Prabuddha Jivan 1975 Year 36 Ank 17 to 24

SR No.: 525960
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1975
Total Pages: 86
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 2

૧૬૪
બીજો મુદ્દો પરિગ્રહમર્યાદા અથવા પરિમાણના છે. બે ઘર હોય તો એક આપી દેવું, બે ગાય હોય તો એક આપી દેવી, બે મરધી હોય તો એક આપી દેવી. બધા ધર્માએ આ માર્ગ બતાવ્યો છે. શ્રી વિટાચીને લેખ સનાતન સત્યને નવા સ્વરૂપે રજૂ કરે છે. માણસને એમ થાય છે કે શું હું એકલા કરું તેથી વિકટ સમસ્યા હલ થઈ જવાની છે, ગરીબાઈ હટી જવાની છે? મારું કર્યું કર્યાંય તણાઇ જશે. ધર્મીએ અને સંતપુરુષોએ જે જવાબ આપ્યો છે તે જ જવાબ શ્રી. વિટાચી આપે છે:
પ્રભુ જીવન
The question of whether such individeal action will solve the general problem of poverty or not is irrelevant and is prompted only by the inclination to shrug it all off on the Colcmbo Ladies Social Service League or whatever.
રાજ્ય કરશે, સંસ્થાઓ કરશે, બીજા કરશે, એ બધું મનને મનાવવાની વાત છે. વ્યકિત પોતે ન કરે ત્યાં સુધી રાજ્ય, સંસ્થા કે અન્ય કોઈ કરી શકે નહિ.
સંસ્થા માટે મારે ઘણા ફડફાળા કરવા પડે છે. એ ને એ વ્યકિત પાસે ફરી ફરી માગવું પડે છે. કોઈને આગ્રહ કરો નથી. જુદા જુદા પ્રકારના અનુભવો થાય છે. હમણાં સૌરાષ્ટ્રમાં વિષમ દુષ્કાળ છે. ભગવાન મહાવીર કલ્યાણ કેન્દ્ર વતી રાહતકામ માટે ફંડ કરું છું. જુદા જુદા સ્થળેથી માગણી આવે છે કે, કલ્યાણ કેન્દ્ર અમને શું મદદ કરશે. બધાને કહું છું કે સુખી માણસા ક્લ્યાણ કેન્દ્રને આપશે તો કલ્યાણ કેન્દ્ર મદદ કરી શકશે. લેવાવાળા છે તેમ આપવાવાળા પણ જોઈએ ને. ત્યાં દરેક વ્યકિતનો ધર્મ આવે છે.
અંતે એક જ માર્ગ છે કે દરેક વ્યકિત સ્વેચ્છાએ પોતાની ફરજ વધુમાં વધુ અદા કરે.
૨૨-૧૨-’૭૪
- પ્રકીણ નાંધી
જજની સેંટી
ચીમનલાલ ચકુભાઈ
સુકર બિખયાના કેસની સુનાવણી દરમ્યાન જસ્ટિસ દેશપાંડેએ કહ્યું કે મિસાના કેસે!માં જજોની કસેાટી થાય છે. એક તરફ વ્યકિતસ્વાતંત્ર્ય અને બીજી તરફ એક ભયંકર સામાજિક અને આર્થિક અનિષ્ટ, વ્યકિતસ્વાતંત્ર્યને મહત્ત્વ આપી કાયદાની બારીકાઈને લાભ આપવા અને અટકાયતીઓને છેાડી મૂકવા કે આ વ્યાપક અનિષ્ટ લક્ષામાં લઈ તેને ડામવા સરકારે લીધેલ પગલાંને મંજૂર રાખવાં એવી પસંદગી કરવાની રહે છે.
કોઈ એમ કહે કે આમાં કાંઈ કસાટી નથી. જજ પાતે ઊભી કરે તેા ભલે, જજે કાયદા પ્રમાણે વર્તવાનું છે અને કાયદાના અમલ કરવાના છે. સામાજિક અાર્થિક અનિષ્ટ સાથે જજને સંબંધ નથી. કાયદામાં ખામી હોય તા પાર્લામેન્ટ બીજા કાયદા કરે. અનિષ્ટને પહોંચી વળવા બીજા પગલાં લે. એમ પણ કહી શકાય કે સામાજિકગાર્થિક અનિષ્ટને જઞ વિચાર કરે અને તેમ કરતાં કાયદાની આવગણના કરવા પ્રેરાય તેમાં જજ અટકાયતીને ગુનેગાર માની લે છે, જે વાજબી નથી.
આ દલીલેામાં કેટલેક દરજજે તથ્ય છે. પણ જસ્ટિસ દેશપાંડેએ કહ્યું તેમાં પણ તથ્ય છે. કાયદાના અર્થ યાંત્રિક - મિકેનિકલ -- કરવાના નથી હાતા. કયા સંદર્ભમાં અને શા હેતુથી કાયદા કર્યા છે તે પ્રત્યે દુર્લક્ષ ન થાય. કાયદાના અર્થ કરવામાં જજોને સારા પ્રમાણમાં અવકાશ હાય છે. કાયદો ગણિત પેઠે બે ને બે ચાર નથી. Law is dynamic, developing process.
તા. ૧-૧-૭૫
એક જ કાયદાના ભિન્ન અર્થ જુદા જુદા જજો કરે છે તેનું કારણ આ છે. એમ કહેવાય છે કે કોઈ જજે બહુ સંકુચિત અર્થ કર્યો તે કાઈ જજ બધી પરિસ્થિતિ લામાં લઈ અર્થ કરે છે. આની પાદળ જજની પોતાની જીવનદષ્ટિ, સામાજિક-આર્થિક વલણ, અજાણપણે કારણભૂત બને છે. અંતે તે જ પાતે સમાજમાં રહે છે, તેના પ્રવાહોથી સર્વથા અલિપ્ત રહી શકતા નથી. ઈરાદાપૂર્વક ખાટા અર્થ ન કરવા એ તેને ધર્મ છે. બંધારણને વફાદાર રહેવાના તેણે સગંદ લીધા છે. પણ જ્યાં બે અર્થ શકય હાય ત્યાં કાયદાના હેતુ નિષ્ફળ ન જાય તે જોવાની જજની ફરજ છે. કોઈ કાયદાને દુરુપયોગ થવા સંભવ છે અને કેટલીક વખત દુરુપયોગ થાય છે એમ હોવા છતાં, દરેક વખતે દુરુપયોગ થાય છે એમ પણ માની ન લેવાય. કોઈ કિસ્સામાં સરકારની અથવા અધિકારીની દાનત વિષે શંકાનું કારણ હોય તે પણ બધી બાબતમાં એમ છે એમ માની લઈએ તેા રાજતંત્ર ચલાવવું બહુ મુશ્કેલ થઈ પડે. ન્યાયતંત્રની તુલા હાથમાં લઈ બેઠેલ દેવીની આંખે પાટા બાંધેલ બતાવવામાં આવે છે. તેના અર્થ એમ નથી કે તે આંધળી છે. તેને અર્થ એમ છે કે તેને પૂર્વગ્રહ નથી અને સમતુલાથી
ન્યાય આપશે.
દાખલા તરીકે, શરૂઆતમાં કેટલાક અટકાયતીઓને છેાડી મૂકયા, તેમાં એમ કહેવાયું કે અટકાયત માટે આપેલાં કારણા અસ્પષ્ટ અને દૂરના ભૂતકાળનાં છે. અસ્પષ્ટ અને દૂરનાં કોને ગણવા તે વિષે જુદા અભિપ્રાયા હોઈ શકે. એક જજને જે અસ્પષ્ટ લાગે તે બીજાને પ્રમાણમાં સ્પષ્ટ લાગે. બાર વરસ પહેલાંનું કઈ વર્તન દૂરનું ગણાય, બે વર્ષ પહેલાંનું નજીકનું લાગે. છેવટ તેના ભૂતકાળના વર્તન ઉપરથી ભવિષ્યનું વર્તન કેવું રહેશે તે નક્કી કરવાનું છે. સુપ્રીમ કોર્ટે હમણાં એક ચુકાદો આપ્યો છે કે કોઈ વર્તન નજીકનું કે દૂરનું ગણવા યાંત્રિક માપ ન હોઈ શકે. બાર મહિના પહેલાંનું સંજોગ જોતાં દૂરનું ગણાય, તે બીજા રાંજોગામાં બે વર્ષ પહેલાંનું પણ નજીકનું ગણી શકાય, થ્રેડા સમયમાં જ કોર્ટોનું વલણ બદલાયું પણ ખરું. અને અટકાયતીઓની ઘણી અરજીઓ નામંજૂર થઈ.
જસ્ટિસ દેશપાંડેએ આ સંદર્ભમાં કહ્યું હતું કે આ કેસામાં જોની કસાટી છે. જસ્ટિસ દેશપાંડેનું પ્રકટ ચિન્તન હતું. હકીકતમાં બધા જજો અંતરમાં આવા મનેામંથનના અનુભવ કરે જ છે. ધારાસભ્યોની જવાબદારી
છેલ્લા બે મહિનામાં પાર્લામેન્ટમાં અને રાજ્યોની ધારાસભાએમાં જે બનાવા બન્યા છે અને જે રીતે કામકાજ થાય છે તે જોઈ ખરેખર ખેદ થાય એવું છે. એમ થાય કે આ આપણા પ્રતિનિધિઓ? કોઈ પક્ષાની આબરૂ રહી નથી. વિરોધ પક્ષા શાસક પક્ષના દોષ કાઢી શકે તેમ નથી. તેમની પણ જવાબદારી છે. પાર્લામે ટ અને ધારાસભાનું ગૌરવ જાળવવું, સભ્યતાથી વર્તન કરવું, સમયના દુર્વ્યય ન કરવા તે દરેક ધારાસભ્યની ફરજ છે. તેાફાનો કરવાં, માઈક તોડીનાખવાં, અધ્યક્ષાને ઘેરી વળવું, ધાંધલધમાલ કરવી, અધિકારભંગની દરખાસ્તા અને પાઈન્ટ ઓફ ઓર્ડરો વારંવાર ઊભા કરી કામમાંરુકાવટ કરવી શેચનીય છે. ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર, ઓરિસા અને કેટલેક દરજજે મહારાષ્ટ્ર અને તામિલનાડુ, દરેક સ્થળે આ સ્થિતિ છે. પાર્લામે ટમાં કાંઈક મર્યાદા હતી તે પણ આ વખતે તૂટી ગઈ. અધિકારભંગની દરખાસ્તે ઉપરાઉપર, કેટલેક દરજજે બિનજવાબદારીથી, આવે ત્યારે ખાટા ભેગું સાચું પણ તણાઈ જાય. એલ. એન. મિશ્રા સામેની દરખાસ્તાની ચર્ચા એટલી બધી લાંબી ચાલી કે એમ કહેવાય છે કે આ ચર્ચા પાછળ જ પાર્લામે ટને વીસ લાખ રૂપિયાન ખર્ચ થયા, શાસક પક્ષના સભ્યો વળતા હુમલારૂપે રામનાથ ગેાએન્કા ઉપર અધિકારભંગની દરખાસ્ત લાવ્યા. સ્પષ્ટ રીતે આ ટકે