Prabuddha Jivan 2008 Year 18 Ank 01 to 12

SR No.: 525993
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2008
Total Pages: 304
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 15 MB

Page 69

અા કાકા ન કર તા. ૧૬ માર્ચ ૨૦૦૮
પ્રબદ્ધ જીવન ઈસ્લામ અને અહિંસા-એક પ્રતિભાવ
1 જશવંત બી. મહેતા શ્રી મહેબૂબ દેસાઈએ ઈસ્લામ ધર્મ વિષે પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં વર્ષે નિયમિત રીતે થાય છે. ભગવાનને ખુશ કરવાના હેતુથી નિર્દોષ ઈસ્લામ અને અહિંસાના વિષય પર આપેલા પ્રવચનનાં સંદર્ભમાં હું જનાવરોની બલી ચઢાવવી અને પછી તેનું માંસ ખાવું એ વિચાર માત્રથી મારા મંતવ્યો રજૂ કરું છું. (આ વ્યાખ્યાન 'પ્રબુદ્ધ જીવનમાં પણ પ્રકાશિત આપણને અરેરાટી છૂટે છે. જ્યારે ઈસ્લામ ધર્મમાં કોઈક અપવાદ બાદ થયું છે.)
કરતા આખી કોમમાં તેને પવિત્ર ફરજ ગણવામાં આવે છે. શ્રી જીવમાત્રની હિંસાનો જેન ધર્મમાં સ્પષ્ટ નિષેધ છે. બૌદ્ધ અને હિંદુ મહેબૂબભાઈએ બકરી-ઈદના દિવસે નિર્દોષ પ્રાણીઓની ધર્મના નામે ધર્મમાં પણ આનો ઉલ્લેખ છે. આ ત્રણે ધર્મોનું ઉગમ સ્થાન ભારત છે. થતી કતલના વિકલ્પનો ઉલ્લેખ કર્યો છે પણ હકીકતમાં ઈસ્લામ ધર્મના વિશ્વના અન્ય મુખ્ય ધર્મો જેમાં ઈસ્લામ, ખ્રિસ્તી અને યહુદીનો સમાવેશ કોઈપણ મૌલવી કે ધર્મગુરુઓએ તેનો સ્વીકાર કર્યો હોય એવું મારી થાય છે તેમાં આ વિષે કોઈ સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ નથી. હકીકતમાં હિંદુ ધર્મમાં જાણમાં નથી આવ્યું. પણ એક સમયે ધર્મને નામે નિર્દોષ પશુઓની બલી ચઢાવવાની પ્રથા જ્યારે ધર્મનું નામ લઇને કોઈ વસ્તુનો ઉપદેશ અપાય છે ત્યારે સમાજનો વ્યાપક હતી જે ધીરે ધીરે મુખ્યત્વે જૈન અને અમુક અંશે બૌદ્ધ ધર્મનો બહુ મોટો વર્ગ તેનો સંપૂર્ણ સત્ય તરીકે સ્વીકાર કરીને તેનો ચુસ્ત રીતે પ્રભાવ વધતા ઓછી થઈ ગઈ. આજે વિશ્વના અન્ય દેશોની સરખામણીમાં અમલ કરે છે. અને તેનાથી આગળ યા તો વિચારી શકતા નથી. અથવા તો શાકાહારની સૌથી વધારે વ્યાપકતા આપણા દેશમાં છે. જૈન ધર્મમાં અન્ય કોઇપણ દલીલની ચર્ચા માત્ર કરવા રાજી નથી હોતા. (Our mindsets શાકાહારને અગ્રીમ સ્થાન અપાયું છે. એક સમયે ભારત વર્ષમાં જૈન અને become to૦ close to accept anything else than what is બૌદ્ધ ધર્મ ઘણો વ્યાપક હતો. પરંતુ આદિ શંક્રાચાર્યના પ્રભાવથી ઘણી preached in our religious books). આ હકીકત દરેક ધર્મના મોટી સંખ્યામાં લોકોએ હિંદુ ધર્મ ફરીથી અંગીકાર કર્યો. પરંતુ હિંદુ સમાજના અનુયાયીઓને વધતે ઓછે અંશે લાગુ પડે છે. પણ ઈસ્લામ ધર્મને મોટાભાગના વર્ગોએ શાકાહારને ધર્મના અંગ તરીકે સ્વીકારી લીધો. અનુસરનારાઓમાં આ જડતા વધારે છે તે નિઃશંક છે. હું છેલ્લા ત્રીસેક આપણી આબોહવા અને જમીન ફળદ્રુપ હોવાથી અનાજ તથા શાકભાજી વર્ષથી ચક્ષુદાન પ્રવૃત્તિ સાથે સંકળાયેલ છું. છેલ્લા બાર વર્ષોમાં અમારી વિપુલ પ્રમાણમાં ઉગે છે જેથી શાકાહારને સહેલાઈથી અપનાવી શકાય આઈબેંક (જે મુંબઈમાં જુદા જુદા આય-ડોનેશન સેંટરો સાથે સંકળાયેલ અને ખોરાક માટે થતી જીવહિંસાથી બચી શકાય.
છે) દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલા ચક્ષુદાન કરેલ વ્યક્તિઓમાં ૧૫૦૦૦ થી વધારે ઈસ્લામ, ખ્રિસ્તી અને યહુદી ધર્મોનો જ્યાં ઉદય થયો એ મધ્ય-પૂર્વનો ચક્ષુદાન કરેલ વ્યક્તિઓમાં ભાગ્યે જ કોઈ ચક્ષુ મુસ્લિમ કોમ તરફથી મોટાભાગનો વિસ્તાર રણપ્રદેશ હતો. અને ત્યાં અનાજ, શાકભાજી વગેરે પ્રાપ્ત થયેલ છે. એનાં કારણોમાં આપણે ત્યાં લગભગ દરેક મૌલવીઓએ આપણા દેશની સરખામણીમાં સહેલાઈથી ઉપલબ્ધ ન હોવાને કારણે આપેલો સંદેશો છે કે મરણ પામીને જયારે અલ્લાહ પાસે પહોંચશું ત્યારે સમાજનો મોટા ભાગનો વર્ગ માંસાહાર તરફ વળ્યો હશે. સંભવ છે કે આપણું આખું શરીર અકબંધ હોવું જોઈએ. અમે કોઈપણ અંધ વ્યક્તિને આ સંજોગોને લક્ષમાં લઈને આ તમામ ધર્મના સંસ્થાપકોને (નાત, જાત કે ધર્મના ભેદભાવ વગર) કોર્નિયા આપીએ છીએ. (Founderને) શાકાહારને ધર્મના અંગ તરીકે અપનાવવાનું અસ્થાને એક સમયે ખ્રિસ્તી કોમમાં પણ પોપના આદેશનું ચુસ્ત રીતે પાલન લાગ્યું હશે. મારા મત મુજબ નોંધઃ “પ્રણેતા' શબ્દ કદાચ વધારે યોગ્ય કરવું લગભગ ફરજીયાત હતું. તેનો જબરજસ્ત વિરોધ (Protest) માર્ટીન હોઈ શકે.
લ્યુથર કીંગ કર્યો અને ખ્રિસ્તી ધર્મમાં Protestant પંથ કેથોલીકથી જુદો દરેક ધર્મમાં જે સમયે અને સ્થળે એ ધર્મનો જ્યારે ઉદય થયો હોય છે પડ્યો. આજે Protestant પંથ Catholic કરતા વધારે ઉદારમતવાદી ત્યારે તે ધર્મના સ્થાપકોને જે સત્ય કે ઉપદેશ તે સમય અને સ્થળને છે. આપણે ઇચ્છીએ કે ઈસ્લામમાં પણ કોઈ માર્ટીન લ્યુથર કીંગની જેમ અનુલક્ષીને અનુરૂપ લાગ્યા હશે તેના પર ભાર મૂક્યો હશે. મહંમદસાહેબના હિંમતથી આ રૂઢીચુસ્ત મૌલવીઓનો વિરોધ કરનાર પાકે અને તેને મુસ્લિમ વખતમાં અરબસ્તાનમાં ધર્મનું અંગ એટલે મૂર્તિપૂજા એ પ્રણાલિકા ખૂબ આમ જનતાનો સહકાર મળે. ઈસ્લામ ધર્મનો જે સ્થળેથી ઉદય થયો અને જ વ્યાપક બની ગઈ હતી. ધર્મ એટલે મૂર્તિ-પૂજા-તેનાથી આગળ વિચારણા જે મહંમદસાહેબની કર્મભૂમિ હતી અને જ્યાં દરવર્ષે આખા વિશ્વમાંથી પણ થતી નહોતી. તેથી મહંમદસાહેબે મૂર્તિપૂજાનો નિષેધ કર્યો હતો જે તે લાખો લોકો હજ કરવા જાય છે તે સાઉદી અરેબિયા આજે વિશ્વનો સૌથી સમય અને સ્થાનને અનુલક્ષીને યથાર્થ હશે. મહંમદસાહેબે પોતાના રૂઢિચુસ્ત ઈસ્લામિક દેશ ગણાય છે અને ત્યાં અન્ય ધર્મોનું સ્થાનક પણ અનુયાયીઓને ભગવાનની નિરાકાર સ્વરૂપમાં જ પ્રાર્થના કરવા ફરમાવ્યું બાંધવાની છૂટ નથી. ઇંડોનેશિયા અને તુર્કીને બાદ કરતા બાકીના લગભગ હતું. તેનું ચુસ્ત અર્થઘટન કરી અન્ય ધર્મોમાં કે જેમાં ધર્મના સ્થાપક કે બધા જ દેશોની મોટાભાગની ઈસ્લામ ધર્મની પ્રજા રૂઢિચુસ્ત ઈસ્લામિક તીર્થકરોની (Founder) મૂર્તિની પૂજા સ્વીકારવામાં આવી હતી તેવી પરંપરાની અંદર જ અટવાયેલી છે અને ઈસ્લામ ધર્મને જ સર્વોપરી ગણતી મૂર્તિનું ખંડન કરવું અને મંદિરોનો નાશ કરવો એ પ્રથાને ઈસ્લામ ધર્મના આવી છે. અમુક મૌલવીઓએ ધર્મની ફરજ તરીકેનું અર્થઘટન કર્યું અને તેના આદેશને અનેકાંતવાદ એ જૈન ધર્મનું એક વિશિષ્ટ પાસું કહી શકાય. આપણે અનુસરીને ઘણાં સુલતાનોએ તેનો અમલ કર્યો.
ઈચ્છીએ કે આપણે સૌ Rigid (ચુસ્ત) Mindest માંથી બહાર આવી. આજે ધર્મના નામે સૌથી વધારે હિંસા નિઃશંક ઈસ્લામ ધર્મને દરેક ધર્મના વિશિષ્ટ અંગોને ખુલ્લા મનથી વિસ્તારીએ અને યોગ્ય લાગે અનુસરનારાઓમાં ફેલાઈ ગઈ છે. હમણાં જ થોડા દિવસ પહેલા બકરી તો તેનો સ્વીકાર કરીએ. ઈદને દિવસે ધર્મને નામે લાખો પશુઓની નિર્દય હત્યા થઈ. આ હત્યા દર તા. ૨૦ એપ્રિલ, ૧૯૯૮ના ‘ટાઈમ્સ ઑફ ઇન્ડિયા' (No. 93, Vol.