________________
1
2
૧૨૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૮ -૧૯૭૧
' અમેરિકા માટે તો એશિયા અંગેની અને ખાસ કરીને ભારત
આવ છે સ્વાતંત્ર્યદિન ! . અંગેની પોતાની નીતિઓને વાસ્તવિકતાની વધુ નજીક લાવવા માટે ડું થઈ ગયું નથી. આવા કેટલાક પગલાં લઈ શકાય. આ
તું આવ છે સ્વાતંત્ર દિન ! (૧) મહત્ત્વનાં પગલાં તરીકે વિદેશ ખાતાના અને વહાઇટ પ્રેમથી અભિવાદીએ હા હા તુંને! હાઉસના નીતિ-ધડનારા અધિકારીઓએ ભારત અને એશિયામાં ત્રીસ-બત્રીસ, ચાળીસ-બેંતાળીસની તેની સંભવિત ભૂમિકા વિષેની દષ્ટિમર્યાદા વિસ્તારવી જોઈએ. વિદેશ લડત લડયા'તા, ખાતાઓમાં નીચેની પુનઃરચના આટલું સિદ્ધ કરવામાં ઉપયોગી ત્યાગ, સેવા, પ્રેમ ને કુરબાનીથી, નીવડશે: (અ) નવા ભૂમધ્ય બ્યુરોમાં ઉત્તર આફ્રિકા મધ્યપૂર્વના તાહરાં દર્શન કરવા દિલથી. વિરતારો, પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનનો સમાવેશ થાય. (બ). - લાઠી, ગોળી, જેલને મેં જીરવી. નવા દક્ષિણ અને અગ્નિ એશિયા માટેના બ્યુરોમાં અગ્નિ એશિયાના ને છેવટે નું આવિ, સર્વને મન ભાવિ; દેશે ઉપરાંત ભારત અને સિલોન તથા (જે સ્વતંત્ર બની શકે તો) પંદરમી ઓગસ્ટ ! હે સ્વાતંત્ર્યદિન! બંગલા દેશનો સમાવેશ થવો જોઈએ. (ક) નવી પૂર્વ એશિયા અને
ત્રેવીસ તુર્ષ વીતી ગયાં...! પ્રશાંતના બ્યુરોમાં જાપાન, ફિલિપાઈન્સ, નૈવાન, ચીન અને કોરિ- બાપુ-વિરોધ છતાં, કીધાતા ભાગલા ભારત તણા. યાને સમાવેશ થઈ શકે.
હા, રીબામણી કે મેં દીઠી છ સતામણી ! (૨) વિદેશ ખાતાએ પોતાના જ મહત્વના નીતિઘડવૈયાઓ તોફાન, ત્રાસ અને વળી કંઈ દુષ્ટતા દ્રારા જ નહિ પણ ભારતને લગતા પ્રશ્ન સાથે સીધી કે આડકતરી
આ નજર સામે તરે કાળી કથા ! રીતે સંકળાયેલા બીજા સરકારી અધિકારીઓ દ્વારા ભારતની નિયમિત
નેહરુ, શાસ્ત્રી ને વિનોબા કે મધ્યા ઊંડાણભરી મુલાકાત યોજવી જોઈએ.
એ પાપને વિદારવા! (૩) પાકિસ્તાનને તમામ લશ્કરી મદદ તત્કાળ બંધ કરવી જોઈએ.
પણ ઝખ અને ગર્તા મહીં ગળકી રહ્યાં! આવી મદદથી તે ભારતના લશ્કરમાં વધુ જમાવટ, વિકાસને નીચો
જરાસંધનાં ફાડિયાં શાં દર અને યુદ્ધની વારંવાર શકયતા જ જન્મે છે. ૧૯૧૪ ની સાલથી
પાક અને હિન્દ! અમેરિકાએ પાકિસ્તાનને જે મોટા પાયા પર શસ્ત્રસજજ કર્યું છે તેને
બરા આથડે ને બાખડે, ઈતિહાસકારો આપણી મોટી ભૂલોમાંની એક તરીકે ગણાવશે. રાજકીય પરિસ્થિતિ સ્પષ્ટ ન બને ત્યાં સુધી પાકિસ્તાનને આર્થિક સહાય માત્ર
પ્રજા બિચારી રડવડે ! પૂર્વબંગાળને રાહત અને પુનર્વસવાટ પૂરતી જ આપવી જોઈએ.
ગીધ-ગરુડ-વાનર- બધાં ભેગાં મળી, વધુ સારી સમજૂતી
જ્યાફતા કરે, અકૃત પરે ! (૪) અમેરિકા, રશિયા અને ભારતે એકબીજા સાથે વધુ સારી
ત્યાં જયપ્રકાશ-વિનોબા મંડળ સમજૂતી પર આવવાને પ્રયાસ કરવા ઉપરાંત ચીનની સાથે પણ
એકલું શું કરે? વધુ સારી સમજતી પર આવવું જોઈએ. આવી સમજતી અને તેના અન્નવસ્ત્રને વાસ વિના, પરિણામે જે વધુ જવાબદાર અને રચનાત્મક નીતિઓ ઉદ્ભવે તે
કોટિકોટિ ક્રૂરતાં, એશિયાભરના શાંતિ અને વધુ ઝડપી આર્થિક વિકાસ માટેની લાંબા
વિફરીને ઘમસાણ કરતાં, ગાળાની પૂર્વશરતો છે. રશિયા અને ચીન વચ્ચેનું લશ્કરી ઘર્ષણ માનવજાત માટે વિનાશકારી બની રહે એટલે આપણે ચીન અને
હા, નકરાલવાદી નામથી, રશિયાને એકબીજાની સામે રમાડવાની લાલચથી દૂર રહેવું જોઈએ.
કે ત્રાસવાદી કામથી, (૫) આપણે અમેરિકાએ) શ્રીમતી ગાંધી અને તેમની નવી
હા, રોકવાં છે એમને? સરકારને ભારતના લોકોની ઉન્નતિ માટે અને ભારતના આર્થિક
ગોળી ને બંદૂકથી ? વિકાસ અને સ્થિરતા માટે જે કાંઈ મદદની જરૂર હોય તે આપવી તપ ને તલવારથી? જોઈએ. નિ:શંકપણે શ્રીમતી ગાંધીની દોરવણી નીચેની નવીચૂંટાયેલી સરકાર કંઈક કરવા માગે છે પણ ભારતનાં સાધન પર સખત
એ નહિ બને !!! દબાણ છે.
માનવ-હસ્તે માનવની શું વિડંબના? આવી સહાયનો અમુક ભાગ એવી રીતે પૂરે પાડી શકાય કે
એ નિરર્થક યંત્રણા! ભારત અમેરિકા સહિતના પશ્ચિમના સહાયક દેશને અને વિશ્વ
ભૂમિ-સંપત મજિયારાં થયા વિના, બેન્કને દેવા પેટે જે મુદલ રકમ અને વ્યાજ ચૂકવે છે તેની ચૂકવણી
નથી ભાવાત્મક એકતા. દશ વર્ષ માટે મોકૂફ રાખવામાં આવે. બીજા વર્ષે આ રકમ પશ્ચિમનાં ચલણામાં ૬૦ કરોડ ડોલરથી પણ વધુ થશે.
પરસ્પરને કાજ જીવવા, ભારતના ચાલુ આર્થિક પ્રશ્નોને સફળતાથી હલ કરવામાં શ્રીમતી
ગ્રામભાવે થાવું પડશે તત્પર. ગાંધીની નવી સરકારને મદદ કરીને આપણે આ સુઘટિત લોકશાહી
સંકલ્પ થાશે સાથમાં રાષ્ટ્રની રાજકીય અસરકારકતા અને ટકાઉપણું જાળવવામાં સહાયભૂત
એટલે બની શકીએ. લેટિન અમેરિકા અને આફ્રિકાની વસતિ ભેગી કરીએ ગામગામ, નગરનગરે, પળપળે, તેટલી વસતિ ધરાવતા આ દેશની ગણનાપાત્ર રાજકીય પરિપકવતા સમૃત્યુ ને સજીવનના? અને સાંસ્કૃતિક ઊંડાણ જોતાં તેમ જ સામાન્ય રીતે કાર્યદક્ષ અધિકારીઓ દ્વારા ચલાવવામાં આવતું અસરકારક વહીવટીતંત્ર જોતાં
બસ ત્યારે કૃતાર્થ થાશે સ્વતંત્ર અને આત્મવિશ્વાસયુકત ભારત વિયેટનામેત્તર એશિયામાં
હા, અમ સ્વાતંત્ર્યદિન ! મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી શકે.
તું આવ, હે સ્વાતંત્ર્યદિન (સંદેશ તા. ૩–૭–૭૧).
ચેસ્ટર બેલ્સ
પ્રા. હરીશ વ્યાસ માલિક: શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંધ: મુદ્રક અને પ્રકાશક: શ્રી ચીમનલાલ જે. શાહ. પ્રકાશનસ્થળઃ ૩૮૫, સરદાર વી. પી. શાહ, મુંબઈ-૪, ૨, ન. ૩૫૦૨૯૬
મુદ્રણસ્થાન: ધી સ્ટેટ્સ પીપલ પ્રેસ, કાટ, મુંબઈ–૧