Page Text
________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૩-૨૦૦૧
પૂ. મહારાજશ્રી મિતભાષી હતા અને દર મંગળવારે મૌન પાળતા. અલ્લા અને રામને ઊઠતાંની સાથે યાદ કરો. મોટર એટલે મો+ટ+ર એમને વંદન કરવા દૂર દૂરથી આવેલા માણસો નિરાશ ન થાય એટલે અર્થાત્ મોહથી ટળતા રહો. પ્રત્યેક ચાતુર્માસ અગાઉ પત્રિકા બહાર પાડીને તેઓ જણાવી દેતા કે મહારાજશ્રીનું મોટામાં મોટું સ્મારક તે એમની પ્રેરણાથી સ્થપાયેલી પોતાને મંગળવારે મૌન હોય છે માટે એ દિવસે બોલશે નહિ. વળી સંસ્થા “આગમ અનુયોગ ટ્રસ્ટ' દ્વારા પ્રકાશિત થયેલા છ હજારથી વધુ રોજેરોજ કેટલા વાગ્યાથી કેટલા વાગ્યા સુધી તેઓ ભક્તોને મળશે તે પાનાંના એમના દળદાર અનુયોગ ગ્રંથો છે. અભ્યાસીઓને તે અનેક પણ પત્રિકામાં જણાવી દેતા. આથી ભક્તોને અનુકૂળતા રહેતી અને રીતે ઉપયોગી થાય એમ છે. દ્રવ્યાનુયોગ, ગણિતાનુયોગ, ચરણાનુયોગ મહારાજશ્રી પોતે પણ પોતાના સમયમાં નિયમિત સ્વાધ્યાય કરી શકતા. અને ધર્મકથાનુયોગ એમ ચાર અનુયોગમાં આગમસાહિત્યનું વર્ગીકરણ, આથી જ આગમગ્રંથોના સંશોધન-સંપાદનનું અને ચારે અનુયોગનું હજારો હિંદી અનુવાદ સાથે એમણે કર્યું છે. એ માટે માત્ર જૈન સમાજ જ નહિ, પાનાનું લેખન અને હિંદી અનુવાદનું કાર્ય તેઓ કરી શક્યા હતા. તમામ સાહિત્યરસિક વર્ગ હંમેશાં એમનો ઋણી રહેશે.
મહારાજશ્રી સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયના હતા. એ સંપ્રદાય પ્રત્યે એમની ' ૫. પૂ. શ્રીનહૈયાલાલજી મહારાજ (કમલમુનિ)ના સ્વર્ગવાસથી આપણને નિષ્ઠા પૂરેપૂરી હતી, પરંતુ પૂ. દેવેન્દ્રમુનિ શાસ્ત્રીએ લખ્યું છે તે પ્રમાણે એક બહુશ્રુત જ્ઞાની મહાત્માની ભારે ખોટ પડી છે. કહેયાલાલજી મહારાજ અન્ય જૈન સંપ્રદાયની કે અન્ય ધર્મની ટીકા કે એમના દિવ્યાત્માને કોટિ કોટિ વંદન ! નિંદા જરા પણ કરતા નહિ. વાદવિવાદમાં કે બીજાને ખોટા ઠરાવવામાં
1 રમણલાલ ચી. શાહ એમને રસ નહોતો. તેઓ ઉદાર મતના હતા અને કહેતા કે સત્ય હંમેશાં સંપ્રદાયાતીત હોય છે. તેઓ આગમસાહિત્યના પ્રખર અભ્યાસી
સંઘના નવાં પ્રકાશનો હતા એથી જ બત્રીસ આગમને ન વળગી રહેતાં પિસ્તાલીસ આગમનો
સંઘ તરફથી તાજેતરમાં નીચેનાં પુસ્તકો પ્રકાશિત કરવામાં એમણે અભ્યાસ કર્યો હતો. પૂ. દેવેન્દ્રમુનિ શાસ્ત્રીએ ‘આગમ એક
આવ્યાં છે ? અનુશીલન'માં માત્ર બત્રીસ આગમની વિચારણા ન કરતાં પિસ્તાલીસ
કિંમત આગમની વિચારણા કરી છે, તેવી જ રીતે પૂ. કહેયાલાલજી મહારાજે
[(૧) જૈન ધર્મનાં સ્વાધ્યાય-સુમન જેનાગમ નિર્દેશિકામાં પિસ્તાલીસ આગમોના વિષયો લીધા છે.
| ડૉ. બિપિનચંદ્ર હીરાલાલ કાપડિયાનો લેખ સંગ્રહ ૧oo/ચાર અનુયોગ ગ્રંથોમાં પણ એમની ભાવના ૪૫ આગમો લેવાની
T(૨) જિનતત્ત્વ ભાગ ૫ (બીજી આવૃત્તિ) હતી અને એ રીતે જ તૈયારી થઈ હતી પરંતુ સાંપ્રદાયિક ભાવનાવાળા
| લે. ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહ
૫૦/કેટલાક શ્રાવકોના આગ્રહને લીધે ૩૨ આગમના વિષયો એમને રાખવા પડ્યા એમ શ્રી વિનયમુનિએ દ્રવ્યાનુયોગની પ્રસ્તાવનામાં નિર્દેશ કર્યો
પ્રબુદ્ધ જીવન પૂ. કહૈયાલાલજી મહારાજ પોતાના સંપ્રદાયની સામાચારીનું બરાબર
(રજીસ્ટ્રેશન ઓફ ન્યુઝ પેપર્સ રુલ્સ ૧૯૫૬ અન્વયે) નિષ્ઠાથી પાલન કરતા, પરંતુ એમની પાસે ઐતિહાસિક ઉદાર દષ્ટિ
(ફોર્મ નં. ૪) હતી. એટલે જ બીજાની સામાચારીની તેઓ ક્યારેય ટીકા કરતા નહિ. | ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ સંબંધમાં નીચેની વિગતો પ્રગટ કરવામાં આવે છે. કે તે ખોટી છે એવું કહેતા નહિ. દેવલાલીમાં એક વખત હું એમની ૧. પ્રસિદ્ધિનું સ્થળ : રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, ૩૫૮, પાસે બેઠો હતો ત્યારે એક ભાઈ વંદન કરવા આવ્યા. થોડી વારે એમણે
સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪, સીધો બેધડક પ્રશ્ન કર્યો, “મહારાજશ્રી, આપ મૂર્તિપૂજામાં માનો છો કે ૨. પ્રસિદ્ધિનો ક્રમ : દર મહિનાની ૧૬મી તારીખે નહિ?' ત્યારે મહારાજશ્રીએ સૌમ્યતાથી ઉત્તર આપ્યો કે “જુઓ ભાઈ, ] ૩. મુદ્રકનું નામ : શ્રીમતી નિરુબહેન સુબોધભાઈ શાહ મેં સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયમાં દીક્ષા લીધી છે. મારો વેશ સ્થાનકવાસી કયા દેશના : ભારતીય સાધુનો છે. મારે મારા વેશની મર્યાદા છે. એટલે આ વિષયમાં હું તમારી
| સરનામું
: રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, ૩૫૮, સાથે કંઈ ચર્ચા કરી શકીશ નહિ'. એમનો એ ઉત્તર બહુ વ્યવસ્થિત
સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪. અને યોગ્ય હતો.
૪. તંત્રનું નામ : ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહ પૂ. કયાલાલજી મહારાજ સંસ્કૃત, પ્રાકૃત ઉપરાંત અંગ્રેજી શબ્દોની કયા દેશના : ભારતીય વ્યુત્પત્તિ પોતાની મૌલિક દૃષ્ટિથી કરી બતાવતા. એમની શબ્દોની જાણકારી સરનામું : રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, ૩૫૮, તથા એમની બહુશ્રુતતા એમાં જોવા મળતી. તેમણે અનેક શબ્દોના અર્થ
સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪. પોતાની રીતે ઘટાવ્યા છે. એમાંથી ઉદાહરણ તરીકે થોડાક જોઇએ: | પ. માલિકનું નામ : શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ
રોગ એટલે રોગ અર્થાત્ રોતાં રોતાં જે ગતિ કરાવે અથવા રોતાં અને સરનામું રસધારા કો. ઓ. હા. સોસાયટી, ૩૫૮, રોતાં જેની ગતિ થાય છે. ગુરુ એટલે ગુ+રુ અર્થાત્ ગુ એટલે અંધકાર
સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૪. (અજ્ઞાનરૂપી) ૨ એટલે દૂર કરનાર, અથવા ગુ એટલે ગુણો અને ૨
હું રમણલાલ ચી. શાહ આથી જાહેર કરું છું કે ઉપર આપેલી એટલે રુચિ ધરાવનાર. મોક્ષ એટલે મો+ક્ષ અર્થાત્ મોહનો ક્ષય કરનાર.
વિગતો મારી જાણ અને માન્યતા મુજબ બરાબર છે. ક્ષમા એટલે ક્ષમા અર્થાતુ ક્ષય (કર્મક્ષય)નો માર્ગ. સુધા એટલે સુધા
તા. ૧-૨-૨૦૦૧
રમણલાલ ચી. શાહ અર્થાત સારી ધારણા. અંગ્રેજી શબ્દ એલાર્મનો અર્થ તેઓ કરતા કે
1
| SR No. | 525986 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2001 Year 12 Ank 01 to 12 - Ank 05 08 10 and 11 is not available |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramanlal C Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 110 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 8 MB |