Prabuddha Jivan 1975 Year 36 Ank 17 to 24

SR No.: 525960
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1975
Total Pages: 86
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 59

:
(૬) સાહસના ઝરણાં સૂકવી નાખે. જાહેર ક્ષેત્રને વિસ્તારે, પરિણામે સમાજની સમતુલા ખેરવી નાખે એવા લોકો મૂર્ખ અને 21481 GL (Dangerous and foolish bigots) 8.
સ્વતંત્રતા, ન્યાય, સાહસવૃત્તિને ઉરોજન, આ બધાને નામે રાજ્યની ઓછામાં ઓછી દખલગીરી, અને પરિણામે યથાવત્ત સ્થિતિનું રક્ષણ, આ વલણનાં લક્ષણ છે. '
મજૂર પાની નીતિના મુખ્ય લક્ષણો શું છે? સામાજિક અને આર્થિક સમાનતા લાવવા, જાહેર ફોનને વિસ્તારવું, ખાનગી ક્ષેત્ર ઉપર રાજ્યના અંકુશ મૂકવા, ભારે કરવેરા નાખવા, સામાજિક કલ્યાણની જવાબદારી બને તેટલી વધારે રાજ્ય પોતાને શીરે લેવી, સમાજના નબળા વગેનિ, સબળ વર્ગોના શોષણ સામે રક્ષણ આપવું, વગેરે. '
પરિણામ એવું આવે છે કે કાયદાઓ વધે, કરશાહી વધે, વ્યકિતસ્વાતંત્ર્ય એાછું થાય, કાયદાઓના બંધનમાંથી છુટવા લાંચરુશ્વત વધે, કરારી વધે, કામચોરી થાય.
કન્ઝર્વેટીવ પાની નીતિના પરિણામે મિલકત અને આવકની અસમાનતા વધે, ગરીબ તવગરનું અંતર વધે, નબળા વર્ગોનું શોષણ વધે, સામાજિક અને આર્થિક અસમાનતા વધે, સંઘર્ષ વધે.
બન્ને પક્ષે સ્વતંત્રતા, ન્યાય, સમાનતા, સામાજિક સમતુલા વગેરે શબ્દોને છૂટથી ઉપયોગ થાય, પણ દરેક તેને અર્થ જુદો કરે, પોતાના સ્વાર્થ પ્રમાણે.
નિર્ભેળ કન્ઝર્વેટીઝમ હવે રહ્યું નથી, સમય પલટાયો છે, છતાં પાયાને અભિગમ એ જ છે. તેથી મિસિસ થેચરે કહ્યું છે કે, રાજ્યને આ ધસારે માત્ર ખાળો નથી પણ તેને ઉલટાવ છે.
આપણે ત્યાં પણ મિશ્રા અર્થતંત્ર સ્વીકાર્યું છે. મિસિસ થેચરે કહયું છે તે બધું શી. પાલખીવાળા સરસ ભાષામાં કહેશે. બેન કે હીલી કહે છે તે કેંગ્રેસ કહેશે (કરશે કે નહિ તે જુદી વાત છે) ભૂપેશ ગુપ્તા કે ડાંગે બે ડગલાં આગળ જશે. કેટલાક મધ્યમમાર્ગીઓ હશે.
ગાંધીજી અને સાચા સર્વોદય માર્ગ બન્નેથી ભિન્ન છે. આ બધી વાતના પાયામાં શું છે? મિલકત અને પરિગ્રહ, મિલકત અને આવકની ભયંકર અસમાનતાઓ, ગરીબ તવંગરની વધતી જતી ઊંડી ખાઈ, નિર્બળ વર્ગોનું અનેકવિધ શેષણ, પરિણામે વધતો જ પ્રલોભ અને સંઘર્ષ. A સામાજિક સ્વચ્છ અને સમતુલા માટે મિલકત અને આવકની અસમાનતા બને તેટલી ઓછી હોવી જોઈએ. પણ માણસના લોભને અને પરિગ્રહલાલસાને સીમા નથી. તેથી તેના ઉપર અંકુશ હવે જોઈએ. કન્ઝર્વેટીવ હોય તે મિલકતને માનવીને મૂળભૂત અધિકાર માને છે તેથી વ્યકિત સ્વાતંત્ર્યને નામે આવા અંકુશ આછામાં ઓછા હોય તેમ ઈચ્છે છે. સમાજવાદ કે સામ્યવાદ આવા અંકુશ રાજ્ય મારફત કાયદાથી વધુમાં વધુ મૂકે છે. સર્વોદયને માર્ગ છે કે અંકુશ હેવા જોઈએ, પણ સ્વેચ્છાએ, ગાંધીજીએ માર્ગ બતાવ્યા છે કે માણસે જીવનની જરૂરિયાત ઓછી કરવી. જરૂરિયાત પુરત જ પરિહ રાખ, વધારે હોય તે પિતાની જાતને તેના ટ્રસ્ટી ગણી, સમાજકલ્યાણ અર્થે વાપરવા. આ માર્ગ ધર્મ અને નીતિને છે. અપરિગ્રહ ધર્મ છે. પરિગ્રહપરિમાણ સામાજિક નીતિ છે. માણસ સ્વેચ્છાએ આ કરતો નથી. તેથી સમાજવાદ અને સામવાહ રાજ્ય મારફત કાયદાથી કરે છે. પરિણામે વ્યકિતસ્વાતંત્રયને ભાગે આર્થિક અસમાનતાઓ મહદ્અંશે ઓછી થાય છે. સર્વોદય વ્યકિત અને સમાજની સમતુલા સાચવે છે, પણ આવું પરિણામ
લાવવા, લોકોને પોતાની ફરજો અને ધર્મનું ભાન કરાવવું જોઈએ. તેથી ગાંધીજીએ કહ્યું હતું કે, કેંગ્રેસનું રાજકીય વિસર્જન કરી, તે લોકસેવક સંઘ રહે, વિનોબાજીએ સર્વસેવા સંઘ મારફત આ માર્ગ લીધા. જ્યપ્રકાશે ભૂદાન, ગ્રામદાન અને ટ્રસ્ટીશિપના સિદ્ધાંતના અમલ માટે પ્રચાર અને પ્રયત્ન કર્યો. હવે રાજકીય આંદોલનને માર્ગે છે. સંસદ સમક્ષ ખતપત્ર રજૂ કર્યું છે તેમાં લઘુત્તમ વેતન, આવકની મર્યાદા, (૧-૧૦ નું પ્રમાણ), જમીનવિતરણ, સૌને રોજી મળે વગેરે સમાજવાદી માગણીઓ છે. કાયદાથી કરવું છે કે બને ત્યાં સુધી લોકો સ્વેચ્છાએ કરે એમ કરવું છે? રાજયની ઓછામાં ઓછી દખલગીરી હોવી જોઈએ, એમ જ્યપ્રકાશ કહે છે. રાજસત્તા કરતા - લોકશકિત ઉપર વધારે આધાર રાખવો છે. દયેય એક છે, માર્ગ
જુદો છે. જ્યપ્રકાશે કહ્યું છે. ગાંધી અને લેનિન બન્નેને તેમના ઉપર પ્રભાવ છે.
મિસિસ થેચરે સામાજિક સમતુલા અને ન્યાયનું કહ્યું છે તેમને મન ન્યાય એટલે સબળ, નિર્બળ, બન્નેને સમાન રક્ષણ. પરિણામે સબળ વધારે સબળ થાય, નિર્બળ વધારે નિર્બળ થાય. (Unequals cannot be treated equally, That only increases inequality). સાચે ન્યાય કરવો હોય તો સબળ સામે નિર્બળને રક્ષણ આપવું જોઈએ. સબળને દબાવવા જોઈએ, નિર્બળને સહાય કરવી જોઈએ. મિસિસ થેચર કહે છે, સંપત્તિા પેદા કરવા સાહસ, આરંભવૃત્તિ અને પ્રેરણા (enterprise, initiative and incentive) ને ઉત્તેજન આપવું જોઈએ. તેને માટે સમાજે કેટલી કીંમત ચૂકવવાની? . ખરી રીતે, આપણે બધા મૂડીવાદી (Property-minded) છીએ. નથી તેને મેળવવી છે; છે તેને વધારવી છે અને રાખવી છે. આ વૃત્તિને બચાવ કરવા ઘણાં કારણે શોધી કાઢીએ છીએ. સાચી ક્રાન્તિ ત્યારે થાય, જ્યારે આ અભિગમ બદલાય તે માટે લોકોને સાચું કહેવું પડે. તેમના દોષ બતાવવા પડે. આપણે સૌ આ રોગના ભેગ બનેલા છીએ. બીજાના દોષ જોઈને આપણા દેષ ઢાંકી, ખેટે આત્મસંતેષ લઈએ છીએ. ૧૩-૧-૭૫
ચીમનલાલ ચકુભાઈ
પ્રશ્ન નાટકના પડદા પર ચીતરેલા ઝાડને
એક દિવસ ચાલવાનું મન થયું, મૂળિયાંએ ચાલવાને ચાળે કર્યો,
અને પડદા પર બળબળનું રણ થયું. '
!
લાકડાની રંગભૂમિ સળગી ઊઠી,
અહીં સાંભળીને માણસની વાતો, વાણીની પછવાડે કેવી મીંઢાઈ ! -
- મળે માણસ ને નહીં મુલાકાતે. સોગઠાંની ચાલ જયારે પંખીઓ ચાલે,
ત્યારે આખા આકાશનું પતન થયું!
ખુરશીમાં બેઠેલા પૂતળાંઓ. ચાવીથી,
જોરજોર તાળીઓ પાડે, [, ઘોંઘાટે ટહીને એક ડૂબી ગયો,
અહીં પિત્તળિયા અજવાળાં આડે, - પૃથ્વીના પડદા પર કાદવનું ચિતરામણ:
- બ્રાહમાથી કેમ આ સહન થયું? ' ' : ' , , , , , , સુરેશ દલાલ
|