________________
-
૧૩૬
બબુ
જીવન
તા. ૧૧-૯-૧૯૭૧
The non-violent violence of passive resistance must merely form the river-bed for the flood waters of the spirit of love.
(મહાન ડે. સ્વાઈ—રના અવસાન પછ પણ તેમની સ્વાઈન્જરને પોતાને શ્રદ્ધા નથી કે આવી રીતે અહિંસક બળને જીવન નીતિ' ને આકાર આપી રહેલી તેમની હોસ્પિટલ ઉપયોગ સફળતાપૂર્વક થઈ શકે. સ્વાઈન્ઝર પોતે હિંસાના વિરોધી માનવસેવાની દિશામાં આગળ ધપી રહી છે.) છે. એટલે પોતે એટલું જ કહે છે કે હિંસાનો ઓછામાં ઓછો ઉપ- લેમ્બરીન ગેબન નંજીક પોતાની ૫૨ વર્ષની એકધારી સેવાને યોગ કરવો અને તેમાં પણ પોતાના સ્વાર્થ માટે તે નહિ જ. કારણે વિશ્વભરમાં ‘જંગલ ડોકટર તરીકે પ્રસિદ્ધ થયેલા ડૅ. આલ્બર્ટ
rs oh an assination of force in the spirit of સ્વાઈઝરે ૧૯૬૫ના ઓગસ્ટમાં પોતાના સાથીઓ સમક્ષ હળવેથી non-violanco lies the solution of the problem."
ઉચ્ચાર્યું: “મને હવે શ્રેમ જણાય છે. વધુ નહીં આવું. મારા પ્યારા સ્વાઈન્ઝર સ્વીકારે છે કે ગાંધીજીએ જગતને એક નવો રાહ વૃક્ષો વચ્ચે મને લઈ જાવ કે જેથી હું તેમને છેલ્લી વાર મળી લઉં.” બતાવ્યો છે. આ હકીકત માત્ર ભારતવર્ષ માટે જ નહિ પણ માનવ- ડોકટરની ઈચ્છા પ્રમાણે કરવામાં આવ્યું. ડોકટરના હાથે હોસ્પિજાત માટે એક મહાન બનાવી છે. સ્વાઈન્ઝર કહે છે ગાંધીજીએ બતાવ્યું ટલના ગ્રાઉન્ડમાં સળંગ રોપાયેલાં કેરી, પપૈયા અને વિવિધ ફળનાં છે કે બળના ઉપયોગ માટે ધ્યેય શુદ્ધ હોય એટલું જ નહિ પણ શુદ્ધ
વૃક્ષે ઊંચા શ્વેત દાઢીવાળા આ માનવીને સ્નેહસ્પર્શ પામવા જાણે ભાવથી તેનો ઉપયોગ થવો જોઈએ.
રાહ જોઈને ઊભાં જ હતાં. બીજી બે બાબતોમાં સ્વાન્ઝર ગાંધીજી સાથે સંમત નથી. ગાંધી
ત્યારપછી થોડા જ દિવસમાં, કોઈ પુરાણું કિંમતી ઘડિયાળ જીને દઢ મત હતો કે જીવનની જરૂરિયાતો ઓછામાં ઓછી કરવી
એકદમ અટકી જાય તેમ ૯૦ વર્ષના આ બુઝર્ગ માનવીએ અને અપરિગ્રહ કેળવવો. Through this ideal of the smal
શાંતિપૂર્વક નિદ્રામાં અંતિમ વિરામ લઈ લીધો. તેમની ઈચ્છા પ્રમાણે lest possible needs and smallest possible possessiors, Gandhi expects that civilisation will be cured of its ills.
સામાન્ય આફ્રિકનની જેમ તેમને સાદાઈથી દફનાવવામાં આવ્યા. હિન્દ સ્વરાજ્યમાં પશ્ચિમના કહેવાતા સુધારાની ગાંધીજીએ સખત દવા, દારૂ અને ડોકટરની સુવિધા સર્જી જેણે પિતાને નવું જીવન ટીકા કરી છે તેને સ્વાઈન્ઝર ઉલ્લેખ કરે છે. વિજ્ઞાને આપેલ ઘણી
આપ્યું હતું એવા રકતપિત્તના જૂનાં દરદીઓએ કબર ખેદી પિતાના વસ્તુઓને આમાં ત્યાગ કરવો પડે, રેલવે, તાર, ઉદ્યોગો વિગેરે
તારણહારને અંતિમ અંજલિ આપી. કબર પર કોસનું પ્રતિક મૂકવામાં ખેડૂત જેવું સાદું જીવન જીવવું. ગાંધીજીએ પોતે આ આદર્શ પાલનમાં કેટલી બાંધછોડ કરી છે તેને સ્વાઈઝર ઉલ્લેખ કરે છે.
આવ્યું. સ્ટાફના માણસોએ સાદાઈથી અંતિમ વિધિ કરી, અને આફ્રિબીજી બાબત છે બ્રહ્મચર્ય (Celibacy) ગાંધીજીએ અપરિગ્રહ કેન નરસા તથા અન્ય શબયાત્રષ્ટિએ વીકટરને પ્રિય એવું સંગીત અને બ્રહ્મચર્ય બંને ઉપર ખૂબ ભાર મૂકયો છે. સ્વાઈન્જરને આમાં વહાવ્યું. lifo-negation-ideal of a life withdrawn from the world.
આ મહામાનવના અવસાનસમાચાર સર્વત્ર વાયુવેગે ફેલાતાં લાગે છે.
તેમના પ્રશંસકો તથા મિત્રએ ચિન્તાપૂર્વક પૂછવા માંડયું: “એમની પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિ, કર્મયોગ અને સંન્યાસ, દુનિયામાં રહેવું હોસ્પિટલનું હવે શું થશે? એને પણ અંત આવશે કે પછી બીજા અને અનાસકત થવું, આ વિરોધી તત્ત્વોનો સમન્વય સ્વાઈન્ઝરને
લોકો તેનું સંચાલન કરી આફ્રિકન પ્રજાને એ જ સેવા આપવાનું સમજાતો નથી. સ્વાઈન્ઝરને લાગે છે:
ચાલુ રાખશે?” By a magnificont paradox, Gandhi brings the
આ પ્રશ્નને સંતોષકારક જવાબ અમારી તાજેતરની લેમ્બidea of activity and the idea of world negation into રીનની મુલાકાત દરમ્યાન મળી ગયું. હોસ્પિટલ કેવળ અસ્તિત્વમાં relationship in such a way that he can regard activity છે એટલું જ નહિ; તેને વધુ ને વધુ વિકાસ થતો જાય છે. સેવાin the world as the highest form of renunciation of
ભાવી નિષ્ણાત ડોકટરો અને નર્સોનું જૂથ, દરદીઓની પ્રસને ચહેરા, the world.
બંધાઈ ગયેલા અને બંધાઈ જવાની તૈયારીમાં હોય તેવા મજબૂત ગાંધીજીએ કહ્યું હતું કે દરિદ્રનારાયણની સેવાથી, જન્મ મરણના
મોટાં મકાને જોઈ અમે અત્યંત પ્રભાવિત થયા. ફેરામાંથી મુકિત મેળવવાની હું સાધના કરું છું. મારે માટે માનવીની
ત્યાંના સ્ટાફના એક જૂના સભ્ય ડોકટર વિશે અમને જે વાતે અવિરત સેવા મોક્ષને માર્ગ છે. સ્વાઈઝર આ હકીકતને ઉલ્લેખ
કહી તે પૌરાણિક કથા જેવી અમને લાગી. શિક્ષક, સંગીતનિષ્ણાત કરે છે અને અંતે કહે છે:
અને અધ્યાત્મપ્રેમી ડે. સ્વાઈરે તબીબી ક્ષેત્રને અભ્યાસ કરી, So in Gandhi's spirit, modern world - Indian
આફ્રિકન પ્રજાની સેવામાં પોતાનું જીવન અર્પણ કરવાને ૧૯૦૪ ethical world and lifo affirmation and a world and life
માં નિશ્ચય કર્યો. પોતાના હેતુને સ્પષ્ટ કરતા તેમણે કહ્યું છે: ‘જગnegation which goes back to the Buddha, dwell side
તના દુ:ખમાં આપણે સૌએ સહભાગી બનવું જોઈએ. ૧૯૧૨માં
સ્વાઈ—રે હેલન બ્રેસલે સાથે લગ્ન કર્યા, અને બીજે વર્ષે પિતાની by side.
પત્નીને લેમ્બરીન લઈ આવ્યા. ફ્રાન્સની સામાન્ય વિસ્તાર અને આ બે ભિન્ન જીવન દ્રષ્ટિ (approach to life) અને દર્શન
કક્ષા ધરાવતી ગેબન નામની વસાહતમાં, મરઘાના વાડામાં ડોકટરે (philosophy) ની સમીક્ષા હવે પછી કરીશ.
પિતાની હોસ્પિટલ શરૂ કરી. ચીમનલાલ ચકુભાઈ
, લેમ્બરીન ખાતેના વસવાટ દરમ્યાન ૬૦ જેટલા લાકડાનાં મકાને વ્યાખ્યાનમાળા
' બનાવી સ્વાઈ—રે હોસ્પિટલને એક નાનકડા ગામડાનું સ્વરૂપ આપ્યું. સર્વોચ્ચ શિક્ષાણ સંઘ તથા લેટસ્કી લેજ, થીએસેફિકલ
કેટલાક મકાને તો ડોકટરે પોતાના હાથે બાંધ્યા હતાં. એ વખતે ઈલેસાયટીના સંયુકત ઉપક્રમે વર્ષા શિક્ષણ વ્યાખ્યાનમાળાનું આયોજન કટ્રીસીટીની સગવડ કેવળ એપરેશન રૂમમાં જ હતી; તેમ જ પાણી કરવામાં આવ્યું છે. આને લાભ લેવાનું સૌ મિત્રોને નિમંત્રણ છે.
મેળવવાનું સાધન એક માત્ર પંપવેલ હતું. બે સંડાસ સિવાય આરોગ્ય * રવિવાર તા. ૧૯ સપ્ટેમ્બર સવારનાં ૯૩૦
વિષયક સગવડ પણ કશી જ નહોતી. શ્રીમતી હર્ષિદાબહેન પંડિત. વિષય : બાલમાનસ
અણગમા પ્રેરે એવી આ જગ્યામાં બેં બેં કરતાં બકરાં, નાનાં - * રવિવાર તા. ૨૫ સપ્ટેમ્બર સવારના ૯૩૦
છોકરાંઓની બૂમરાણ તથા ભસતાં કુતરાઓને ભારે ત્રાસ હતો. શ્રીમતી નયના ઝવેરી– વિષય: શિક્ષણ અને નૃત્યકલા
અમને ત્યાં બનેલા એક પ્રસંગની વાત કહેવામાં આવી, કે એક વાર એક સ્થળ : એની બેસંટ હોલ, ફ્રેન્ચ બ્રિજ ચેપાટી.
બકરું ઓપરેશન રૂમમાં જઈ ચડયું અને એપરેશન વખતે વપરાતા મંત્રી, શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ, રબ્બરના હાથમોજાં સુધી પહોંચી તે ખાઈને મરી ગયું. ડોકટર ખૂબ
ઉમશ: