Page Text
________________
.
જો કે ના
# ૧૦
ની ડી
વાત કરીએ તો પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬ જુલાઈ, ૨૦૦૮) રીત : રાજ્યનો રાજા દીર્ધ બ્રહ્મના રાજ્યની સંભાળ લેવા કાંપીત્યપુરમાં આવીને નામે પુત્ર હતો. જ્યારે અન્ય રાણીથી થયેલા બે પુત્રો હલ્લ અને વિકલ્પ - - ' રહ્યો. આ ગાળામાં બ્રહ્મરાજાની વિધવા રાણી ચલણી સાથે આ મિત્ર રાજાને હતા. પુત્રો યુવાન બનતાં, શ્રેણિક રાજાએ હલ્લ અને વિહલ્લ એ બે પુત્રોને "
આડો સંબંધ બંધાયો. સમય જતાં પુત્ર બ્રહ્મદત્તને આ વાતની જાણ થઈ. દેવતાઓએ આપેલ હાર, કુંડળ અને અવધિજ્ઞાની સેચનક હાથી ભેટમાં માતાને એ સીધો ઠપકો તો કેવી રીતે આપી શકે ? એટલે આ અનૈતિક આપ્યાં. અને કોણિકને રાજ્ય આપવું એવી મનથી ઈચ્છા કરી. હલ્લ-વિહલ્લને * સંબંધ પરત્વે માતાનું ધ્યાન સાંકેતિક રીતે દોરી શકાય એવી યોજના એણે અપાયેલી ભેટ જોઈને કોશિકના મનમાં ઈષ્ય પેદા થઈ. એટલે એણે
બનાવી. પુત્ર બ્રહ્મદત્તે કાગ અને કોયલનો સમાગમ કરાવી પછી ખડગથી રાજ્યના બધા સામંતોને વશ કરી લીધા અને પિતાને કાષ્ઠ પિંજરમાં કેદ ' એમને મારી નાખ્યાં. અહીં આવી વસેલો દીર્ઘરાજા આનો સંકેત પામી કરી દીધા. એટલું જ નહિ, પુત્ર પિતાને રોજ પાંચસો ફટકા મરાવવા આ ગયો. એટલે એણે ચલણી રાણીને સલાહ આપી કે “તું તારા પુત્રને મારી લાગ્યો.
નાખ.' માતાએ પોતાના કામુક સંબંધ આડે પુત્રનો અંતરાય દૂર કરવા થોડાક સમય પછી કોશિકની પત્નીએ પુત્ર પ્રસવ્યો. એક દિવસ કોણિક પુત્ર બ્રહ્મદત્તને લાક્ષાગૃહમાં મોકલી આપ્યો અને રાત્રે લાક્ષાગૃહને આગ પોતાના પુત્રને ખોળામાં બેસાડીને ભોજન કરતો હતો ત્યારે પુત્રે પિતાના લગાડી. જોકે રાજ્યના વફાદાર ધનુ મહેતાએ અગમચેતી વાપરીને એક ભાણામાં પેશાબ કર્યો. કોણિક નજીકમાં બેઠેલી માતા ચલ્લણાને કહેવા સુરંગ બનાવી રાખી હતી. પુત્ર એ સુરંગ દ્વારા નાસી છૂટ્યો. પછી સમય લાગ્યો કે, “મા! જોયોને મારો પુત્રપ્રેમ! મારા પુત્રે ભાણામાં પેશાબ જતાં દીર્ઘરાજાને હરાવી, દિગ્વિજય કરી તે ચક્રવર્તી બન્યો.
કરવા છતાં મને જરાયે ગુસ્સો આવ્યો જ નહીં.' (૨) પિતા પુત્રનો અનર્થ કરે :
માતા ચેલણા રડતા સ્વરે કહેવા લાગી, “બેટા! તારો પુત્રપ્રેમ તો શી તે તેતલિપુર નગરમાં કનકકેતુ રાજા રાજ્ય કરતો હતો. એની રાણીને વિસાતમાં છે? પુત્રપ્રેમ તો તારા પિતાનો તારા માટે હતો.' પછી માતા
જે કોઈ પુત્ર જન્મે એનાં અંગો છેદી રાજા અને વિકલાંગ કરી મૂકતો. અતીતની ઘટનાને તાજી કરીને કહેવા લાગી, “બેટા! તું જ્યારે ગર્ભમાં કારણ એની રાજ્યતૃષ્ણા. રાજાનો સત્તાલોભ એટલો તીવ્ર હતો કે એને હતો ત્યારે મને પાછલા ભવના વૈરસંબંધને કારણે પતિનાં આંતરડાં સતત એક ભય સતાવ્યા કરતો કે રખેને પુત્ર પોતાનું રાજ્ય છીનવી લે. ખાવાનો દોહદ થયેલો. અભયકુમારે કૃત્રિમ આંતરડાં લાવીને એ દોહદ તેથી તે પ્રત્યેક નવજાત પુત્રને વિકલાંગ બનાવી દેતો.
પૂરો કર્યો. તારો જન્મ થતાં, મને આવા દુષ્ટ દોહદ થવા બદલ તારા ઉપર " . " હવે બન્યું એવું કે એની પદ્માવતી રાણીએ રાજાને ખબર ન પડે એમ તિરસ્કાર થતાં મેં તને ઉકરડે નંખાવ્યો. ત્યાં તારી એક આંગળી કૂકડાએ , પોતાના નવજાત પુત્રને ગુપ્ત રીતે તેતલિપુત્ર નામના મંત્રીને સોંપી દીધો. કરડી ખાધી. શ્રેણિક રાજાને જાણ થતાં ઉકરડેથી તને ઘેર પાછો અણાવ્યો. - મંત્રી પણ તે જ સમયે પોતાની પોટિલા નામની પત્નીને જન્મેલી પુત્રીને પરુ ઝરતી તારી કોહેલી આંગળી તારા પિતાએ મોઢામાં લઈને ચૂસી લીધી
, લાવીને ‘રાણીને પુત્રી જન્મી છે' એમ રાજા પાસે જાહેર કર્યું. સમય જતાં અને એ રીતે તને રડતો અટકાવ્યો હતો.' કનકકેતુ રાજા મૃત્યુ પામ્યો, ત્યારે ગુપ્ત રીતે ઊછરીને મોટો થયેલો પુત્ર આ વૃત્તાંત સાંભળી કોણિકનું હૃદય પીગળ્યું. કાષ્ઠ પિંજરનું બંધ દ્વાર કનકધ્વજ તેતલિપુર નગરનો રાજા બન્યો.
ખોલી નાંખવા અને પિતાને મુક્ત કરવા એ ફરસી લઈને દોડ્યો. પિતા (૩) ભાઈ ભાઈનો અનર્થ કરે :
પુત્રને ફરસી સાથે આવતો જોઈને વિચાર્યું કે નક્કી મારો પુત્ર મારી હત્યા આ પ્રથમ તીર્થંકર ઋષભદેવ એમની સંસારી અવસ્થામાં અયોધ્યાના રાજા કરવા ધસી આવે છે. એટલે શ્રેણિક રાજાએ આંગળીની વીંટીએ છુપાવેલું ન હતા. તેમને સુમંગલા રાણીથી ભરત અને સુનંદા પાણીથી બાહુબલિ એમ તાલપુટ વિષ ખાઈ લઈને આત્મહત્યા કરી લીધી. જે ભવિતવ્ય હતું તે
બે બળવાન પુત્રો થયા. આ સિવાય અન્ય ૯૮ પુત્રો એમને હતા. પિતાએ થઈને જ રહ્યું. રાજગાદી ભરતને સોંપી સંયમ અંગીકાર કર્યો. ચક્રવર્તી થવાની (૬) મિત્ર મિત્રનો અનર્થ કરે : મહત્ત્વાકાંક્ષાથી ભરતે દિગ્વિજય કર્યો. અન્ય ભાઈઓએ ભરતની આણ ચાણક્ય નોમના બ્રાહ્મણે પર્વતક નામે રાજાને પોતાનો મિત્ર બનાવ્યો. સ્વીકારી, પણ બાહુબલિએ ભરતની આણ ન સ્વીકારતાં ભરત બાહુબલિ પછી મિત્રના સહયોગમાં સેના લઈને પાટલિપુત્રના નંદરાજાને હરાવી સામે યુદ્ધે ચડ્યા. મોટું ધન્દ્રયુદ્ધ શરૂ કર્યું. બાહુબલિના મુષ્ટિપ્રહારથી ક્રોધે રાજ્ય પડાવી લીધું. પર્વતક રાજાએ ચાણક્યને સહાય કરી હોઈ પાટલિપુત્રના ભરાઈને ભરતે બાહુબલિને મારવા માટે ચક્ર મોકલ્યું.
અડધા રાજ્યનો લેણદાર બન્યો. ચાણક્યને એ ગમતીવાત નહોતી. એટલે - - . જો કે પાછળથી ભરતને પશ્ચાત્તાપ થયો અને બાહુબલિએ પણ પ્રવ્રજ્યા નંદરાજાની એક પુત્રી વિષકન્યાનાં લક્ષણો ધરાવે છે એ જાણી લઈને અંગીકાર કરીને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું.
ચાણક્ય એ કન્યાને પર્વતક સાથે પરણાવી અને એ વિષકન્યા દ્વારા મિત્ર (૪) પત્ની પતિનો અનર્થ કરે :
ઉપર જ વિષોપચાર કરાવ્યો. પરિણામે પર્વતક રાજા વિષથી મૃત્યુ પામ્યો. પ્રદેશ રાજા શ્વેતાંબિકા નગરીના રાજા હતા. તે ઘણા નાસ્તિક હતા. સઘળું રાજ્ય પોતાનું કરી લીધું. એમના ધર્માનુરાગી મહેતા એક દિવસ પ્રદેશ રાજાને ઘોડા ખેલાવવાના (૭) સ્વજન સ્વજનનો અનર્થ કરે : બહાને વનમાં પધારેલા કેશી ગણધર પાસે લઈ ગયા. ત્યાં ગુરુમુખે ગજપુર નગરમાં અનંતવીર્ય નામે ક્ષત્રિય રાજા રાજ્ય કરતો હતો. એ * ધર્મદેશના સાંભળીને રાજા નાસ્તિક મટીને સુશ્રાવક બની ગયા. પૌષધના રાજાની જે રાણી હતી એની બહેન રેણુકા બ્રાહ્મણકુળના જમદગ્નિ તાપસને પારણાના દિવસે પ્રદેશ રાજાની પત્ની સૂર્યકાન્તાએ અન્ય પુરુષ પ્રત્યે પરણી. એક વાર આ રેણુકા પોતાની બહેનને મળવા ગજપુર આવી. ત્યાં કામલોલુપ બનીને પોતાના પતિને ભોજનમાં ઝેર આપીને હત્યા કરી. પોતાના બનેવી અનંતવીર્ય સાથે દેહસંબંધ બાંધી બેઠી. એનાથી એને એક (૫) પુત્ર પિતાનો અનર્થ કરે :
પુત્ર જન્મ્યો. જમદગ્નિ ઋષિ પત્ની રેણુકાને પાછી લઈ આવ્યા. જમદગ્નિના ( રાજગૃહી નગરીમાં શ્રેણિક રાજાને ચેલ્લણા રાણીથી થયેલો કોણિક પ્રથમ પુત્ર રામને વિદ્યાધર દ્વારા પરશુવિદ્યા પ્રાપ્ત થઈ હતી. એને કારણે
| SR No. | 525993 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2008 Year 18 Ank 01 to 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhanvant Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 304 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 15 MB |