર્મ કે સાથ અર્થ-પુરુષાર્થ, કામ-પુરુષાર્થ ઔર મોક્ષ પુરુષાર્થ
હો.