Prabuddha Jivan 2001 Year 12 Ank 01 to 12 - Ank 05 08 10 and 11 is not available

SR No.: 525986
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2001
Total Pages: 110
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 56

૧૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૬-૨૦૦૧
મૃગજળ જળ નથી, સંસારસુખ સુખ નથી
p પૂ. શ્રી વિજયપૂર્ણચંદ્રસૂરિજી મહારાજ કોઈ માણસ કાચના ટુકડાને સાચો હીરો માનીને તિજોરીમાં સાચવી મથતા માનવીઓ વચ્ચે ઘડાતો હોય છે. એથી કહેવાતા આ સુખને રાખે, રોજે રોજ એની સારસંભાળ લઈને હીરાપતિ તરીકેનું ગૌરવ એ મેળવવા જે દુ:ખો સહવાં પડતાં હોય છે એનો હિસાબ માંડીએ અને અનુભવે અને વર્ષો પછી કોઈ હીરાપારખુ એને કહી દે કે, “પાગલ ! પછી એની સાથે પ્રાપ્ત સુખની સરખામણી કરીએ, તો એમ લાગ્યાં જેને તું હીરા તરીકે કાળજાની કોરની જેમ જાળવી રહ્યો છે, એ હીરો વિના ન જ રહે કે, સુખ છે થોડું ને દુઃખ છે ઝાઝું એવો આ સંસાર છે ! નથી પણ એ તો કાચનો ટુકડો છે !' તો આ સાંભળીને પેલો હીરાપતિ ' અનિયષ્ય જેના કપાળે ચોંટેલું એ એક કાળું કલંક છે, જે પાછું એક વાર જેવો આઘાત અનુભવે, એવો જ આઘાત આપનારું એક ભયભરપૂર અને બહુકાંક્ષિત છે, એવા આ સંસાર-સુખની ભયંકરમાં સુભાષિત સાંભળવા જેવું છે. ભોગોના ભોગવટાથી મળતા સુખને ભયંકર કમનસીબી પાછી એ છે કે, એ પરાધીન છે. એ સુખાનુભૂતિનો : સંસારીજનો સુખ તરીકે જાળવે-જાણો છે, કાચના ટુકડાને હીરો માનવા આભાસ માણવા ય ઘણાઘણાની દાઢીમાં હાથ નાંખવો પડે છે. ઘણાઘણાની . જેવા આ ભ્રમ ઉપર ઘણાનો એક જોરદાર ઘા ફટકારતાં એ સુભાષિત ગુલામી કરવી પડે છે અને ઘણાઘણાએ ઘરે વેચાઈ જવું પડતું હોય છે. કહે છે :
આવી પરાધીનતાની જંજીરોને નખથી શીખ સુધી આભૂષણોની જેમ ? “ભોગથી થતી અનુભૂતિ સુખ જ નથી, કેમ કે એ અનિત્ય છે, એ હસતે હૈયે સ્વીકાર્યા પછી જ સંસાર-સુખોની થોડી ઘણી ય અનુભૂતિ ભયથી ભરપૂર છે, એ બહુકાંક્ષિત છે અને એ પાછી પરાધીન છે ! શક્ય બનતી હોય છે. સાચી સુખાનુભૂતિમાં આવા અપલક્ષણા ક્યારે ય ન જ હોઈ શકે ! ભોગસુખોની પરાધીનતા તો જગજાહેર છે જ ! થોડી બુદ્ધિવાળો
સંસારીજનોના સુખ-ભ્રમને વેરણ-છેરણા અને નષ્ટ-ભ્રષ્ટ કરી દેતું પણ એ સમજી શકે એમ છે. ભોજનના સુખનું જ એક દેત લઈએ. આ સુભાષિત ખૂબ જ સાચી વાત કહી જાય છે. જેને સૌ સાચું સુખ માત્ર ભૂખનું દુઃખ જ ભોજનથી દૂર થાય છે. આ દુ:ખાભાવને આપણો માને છે, એ સુખ જ નથી, આ સત્યને સાબિત કરવા સુભાષિતે જે સુખ તરીકે બિરદાવતા હોઈએ છીએ. આવું પણ સુખ પરાધીનતાના અકાટ્ય-મુદ્દાઓ આગળ કર્યા છે, એને ક્રમસર વિચારીએ :
કેટકેટલા પહાડ ચડ્યા બાદ અનુભવાય છે ? એનો વિચાર કરવો હોય - સૌ પ્રથમ તો સંસાર સુખ અનિત્ય છે. એનું જીવતર બહુ જ ટૂંકું છે. તો દાણો વાવવાથી માંડીને કોળિયો મોંમાં મૂકવા સુધીની એક લાંબીલચ માનવની વાત તો દૂર રહી, પણ ઈન્દ્રને મળેલા સુખો ય 'અનિત્યતાના’ પરાધીનતાની હાડમારીભરી મુસાફરી આંખ સામે કલ્પવી જ રહી. ઓછાયાથી બચી શકતાં નથી. તો પછી અલ્પજીવી માનવને મળેલા ખેડતની મહેનત, વર્ષાની વિવક્ષા, વાવણીની જાળવણી, લણણી પછી તુચ્છાતિતુચ્છ સુખો તો ક્યાંથી નિત્ય હોઈ શકે ? સંસાર-સુખનો સુખ સરસાની તકેદારી બજારમાંથી એ ધાનની ખરીદી પછી આ તરીકે સાવ જ છેદ ઉડાડી દેતું આમ પહેલું તત્ત્વ એના પનારે પડેલું પરિવર્તન અને રસોઈની એક લાંબી પ્રક્રિયા થયા બાદ રોટલી નામની અનિયત્વ છે.
એક ચીજ તૈયાર થાય, જે આપણી ભૂખ ભાંગે ! આ આખી પ્રક્રિયામાં અનિયતાથી ખરડાયેલાં સંસાર-સુખો પાછા ભયથી ભરપૂર છે.
સમ ખાવા જેવી ય સ્વાધીનતા સ્વને ય નિહાળવા મળે છે ખરી ? આવાં સુખોનો ભોગવટો જેમ જેમ વધતો જાય, એમ એમ રોગ આદિનો
આમ દરેક ભોગ-સુખ નિત્ય નથી, નિર્ભય નથી, માંગીએ અને ભય પણ વધતો જ જતો હોય છે. આ તો સૌના સ્વાનુભવની વાત છે.
મળી જાય એવું સરળ-સહજ નથી તેમજ સ્વાધીન પણ નથી. માટે જ માટે તો ભોગે રોગભયનું સૂત્ર આપણે ત્યાં ખૂબ પ્રચલિત છે. આ કહેવાતું એ સખ સખ જ નથી ' જાતના ભય ઉપરાંત બીજા-બીજા પણ ભયો સંસારની સુખ-સામગ્રી સાથે સંકળાયેલા જ છે. ચોરીનો ભય, ઈર્ષાનો ભય, મેળવવા ને
પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા સાચવવાનો ભય-આવા આવા તો અનેક ભયોની ભૂતાવળોથી સંસાર- - સુખ ઘેરાયેલું છે, એનો તો કોણ ઈન્કાર કરી શકે એમ છે ? સંઘના ઉપક્રમે આ વર્ષની પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા
અનિત્ય અને ભયભરપૂર સંસાર-સુખો પાછા સહેલાઈથી મેળવી | બુધવાર, તા. ૧૫મી ઓગસ્ટ, ૨૦૦૧ થી બુધવાર તા. શકાય એવાં નથી. એને મેળવવાની મનોરથ-માળાના ઘણા ઘણા મણકા |
રિરમી ઓગસ્ટ, ૨૦૦૧ સુધી, એમ આઠ દિવસ માટે ફેરવ્યા બાદ થોડાં-ઘણાં સંસાર-સુખ મળવાની આશા બંધાય છે. જેટલી ઇચ્છા કરવામાં આવે, એના પ્રમાણમાં જે મળે છે, એ સુખ તો ન મળ્યા
પાટકર હૉલ (ન્યૂ મરીન લાઈન્સ)માં યોજવામાં આવી બરાબર જ ગણાય, એટલું બધું ઓછું હોય છે. આ સિવાય બીજો અર્થ છે. રોજ સવારે ૭:૩૦ વાગે ભક્તિ-સંગીત તથા ૮.૩૦ તારવીએ તોસંસારનાં સુખોની માત્રા તો સીમિત અને પરિમિત જ છે થિી ૧૦-૧૫ સુધી બે વ્યાખ્યાનમાળાનો કાર્યક્રમ રહેશે. અને એને પચાવી પાડવાના મનસૂબા રચનારા માનવો અપરિમિત છે.
વ્યાખ્યાનમાળાનો સવિગત કાર્યક્રમ હવે પછીના અંકમાં એ માનવોની સંસાર-સુખ મેળવવાની લાલસા તો વળી એથી ય વધુ અપરિમિત છે. હાડકાનો એક ટુકડો મેળવવા લૂંટાલૂંટ અને ઝપાઝપી
આપવામાં આવશે. કરતાં કૂતરાઓ જેવો ઘાટ, સંસાર સુખને તરાપ મારીને પોતાનું કરવા
I મંત્રીઓ માલિક : શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ છેમુદ્રક પ્રકાશક : નિરુબહેન સુબોધભાઈ શાહપ્રકાશન સ્થળ : ૩૮૫, સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪: ફોન : ૩૮૨૦૨૯૬, મુદ્રરાસ્થાન : ફખરી પ્રિન્ટિંગ વર્સ, ૩૧૨A, ભાયખલા સર્વિસ ઈન્ડસ્ટ્રીયલ એસ્ટેટ, દાદાજી કડદેવ ક્રોસ રોડ, ભાયખલા મુંબઈ-૪૦૦ ૦૨૭.
1