Prabuddha Jivan 1977 Year 38 Ank 17 to 24

SR No.: 525962
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1977
Total Pages: 84
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 14

૧૭૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
કેન્સર લખ
કૅન્સર કલબ નામ સાંભળીને નવાઇ લાગે કે કૅન્સરની તે વળી ક્લબ હાતી હશે? અમેરિકન લોકોના જાતજાતની લોકોપયોગી સંસ્થાએ કાઢવાનો શોખ હોય છે અને તેને કલબનું નામ આપે છે.
૧૯૫૫ના જાન્યુઆરી મહિનામાં ડોરોથી જેમ્સ નામની સાઠેક વર્ષની અમેરિકન બાઇ મને મળવા આવી. થોડી વાતચીત પછી ડોરોથીએ જણાવ્યું કે અમેરિકામાં કૅન્સરના રોગમાંથી સારાં થઇ ગયેલાં સ્ત્રી - પુરુષોની એક “કૅન્સર કલબ’ છે અને તે પોતે તેની સેક્રેટરી છે. વાતવાતમાં ડોરોથીએ કહ્યું કે એગણીસ વર્ષ પહેલાં એને પેાતાને પેટમાં આંતરાનું કૅન્સર થયું હતું. પરંતુ વખતસર આપરેશન કરાવવાથી એને તદ્દન સારું થઇ ગયું. ડોરોથી ને મે પૂછ્યું કે કૅન્સર કલબ ચલાવવાનો હેતુ શો છે? ત્યારે એણે જણાવ્યું કે “અમે કૅન્સર કલબના સભ્યો કૅન્સરના ગરીબ દર્દીઓ માટે પૈસા ભેગા કરીએ છીએ. એટલું જ નહિ પણ હોસ્પિટલમાં જઇને કૅન્સરના દરદીને અમે હિંમત આપીએ છીએ કે જુએ અમને કૅન્સરમાંથી સારું થઇ ગયું તેમ તમને પણ સારું થઇ જશે. કૅન્સર અસાધ્ય રોગ છે એમ માની ગભરાઇ ના જશે.” ડોરોથીએ છેવટે ઉમેર્યું કે એકલા વાશિંગ્ટન શહેરમાં કૅન્સર ક્લબનાં પંદરસે સભ્યો છે.
ડોરોથીએ આટલી પ્રસ્તાવના પછી જણાવ્યું કે કૅન્સર કલબના લગભગ બસે- સભ્યોને ઇન્ડિયન એમ્બસી એટલે કે ભારતના રાજદૂતને રહેવાનું મકાન જોવા આવવું છે. આવી, માગણી અમેરિકાની ઘણી પરોપકારી સંસ્થાઓ કરે છે અને એવી માગણીઓ માટે અમે એમ્બસીનાં દ્રાર હમેશાં ખુલ્લાં રાખતાં હતાં. જોવા આવનારાંને અમે ચાપાણી અને નાસ્તો આપતાં હતાં. અમેરિકન લોકોને આપણાં ભજીયાં અને સમાસા બહુ ભાવે છે, એટલે અમે ઘણુંખરું એ તૈયાર કરાવતાં. અમે હિંદુસ્તાનથી બે રસોઇયા લઇ ગયાં હતાં એટલે મુશ્કેલી પડતી ન હતી. આપણી એમ્બસીના માનમાં ભારતની હાથકારીગરીની સુંદર ચીજો જોઇ અમેરિકન લોકો ખુશ થતા હતા. અમે ભારતની કઇ વિશેષતા દેખાડવા, બે ત્રણ ડોકયુમેન્ટરી ફિલ્મસ એ લોકોને દેખાડતાં હતાં.
કૅન્સર કલબના સભ્યોએ જણાવ્યું કે આ એમ્બસી જોવા આવવા માટે દરેક સભ્યને ત્રણ ત્રણ ડૉલર્સ આપવા પડયા છે. એ ભેગા થયેલા પૈસા કૅન્સરના ભાગ બનેલા ગરીબ દર્દીઓની સારવારમાં વપરાશે! અમેરિકામાં દાકતર તથા દવાનો બહુ ખર્ચ થાય છે, એટલે બધા લોકો તબિયતના વીમા ઉતરાવે છે. તે ઉપરાંત કૅન્સર કલબ જેવી સંસ્થાએ ગરીબ દર્દીઓને મદદ કરે છે.
ડિસેમ્બર મહિનામાં, અમેરિકાના માજી પ્રમુખ થી ઓડોર રૂઝવેલ્ટનાં સુપુત્રી મિસિસ લાગવર્થ અમને અચાનક એક મેળાવડામાં મળી ગયાં. મિસિસ લૅંગવર્થ અસાધારણ બુદ્ધિશાળી બાઇ છે અને એમને પુસ્તકો વાંચવાનો હુ શેખ છે. મને મળ્યાં ત્યારે એમની ઉમ્મર પાંસઠથી સિત્તેરની વચ્ચે હશે. એમના પતિ ઘણાં વર્ષો સુધી અમેરિકન કૉંગ્રેસના સ્પીકર હતા અને તેમની ભારે પ્રતિષ્ઠા હતી. મિસિસ લાગવર્થની પણ અમેરિકન સમાજમાં બહુ પ્રતિષ્ઠા હતી અને એમના ઘરના જમણના મેળાવડામાં જાત- જાતના બુદ્ધિશાળી સ્ત્રીપુરુષ ભેગાં થતાં.
મિસિસ લીગવર્થ અમને મળ્યાં ત્યારે વિધવા હતાં અને એમની એકની એક દીકરી છે તે પણ વિધવા હતી. એમની દીકરી એલિસ લગ્નજીવનમાં બહુ સુખી હતી, પરંતુ લગ્ન પછી થોડા જ વર્ષમાં એના પતિને બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં જોડાવું પડયું. લડાઇમાં ગોળી વાગવાથી એમને અસાધ્ય રોગ લાગુ પડયો અને ટૂંક વખતમાં જ એમનું મરણ થયું. આ આઘાતથી એલિસનું મન સંસારથી વિરકત થઇ ગયું અને તે સમાજમાં કોઇ સાથે મળતીહળતી નથી. એલિસ પોતાની નાનકડી દીકરી સાથે એક નાના સરખા ઘરમાં રહે છે. “સેક ડહાર્ટ' નામની કેથોલિક સંપ્રદાયની સંસ્થામાં એલિસે પોતાનું જીવન સર્જ્યું છે. એની માતા - મિસિસ લાગવ - ખૂબ શ્રીમંત છે અને ભારે ઠાઠમાઠથી રહે છે, પરંતુ એ લિસને સાદાઇ પરાંદ છે.
તા. ૧૬-૧’૭૭
*
મિસિસ લાગવર્થના ધરના એક મણમાં મેં એમને પૂછ્યું
કે “તમે ઉનાળામાં કયાંય ગયાં હતાં કે અહીં જ રહ્યાં હતાં ?” ત્યારે એમણે જણાવ્યું હતું કે “મેં કૅન્સરનું ઑપરેશન કરાવ્યું હતું એટલે અહીં જ હતી.” એટલી સરળતાથી એ બાલ્યા કે જાણે નાનો સરખો ફોલ્લા કપાવ્યો હોય. પછી એમણે કહ્યું કે “મારા ઑપરેશનની કોઇને ખબર આપી ન હતી. કેમકે મારી એલિસ પેાતાની દીકરીને કેલિ ફોર્નિયા દેખાડવા લઇ ગઇ હતી અને એલિસના જીવનમાં આનંદના પ્રસંગ બહુ થોડા હોય છે એટલે મારે એના આનંદમાં વિઘ્ન નાખવું ન હતું. અહીં જો મારાં મિત્ર કે સગાંને મારા પરેશનની ખબર પડે અને કદાચ કોઇ એલિસને લખી દે તા એ તરત મુસાફરી અધૂરી મૂકી અહીં દોડી આવે. વળી મેં દાકતરને પણ કહ્યું હતું કે, કે મારા આપરેશન વિશે છાપામાં કઇ છપાવશેા નહિ.” આટલું સાંભળ્યા પછી મને થયું કે, આપણે તે કુટુંબમાં એક જણનું પરેશન થવાનું હોય તો બહારગામથી સગાંઓને બદલાવીએ છીએ અને ઑપરેશનને દિવસે સ્વજનોથી હાસ્પિટલના વેઈટિંગરૂમ ભરી દઇએ છીએ. અને આ વૃદ્ધ સ્ત્રીએ કેટલી હિંમતથી ઑપરેશન કરાવી નાખ્યું ! પછી મેં મિસિસ લૉંગવર્થને પૂછ્યું કે “તમને કૅન્સરના
પરેશનની બીક તે! લાગતી હશે? પણ તમારી હિંમત બહુ કહેવાય” ત્યારે એમણે ઉત્તરમાં કહ્યું “જુએ જ્યારે ઓપરેશન પછી માણસ ભાનમાં આવે છે અને નર્સ પૂછે દે કે તમને કેમ લાગે છે? ત્યારે કેટલાક માણસા એમ કહે છે કે ધાર્યું હતું એટલું નથી દુ:ખતું અને કેટલાક એમ કહે છે કે, બાપરે મારાથી તે નથી સહેવાતું. હવે દાકતરના ઘા તો સરખા જ હોય છે. કોઇની પ્રકૃતિ નરમ હોય છેઅને કોઇની મજબૂત હોય છે. આ વયોવૃદ્ધ સ્ત્રીની સ્વસ્થતા અને ધીરજ જોઈ મને એને માટે ખૂબ માન થયું. છેવટે મેં પૂછ્યું, હવે તો તમને સારું છે ને? ત્યારે એણે જવાબ દીધો કે “હવે હ તા ભૂલી જ ગઇ છું કે મેં આપરેશન કરાવ્યું છે.”
વોશિંગ્ટનના સાડા પાંચ વર્ષના વસવાટ દરમિયાન yel-જાતના મહાન લેખકો, બુદ્ધિશાળી, કલારસિક, પત્રકારો, મનુષ્યસેવા કરનારાઓ, સાહિત્યકારો અને રાજ્યકારણમાં ભાગ લેનારાં સ્ત્રી-પુરુષોને મળવાનો લાભ મળ્યો. ગગનવિહારી સાથે અમેરિકાની અને યુનિવર્સિટીઓમાં જવાની અને ત્યાંના વિદ્યાર્થીઓને તથા પ્રોફેસરોને મળવાની તક પણ મળી. “સ્મરણાની સુવાસ' નામના સૌદામિની મહેતાના પુસ્તકમાંથી એક પ્રકરણ .
સૌદામિની મહેતા
વિકૃતિના નમૂના
ગાંધી સ્મારક નિધિ, રાજઘાટ, નવી દિલ્હી તા. ૨૮-૧૨-’૭૬.
આદરણિય શ્રી ચીમનલાલભાઇ,
'
સાદર નમસ્કાર. ‘પ્રબુદ્ધ જીવન ’ના ૧૬ મી ડિસેમ્બરના અંકમાં ‘વિકૃતિના નમૂના ” લેખ લખીને તમે મોટો ઉપકાર કર્યો છે એટલું જ નહિ પણ સાથે તમારી નિર્ભિક સત્યનિષ્ઠાનો પરિચય પણ આપ્યો છે. શ્રી રજનીશજીના ભકતોના વિશાળસમૂહ તમારાથી ચોક્કસ નારાજ થશે પણ તમે આ લેખ લખ્યો એ માટે આપને ઘણા ઘણા ધન્યવાદ.
તમે નિર્દેશ કર્યો છે એ પ્રમાણે શ્રી રજનીશજી વિશે પણ તમે જરૂર લખા. તમારું લખાણ પૂર્વગ્રહષિત નહિ હોય; એવા પૂરો વિશ્વાસ છે. આ માટે તમારા વિચારો જાણવા હું ઉત્સુક છું. તમે સ્વસ્થ અને આનંદમાં હશા એવી આશા.
આપનો, સ. એ. આજે