Prabuddha Jivan 1975 Year 36 Ank 17 to 24

SR No.: 525960
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1975
Total Pages: 86
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 34

૧૯૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૨-૭૫
આશ્ચર્ય હતું. ઘણી તીવ્ર રસાકસી થઈ. “ગાર્ડીયન” અને “ઈકોનોમિસ્ટ' જેવાં આગેવાન પત્રાએ હીર્થની જોરદાર હિમાયત કરી. પાર્લામેન્ટના સભ્ય સિવાયના પક્ષના બીજા આગેવાનોએ હીથ ની જબરી તરફદારી કરી. ૪થી ફેબ્રુઆરીએ મતદાન હતું. તે દિવસના ‘માન્ચેસ્ટર ગાર્ડિયન'માં પહેલે પાને મોટા અક્ષરે મથાળું હતું, Buoyant Heath looks set for a clear lead, u uh અણધાર્યું આવ્યું. મિસિસ થેચરને ૧૩૦ મત મળ્યા. હીથને ૧૧૯, મિસિસ થેચરને સ્પષ્ટ બહુમતી મળી ન હોવાથી, બીજું મતદાન થયું. તેમાં હીથ ખસી ગયા અને શ્રી વ્હાઈટલો મુખ્ય હરીફ બન્યા. હાઈટલનું નામ પહેલેથી બેલાતું હતું, પણ હીથ પ્રત્યેની વફાદારીને કારણે પહેલા મતદાનમાં તેઓ ઊભા ન રહ્યાં. હીથ હારી જતાં તેમને માર્ગ મોકળો થયે. માન્યતા એવી હતી કે જે હીથના વિરોધી હતા તે વ્હાઈટલને આવકારશે. પરિણામ આશ્ચર્યજનક આવ્યું. મિસિસ થેચરને ૧૪૬ મત મળ્યા. વ્હાઈટલને ૩૯, ત્રીજા મતદાનની જરૂર ન રહી. કન્ઝર્વેટીવ પક્ષના સામાન્ય સભ્યોને આગેવાને સામે આ બળવે છે. જુના બધા ફેંકી દીધા.
પક્ષના નેતાની આવી રહૂંટણીમાં ઘણા બોધપાઠ રહ્યા છે તેથી મેં વિગતથી લખ્યું છે. લોકશાહીમાં રાજકીય પક્ષોનો વહીવટ પણ લેકશાહી ઘેરણે થવું જોઈએ તે જરૂરનું છે. To maintain Democracy political parties must also function democratically in their internal affairs. સાધારણ રીતે સામાન્ય સભ્યોને પિતાને મત વ્યકત કરવાની તક મળતી નથી. એટલું ખરું કે પક્ષને નિર્ણય બધા સભ્યોએ માન્ય રાખવું જોઈએ. પણ તે નિર્ણય થતાં પહેલાં મુકત ચર્ચાવિચારણા પક્ષમાં થવી જોઈએ, જે મોટે ભાગે નથી થતી. એકહથ્થુ સત્તા સામે જે વિરોધ છે તે આ કારણે છે. કન્ઝર્વેટિવ પક્ષના નેતાની પસંદગીમાં સામાન્ય સભ્યએ પિતાને અધિકાર અસરકારક રીતે અજમાવ્યા, તેવી જ રીતે પક્ષની નીતિ ઘડવામાં પણ લોકશાહી ધોરણે કામ થવું જોઈએ. મોટે ભાગે આગેવાને સામાન્ય સભ્યોને દબાવી દે છે.
નેતા તરીકે એક સ્ત્રીને પસંદ કરી તે ન ચીલો છે. મિસિસ ઘેચરની હિંમતને પણ ધન્યવાદ છે. આ કારણે કન્ઝર્વેટિવ પક્ષમાં કાયમી પક્ષાપક્ષી રહેશે કે આ નિર્ણય બધા સભ્યો સહર્ષ સ્વીકારશે એ જોવાનું રહે છે. મીસીસ થેચર કન્ઝર્વેટીવમાં પણ જમણેરી ગણાય છે. મીસીસ થેચર પણ મધ્યમ વર્ગના છે. તેમના પિતાશ્રી કરીયાણાના વેપારી છે. કન્ઝર્વેટીવ પક્ષની કાયાપલટ થાય છે.
આપણે માટે આ બનાવમાં ઘણાં બોધપાઠ છે. - વિદેશ શિક્ષણસહાય
આપણા વિદ્યાર્થીઓને વિદેશમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ લેવા માટે સરકાર અને ઘણાં ટ્રસ્ટ અને વ્યકિતઓ આર્થિક સહાય કરે છે. હું બે સંસ્થાઓમાં છું. તેના તરફથી વાર્ષિક ૫૦થી ૬૦ હજાર રૂપિયાની સહાય કરીએ છીએ. મોટા ભાગના વિદ્યાર્થીઓ પિતાને અભ્યાસ પૂરે થતાં મળેલ રકમ ભરપાઈ કરી દે છે. હવે એક નો પ્રશ્ન ઊંભ થયો છે. આમાંના ઘણા વિદ્યાર્થીઓ વિદેશમાં, ખાસ કરી અમેરિકામાં સ્થાયી વસવાટ કરે છે. અભ્યાસ પૂરો કરી ભારતમાં આવે ત્યારે પોતાના ફોટા સાથે જાહેરાત આવે કે ટૂંક સમય માટે આવ્યા છે. કેટલાક લખે કે ગ્રીન કાર્ડ ધરાવે છે. મતલબ કે લગ્ન કરવા આવે અને કન્યાને લઈ પાછા જાય. કેટલાક ૫-૭ વરસે કદાચ ભારત આવે છે. કેટલાક કાયમી ત્યાં સ્થિર થઈ જાય છે. તેમની દલીલ એ હોય છે કે તેમના અભ્યાસના પ્રમાણમાં તેમને લાયક નોકરી મળતી નથી. પગાર બહુ ઓછા મળે છે, જેમાં તેમને ખર્ચ પૂરો ન થાય, જ્યારે વિદેશમાં બહુ સારી આવક થાય છે. આ દલીલમાં તથ્ય છે, પણ તેને હું સ્વીકારતો નથી. આપણા વિદ્યાર્થીઓને આપણે આર્થિક સહાય કરીએ છીએ, એ આશાએ કે તેમના શાનને લાભ તેમના સમાજને અને દેશને મળશે. જો
હું તેમને કાયમ ગુમાવવાના જ હોય તો શા માટે સહાય કરવી ? આ પ્રશ્ન વ્યાપક પણ છે. બુદ્ધિશાળી લો, વૈજ્ઞાનિકે, ડોક્ટર, એનિજનિયરો દેશ છોડી જાય છે. તેમના અભ્યાસ પાછળ સરકાર અને સમાજ લાખો રૂપિયાનું. ખર્ચ કરે છે. તે બધાને નિરર્થક વ્યય થાય તે દેશને નુક્સાન છે. સરકારી કક્ષાએ આની વિચારણા થઈ રહી છે. વ્યાપક પ્રશ્નની ચર્ચામાં અહીં ઉતરને નથી, પણ જે ટ્રસ્ટ આવી સહાય કરે છે તેની સમક્ષ આ પ્રશ્ન આવ્યું છે. તેની મર્યાદિત વિચારણા અહીં કરું છું.
મારે દઢ મત છે કે માત્ર પૈસા કમાવા માટે વતન, સગોરાંબંધીઓ અને સમાજને છોડી વિદેશ વસવાટ કરે તે વાજબી નથી. અહીં હાડમારીઓ છે, પણ જીવવું' તેય અહીં અને મરવું તોય અહીં. ઘરને આગ લાગી હોય અને કુટુંબીઓ તેમાં ફસાયા હોય ત્યારે પિતાના બચાવનો જ વિચાર કરવો એ માટે સ્વાર્થ છે. આ દેશમાં કરોડો માણસો જે યાતનાઓ વેઠે છે તેના ભાગીદાર થવું અને રહેવું તે જ ફરજ છે. આવા શિક્ષિતોને યોગ્ય કરી મળતાં વખત લાગે, પોતાની લાયકાતને આવક ન હોય, એવી લાખે શિક્ષિતની રિથતિ છે. જ હોય છે અને જે મળે તે સ્વીકારી સ્વજનોની સાથે સુખદુ:ખના ભાગી થવું એ જ સાચે માર્ગ છે. - બીજી હકીકત વિચારવા જેવી છે અને વિશેષ મહત્ત્વની છે જે ભારતીએ આ રીતે વિદેશમાં વસે છે તે કોઈ દિવસ તે સમાજના અંગ થવાના નહિ. સદા વિદેશી રહેશે. પોતાના સંસ્કાર ગુમાવશે. તેમની બીજી કે ત્રીજી પેઢી ભારતને ઓળખશે પણ als. They will be denationalised and yet will remain foreigners in foreign land, જૈન કે હિંદુ હશે તે પણ છેવટે માંસાહારી અને દારૂ પીતાં થશે, પિતાનો ધર્મ વીસરશે. પૈસે મળશે તેમ ખરચ થશે. અને સુખી થવાના નહિ.
અમારી સંસ્થામાં એવો સવાલ થયો હતો કે જે વિદ્યાર્થીને સહાય કરીએ તેની લેખિત બાંયધરી લેવી કે અભ્યાસ પૂરો કરી દેશ પાછા આવશે. બાંયધરી ન પાળે તો શું ? અમુક રકમ રસ્થાને આપે એવી પણ સૂચના થઈ.
પણ આ વાત ગણ છે. મુખ્ય વાત વિદેશ–વસવાટ કરી શું લાભ મળવાન તે વિચારવાનું છે.
થોડા દિવસ પહેલાં સંયુકત જૈન વિદ્યાર્થીગૃહમાં એક પરિસંવાદ ગઠવાયા હતા. તેમાં સ્થાનિક કૅલેજના એક પ્રોફેસર એક વકતા હતા. સાત વરસ જર્મની રહ્યા હતા. એમનું વ્યાખ્યાન આ દેશ સામે તહોમતનામા જેવું હતું, અને પોતે કાયમ માટે દેશ છોડી વિદેશ વસવાના છે એમ કહ્યું. હજાર બારસો રૂપિયા જે પગાર મળતું હશે. દુ:ખી કે ગરીબ ન હતા, પણ જે મોટા ખ્યાલે એમના મગજમાં ભરાઈ ગયા હતા તેથી આ દેશમાં રહેવા જેવું નથી એમ માન્યું. પોતાના વિદ્યાર્થીઓને પણ એમ જ કહેતા હશે. પ્રેસિડન્ટ કેનેડીએ કહ્યું હતું, Do not ask what the country has done for you but ask what you have done for the country.
ચીમનલાલ ચકુભાઈ ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ વિશે શ્રી વિષ્ણુપ્રસાદ ત્રિવેદીને અભિપ્રાય
“પૃદ્ધ જીવન’નું કાર્ય બહુ સુંદર ચાલે છે. ખરેખર આ વસ્તુ અભિનંદનીય છે. તત્ત્વવિદ્યા અને ધર્મચિન્તનનું શુદ્ધ તર્કની ભૂમિકા રાખતું છતાં સમદષ્ટિની ભાવનાવાળું આવું કોઈ સામયિક ગુજરાતમાં નથી. એમાં તંત્રીનું પારદર્શક અને ગુણસમૃદ્ધ વ્યકિતત્વ પણ આકર્ષક રીતે ચમકે છે. હૃદયથી તે હું સંઘ'ને આજીવન સભ્ય છું.” ડિો. રમણલાલ ચી. શાહ પરના અંગત પત્રમાંથી]