________________
1. No. MR. By+South 54 હિમા vee No. 1 37 ,
*
*
*
છે પ્રબુદ્ધ નેનનું નવસંસ્કરણ
વર્ષ": ૫ અંક: ૧૬
અબુ જીવન
ન મળતા હતા તે મા "
મુંબઇ તા. ૧૬-૧૨-૮૩
- મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું મુખપત્ર : પાક્ષિક વાર્ષિક લવાજમ રૂા.૨૦ પરદેશ માટે શિલિંગ ૬૦
. . . . : છૂટક નકલ રૂ. ૧-૦૦ - તંત્રી રમણલાલ ચી. શાહ . .
અણુયુદ્ધોત્તર શિયાળો
ર રમણલાલ ચી. શાહ અણુયુદ્ધ તે અત્યંત ભયંકર હશે જ, પણ વૈજ્ઞાનિકે કહે. યુરોપી પ્રજાએ બીજા વિશ્વયુદ્ધની ભયાનકતા નજરે છે કે અણુયુદ્ધ પછી તરત જ સમગ્ર પૃથ્વીમાં ચાલુ થનાર નિહાળી છે. પિતાની ભૂમિ ઉપર ફરી પાછો એ સર્વનાશ મણિમાળે પણ એટલો જ ભયંકર હશે
નોતરવા એ પ્રજા જરા પણ ઉત્સુક નથી, બલકે પ્રજાને અમેરિકામાં કેનેલ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કરતા મારા ઘણો માટે વિરોધ છે; પરંતુ યુરોપના નાના નાનાં રાજ્યએ પુત્ર ચિ. અમિતાભે નવેમ્બરના ત્રીજા અઠવાડિયામાં ટી. વી. એક યા બીજી મહાસત્તાનાં પ્યાદાં બનવું પડે છે. જયાં સુધી ઉપર એ ચલચિત્ર જોયું. એનું નામ છે: “The Day After” યુદ્ધ યુરોપની ધરતી પર ખેલાય ત્યાં સુધી અમેરિકન સરકાર -અમેરિકા અને રશિયા વચ્ચે જાણે અયુદ્ધ થઈ ગયું છે અને અને પ્રજાને યુદ્ધની ભયાનકતા કદાચ બહુ ન કંપાવે. પરંતુ - એની સમગ્ર પૃથ્વી ઉપર શી અસર થઈ છે તેનાં દક્ષે આ ચૂલ- અમેરિકાની ફરતે સમુદ્રમાં ક્ષેપકાઓ ગોઠવવાની આન્દ્રોફની લચિત્રમાં બતાવાયાં છે. ચલચિત્ર કાલ્પનિક છે, પણ વાસ્તવિકતાથી ધમકીથી અમેરિકન સરકાર અને વિશેષતઃ પ્રજા ચિંતાતુર
એ બહુ દૂર નથી. છેલ્લાં ત્રણેક અઠવાડિયાથી આ જ વિષયની બન્યાં છે. એમાં The Day After જેવા ચલચિત્રે એમની -ચર્ચા અમેરિકામાં ઠેર ઠેર ચાલી રહી છે. અમિતાભ લખે છે આ ચિંતાને અતિશય વધારી દીધી છે.
કે એની કેનેલ યુનિવર્સિટીમાં અનેક અમેરિકન વિદ્યાથીઓ સેવિયેત યુનિયન અને અમેરિકાએ જે અવા -પ્રમુખ રેશન માટે ધિકકારના શબ્દો બોલે છે. આ ચલચિત્રથી ગોઠવ્યાં છે તેમાંનાં ઘણાં ખરાં સ્વયંસંચાલિત છે, એને
રેશન સામે અણગમાને વટાળ અમેરિકન પ્રજામાં જાગે છે, કેપ્યુટર નેટવર્કથી જોડાયેલાં છે. કમાનિંગ કેપ્યુટર ઉપરથી -કારણ કે રેગન અમેરિકાને અણુયુદ્ધ તરફ ઘસડી રહ્યા છે. સિગ્નલ મળતાં જ એ બધાં અસ્ત્રો તક્ષણ છૂટે. એક પક્ષ
છેલ્લા કેટલાક સમયથી રશિયા અને અમેરિકા (ઈગ્લેંડ તરફથી ક્ષેપકાસ્ત્રો છૂટે તે તેની ચેતવણી બીજે પક્ષે પિતાનાં અને યુરેપના કેટલાક દેશે સહિત) માં અણુશસ્ત્રો વિશે સાધન દ્વારા થેડી જ મિનિટમાં મળી જાય અને એ પક્ષ પણ ‘ારે આક્ષેપબાજી અને અસમજૂતીની વૃત્તિ ચાલી રહી કોમ્યુટર દ્વારા પિતાનાં બધાં જ ક્ષેપકાસ્ત્રો તત્ક્ષણ છેડી દઈ "છે. સોવિયેત યુનિયનના પ્રમુખ સ્વ. બ્રેઝનેવ અને શકે છે. કોમ્યુટર ગમે તેટલું સંપૂર્ણ હોય અને પ્રત્યેક ક્ષણે
અમેરિકાના પ્રમુખ કાટર વચ્ચે જેટલું અંતર હતું તેથી તેની સંપૂર્ણતાની ચકાસણી ચાલ્યા કરતી હોય તો પણ ચધુ અંતર રેગન અને આન્દ્રોફ વચ્ચે હવે પડયું છે. અંતે તે તે યંત્ર છે અને યારેક યાંત્રિક ખરાબીને અને તેજ મિજાજના, અસહિષ્ણુ તથા વેર–વૈમનસ્યની કારણે ભૂલ થઈ જાય; એકાદબે ક્ષેપકો ભૂલથી ત્તિવાળા છે. રશિયાએ તેડી પાડેલા કેરીઅન વિમાનની પણ છૂટી જાય તે એ ભૂલ છે કે સાચું યુદ્ધ છે દુર્ઘટનાએ રેગનને ખૂબ ઉશ્કેર્યા છે. સોવિયેત યુનિયન અને એ નકકી કરવા જેટલે પણ સમય હવે રહે તેમ નથી, અમેરિકાએ અણુયુદ્ધ માટેની પાની તૈયારી કરી લીધી છે. કારણ કે નવી શોધ દ્વારા ક્ષેપાસ્ત્રોની જે ગતિ વધારાઈ છે મહત્ત્વનાં લશ્કરી મથકે અને મોટાં મોટાં શહેરોને નિશાન એ પ્રમાણે તે ક્ષેપકા દસેક મિનિટની અંદર પિતાના “અનાવે એવાં સ્વયંસંચાલિત ક્ષેપકાસ્ત્રો મોટી સંખ્યામાં દુનિયા- લક્ષ્યથળે જઈને પડે તેમ છે. આવું અયુદ્ધ જ્યારે ઉમરમાં, વિશેષતઃ યુરોપમાં, ગઠવાઈ ગયાં છે. આખા યુરોપને ખેલાશે ત્યારે તે એ ભૂલથી થયું હતું કે સાચું હતું એને ચડી મિનિટોમાં ભસ્મીભૂત કરી નાખે એવી રીતે રશિયાએ પિતાની જવાબ આપવા માટે પણ કોઈ હયાત નહીં હોય. કેપ્યુટરની સરહદ ઉપર ૧૬૪ જેટલાં ક્ષેપકાઓ ગઠવી દીધાં છે. અમેરિકાએ ભૂલની કારણે અણુયુદ્ધ ખેલાઈ જાય તેની ચિંતા અમેરિકન રશિયાની સામે પશ્ચિમ જર્મનીમાં ક્ષેપકાસ્ત્રો ગોઠવવાની હિલ- વૈજ્ઞાનિકોએ પૂરી ગંભીરતાથી વ્યકત કરી છે. -ચાલ આદરી કે તરત જ તેના પ્રતિકારરૂપે રશિયાએ અમેરિકાની
પ્રમુખ રેગનના મનમાં અણુયુદ્ધની વાત વારંવાર ધળાયા ફરતે સમુદ્રમાં જહાજો અને સબમરીનમાં ક્ષેપકાન્નો ગોઠવવાની
કરે છે. અણુયુદ્ધથી ડરી જવાનું નથી અને મર્યાદિત અણુયુદ્ધ તે સ્પષ્ટ ચેતવણી જાહેર રીતે ઉચ્ચારી છે. ઉભય પક્ષે ક્ષેપકાસ્ત્રોની
(Contained Nuclear war) માં જરૂર જીત મેળવી {"સંખ્યા ઘટાડવા માટે વાટાઘાટોની થોડીક ભૂમિકા રચાઈ છે,
શકાય છે એવી એમની માન્યતા છે. અલબત્ત રેગનના આ - પરંતુ પરસ્પર અવિશ્વાસ, વેરવૃત્તિ, વટ ઈત્યાદિને કારણે જીની- મત સાથે અમેરિકન રાજદ્વારી પુરુષો કે વૈજ્ઞાનિકે સંમત “ચામાં ચાલતી એવી વાટાઘાટો લગભગ ભાંગી પડી’ છે. ' થતા નથી, કારણ કે મર્યાદિત અણુયુદ્ધ થાય તો પણ કેટલીક