________________
વર્ષ ૫૦ અંક: ૨૦
૦ તા. ૧૬-૨-૧૯૯૪ ૦
૦ Regd. No. MH.By/ South 54 Licence No. : 37
૦ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું માસિક મુખપત્ર૦૦૦
પ્રબુદ્ધ જીવન પાક્ષિક ૧૯૩૯થી ૧૯૮૯ : ૫૦ વર્ષ૦૦૦ વાર્ષિક લવાજમ રૂ.૩૦૦
તંત્રી રમણલાલ ચી. શાહ
સ્વ. ચીમનભાઇ પટેલ ગુજરાત રાજયના મુખ્યમંત્રી શ્રી ચીમનભાઈ પટેલને ગુરુવાર તા. આર્ટસ કોલેજમાં એક વર્ષ અર્થશાસ્ત્રના પ્રાધ્યાપક તરીકે કામ કર્યું હતું. ૧૭મી ફેબ્રુઆરીના રોજ પાંસઠ વર્ષની વયે હૃદયરોગના હુમલાથી ત્યારપછી તેઓ અમદાવાદની સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજમાં અર્થશાસ્ત્રના અણધાર્યું અવસાન થયું. એમના અવસાનથી ગુજરાતના રાજદ્વારી ક્ષેત્રની પ્રાધ્યાપક તરીકે જોડાયા હતા. આ સમય દરમ્યાન તેઓ અમદાવાદમાં એક શક્તિશાળી વ્યક્તિ આપણે ગુમાવી છે. અંગત રીતે મેં મારા એક યુવક કોંગ્રેસમાં સક્રિય કાર્યકર્તા થયા હતા અને યુવક કોંગ્રેસના મંત્રી ઉદારદિલ મિત્રને ગુમાવ્યા છે.
બન્યા હતા. આમ યુવાનીના આરંભનાં થોડા વર્ષોમાં જ તેઓ અનેક રાજદ્વારી ક્ષેત્રમાં કામ કરવું અને વિવાદથી પર રહેવું એ સરળ નેતાઓના સંપર્કમાં આવ્યા હતા અને પોતાની કાર્યદક્ષતાથી તેઓને વાત નથી. તેમાં પણ ભારતના રાજકારણમાં તો ભલભલી વ્યક્તિઓ પ્રભાવિત કર્યા હતા. તેમનો સ્વભાવ પ્રસન્ન અને મિલનસાર હતો. વિવાદના વંટોળે ચડી જાય છે. રાજકારણમાં પડેલી વ્યક્તિઓનાં અંગત તેઓ મૈત્રીની કલામાં નિપુણ હતા. વિરોધીઓનું પણ હૃદય જીતી લેવાની જીવન અને જાહેર જીવનમાં એકરૂપ બની જાય છે. અંગત જીવનનો પ્રભાવ કળા તેઓ જાણતા હતા. આથી જ બહુ થોડાં વર્ષોમાં તેમણે ઘણી સારી એમના જાહેર જીવન ઉપર પડ્યા વિના રહેતો નથી. અને જાહેર પ્રગતિ સાધી હતી. તેમનામાં નીડરતા અને મહત્ત્વાકાંક્ષા હતી. એટલે જીવનનો પ્રભાવ અંગત જીવન ઉપર પડ્યા વિના રહેતો નથી. આથી ગતાનુગતિક રીતે મોટા થઈ ગયેલા અને ઊંચા આસને બેસી રહેલા ભારતીય રાજદુારી ક્ષેત્ર ઘણું લુષિત બની ગયું છે. એવા વાતાવરણમાં નેતાઓની સામે ચૂંટણીમાં ઝંપલાવતાં તેઓ સંકોચ અનુભવતા નહિ. પણ સત્તાસ્થાને રહી ચીમનભાઈએ ગુજરાત માટે ઘણું સંગીન કાર્ય કર્યું પરાજિત થવું એ તો જીવનનો એક ક્રમ છે, એમાં ડરવાનું ન હોય.
એમ સમજીને તેઓ ક્યારેય પરાજિત થવાથી નિરાશ થતાં નહોતા . - ચીમનભાઈ એક સાધારણ કુટુંબની વ્યક્તિમાંથી કમે કમે ગુજરાતના અધ્યાપક તરીકે ગુજરાત યુનિવર્સિટીની સેનેટ, સિન્ડિકેટ તથા જુદી જુદી મુખ્ય મંત્રીના પદ સુધી પહોંઆ એ જેવી તેવી સિદ્ધિ નથી. રાજયના કમિટિઓના સ્થાન માટે તેઓ સતત ચૂંટણી લડતા રહ્યા હતા અને મુખ્યમંત્રીના પદ સુધી પહોંચવું એ આંતરિક શક્તિ વિના શક્ય નથી. કોઈકમાં જીતતા, તો કોઈકમાં પરાજિત થતા. આ બધી પ્રવૃત્તિઓને સમગ્ર ગુજરાતના વિવિધ પ્રકારના પ્રશ્નોની સારી જાણકારી તે માટે હોવી કારણે તેમનું મિત્રવર્તુળ ઘણું મોટું થયું હતું, જે આગળ જતાં ગુજરાત જરૂરી છે. વળી તે તે વિષયોમાં ઊભી થતી સમસ્યાઓ સમજવી, તેના રાજ્યની વિધાનસભાની ટિકિટ મેળવવામાં અને ચૂંટણી લડવામાં તેમને નિરાકરણના ઉપાયો વિચારવા અને તેનો અમલ કરવા માટે કેવા વહીવટી સહાયરૂપ થયું હતું. તેઓ પોતાના મત વિસ્તાર સંખેડા તાલુકાની ધણી પગલાં લેવા જોઈએ તે અંગેની સૂઝ તથા આવડત જરૂરી છે. વહીવટી દરકાર કરતા અને લોકોના સતત સંપર્કમાં રહેતા એથી વિધાનસભાની તંત્ર દ્વારા નિર્ણયોના ત્વરિત અમલ માટેની ચીવટ હોય તો જ ઉચ્ચ એમની બેઠક ઘણું ઘણું નિશ્ચિત બની જતી. એ મત વિસ્તારમાંથી એમની સત્તાસ્થાન પર ટકી શકાય, કારણ કે ભારતમાં વહીવટીતંત્ર પણ અમુક સામે ઊભા રહી એમને હરાવવાનું કામ સહેલું નહોતું. એથી જ કક્ષાના પ્રધાનોને ગાંઠતું નથી. વર્ષોના અનુભવોને લીધે ચીમનભાઇમાં વખતોવખત વિધાનસભાની બેઠક જીતીને તેઓ ગુજરાતના એક સયિ એ શક્તિ ઘણી ઘણી ખીલી હતી.
રાજદ્વારી પુરૂષ બની ગયા હતા. સ્વ. ચીમનભાઈનો જન્મ તા. ૩જી જુન, ૧૯૨૯ના રોજ વડોદરા સ્વ. ચીમનભાઈ પટેલનો પહેલો પરિચય મને ઇ. સ. ૧૯૫૫માં . જિલ્લાના સંખેડા તાલુકાના ચિખોદ્રા ગામમાં સાધારણ સ્થિતિના એક અમદાવાદની સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજમાં થયો હતો. એ વર્ષે અમદાવાદમાં : ખેડૂત કુટુંબમાં થયો હતો. પ્રાથમિક શિક્ષણ ચિખોદ્રામાં લીધા પછી ફક્ત આર્ટસ વિભાગની સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજ સ્થાપવાનું નક્કી થયું તેમણે વડોદરામાં માધ્યમિક અને ઉચ્ચ શિક્ષણ લીધું હતું. તેઓ એમ. અને મુંબઈની સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજના પ્રાધ્યાપકોમાંથી ફાધર લોબોને એસ. યુનિવર્સિટિમાંથી અર્થશાસ્ત્રના વિષય સાથે બી. એ. અને એમ. અને મને એક વર્ષ માટે અમદાવાદ મોકલવાનું નક્કી થયું. અમદાવાદની એ. થયા હતા. વિદ્યાર્થી અવસ્થામાં જ તેમનામાં નેતૃત્વના ગુણો વિકસ્યા સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજના સ્ટાફના સભ્યોની નિમણુંક કરવાની હતી. નવી હતા. તેમણે એમ. એસ. યુનિવર્સિટિના ટુડન્ટસ્ કોંગ્રેસમાં પણ ભાગ કોલેજના બજેટને અનુસરી ઘણાખરા પ્રાધ્યાપકો નવા અથવા બે-ચાર લેવો ચાલુ કર્યો હતો. આગળ જતાં તેઓ ગુજરાત ટુડન્ટસ્ કોંગ્રેસના વર્ષના અનુભવી હોય એવાને લેવાનું વિચારાયું હતું. અમદાવાદમાં મંત્રી બન્યા હતા. એમ. એ. થયા પછી તેમણે અમદાવાદમાં એલ. ડી. મિરઝાપુર વિસ્તારમાં આવેલી સેન્ટ ઝેવિયર્સ હાઇસ્કુલના મકાનમાં ?