________________
Regd. No. MH. 117
પ્રબુદ્ધ જીવને
પ્રબુદ્ધ જૈનનું નવસંસ્કરણ વર્ષ ૩૩ : અંક ૫
મુંબઈ જુલાઈ ૧, ૧૯૭૧ ગુરૂવાર વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૭, પ્રદેશ માટે સીલિંગ ૧૫
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
છૂટક નકલ ૯-૪૦ પૈસા
તંત્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ
પ્રકીર્ણ નેંધ પંજાબ
સરદાર ઉપર સમસ્ત દેશની જવાબદારી હોવા છતાં, ગુજરાતના બાદલ પ્રધાનમંડળનું પતન થયું અને રાષ્ટ્રપતિનું શાસન જાહેરજીવનને પિતાની પ્રેરણા અને માર્ગદર્શનથી સીંચ્યા અને દેશમાં આવ્યું. અકાલીદળની આંતરિક ક્ષટર્ટનું આ પરિણામ છે. દેશના ગૌરવ લઈ શકે એવું ગુજરાતે સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું. સરદાર પછી શ્રી ભાગલા પછી ભાંગી ગયેલું પંજાબ સમુદ્ધ થયું છે, ત્યારે તેના રાજ- મેરારજીભાઈએ ગુજરાતની આગેવાની લીધી. તે વાતને ૨૦ વર્ષ કારણને ગંદવાડ વધી રહ્યો છે. પંજાબનું પણ વિભાજન થઈ થયા. મેરારજીભાઈ ઘણા શકિતશાળી વ્યકિત છે. પણ સત્તાના હરિયાણા છૂટું પડયું છતાં પંજાબમાં સ્થિરતા આવવાને બદલે અસ્થિ- બધા સૂત્રે પોતાના હાથ રાખ્યા, સબળ સાથીદારે ઊભા ન કર્યા ૨તા વધી. પંજાબનું દુર્ભાગ્ય છે કે ત્યાં ધર્મને નામે રાજકારણ શુદ્ધ અને હતા અથવા થાય તેવા હતા તેમને દૂર કર્યા અથવા નિષ્ક્રિય થવાને બદલે, ખટપટ વધી. શિરોમણી અકાલી દળમાં રાજકીય ક્ષેત્રે બનાયા. સંજોગવશાત, તેમનું પોતાનું રથાન નિળ થયું ત્યરે હોય તે કરતાં પણ સત્તાની ખેંચતાણ વધારે છે. પહેલાં મારતર ગુજરાતના જાહેરજીવનની બધી નિર્બળતા તરી આવી. કેંગ્રેસના તારાસિંગ અને પછી સંત ફત્તેસિંગ, ધર્મસ્થાને મારફત રાજસત્તાને વિભાજન પછી સંસ્થાકેંગ્રેસને મજબૂત કરવા જે પ્રયત્નો કર્યા દોર હાથ કરવા પ્રયત્ન કરે છે. ગુરૂદારોની અઢળક મિલકત અને તે નિષ્ફળ ગયા અથવા તેના વિપરીત પરિણામે આવ્યા. હવે સંસ્થાવહીવટને કબજો કરવા સંઘર્ષ સતત રહે છે. સંત ફતેસિંગ King કેંગ્રેસનું કોઈ ભાવિ રહ્યું નથી. ડૂબતા નાવને બધા છોડી જાય તેમ maker થવાની મહત્ત્વાકાંક્ષા રાખે છે. શરૂઆતમાં ગુરનામસિંગને ટેકે વર્ષોજૂના સાથી છૂટો થાય છે. રહ્યા છે તે ભારે વિમાસણમાં છે. આપ્યો. તેના ઉપર રોષ ઊતર્યો ત્યારે તેને કાઢી બાદલને મૂકયા. મેરારજીભાઈ માટે બીજા કોઈ પક્ષમાં જોડાવું શકય નથી. પણ ગુરનામસિંગ સંતને શરણે ગયા. ફરી પાછા ૧૭ સભ્યો સાથે છૂટા મેરારજીભાઈ આ સાથીઓને છૂટા કરે અને તેમની ઈચ્છા મુજબ પડયા. તેથી અકાલી દળની બહુમતી જતાં બાદલે રાજીનામું આપ્યું નિર્ણય કરવા દે તે મેરારજીભાઈ પોતે પણ મુકિત અનુભવશે અને અને ધારાસભા વિસર્જન કરવાની ગવર્નરને સલાહ આપી. ગવર્નર છિન્નભિન્ન થયેલાં ગુજરાતનું જાહેરજીવન કાંઈક થાળે પડશે. વર્ષો પવાટેએ કાંઈક ઊતાવળથી ધારાસભા વિસર્જન કરી, રાષ્ટ્રપતિ- સુધી ભાઈ ભાઈ થઇ સાથે કામ કર્યું છે તેવાઓને પરસ્પર વિરોધ શાસનની ભલામણ કરી. કેન્દ્ર સરકારને આ ભલામણ સ્વીકાર્યા સિવાય કરવો પડે તે અતિ દુ:ખદ સ્થિતિ છે, ખાસ કરીને ગુજરાત માટે.
ઈ માર્ગ ન હતું. ગવર્નરે ઉતાવળ કરી તે ખરું છે. છીંધારણીય માર્ગ રાંસ્થાકેંગ્રેસ નામની રહી છે તે શાસક કેંગ્રેસના હોલ પણ કાંઈ પ્રમાણે બીજો કોઇ પક્ષ પ્રધાનમંડળની રચના કરી શકે તેમ છે કે સારા નથી. દિલ્હીમાં જે નાટક હમણાં ભજવાયું તેમાં Bankruptcy નહિ તેને પ્રત્ન કરવો જોઈતો હતો. શાસક કેંગ્રેસ ગુરનામસિંગને of leadership and even of moral fibre Butlul. ટેકો આપવા તૈયાર હતી. સત્તા પર આવવા ટાંપી રહ્યા હતા. ગવર્નર શાસકકોંગ્રેસે પાયામાંથી ચણતર કરવાનું છે. દિલ્હીની હકૂમત ઉતાવળ કરી પણ ખોટું નથી કર્યું. બિહારમાં ભાલાપાસવાનની નીચે સુબેદારી જ કરવાની હોય તે સુબાએ બદલાતા રહેશે. પ્રધાનમંડળ જેવું થાત. ખરી રીતે શ્રીમનારાયણની પેઠે ગવર્નર સાથે મળીને, ગુજરાતા હિતમાં, એકલેહીથી કામ કરવાની ભાવના પવાટેએ શકિૉંગ્રેસને નાશીમાંથી બચાવી લીધી છે. પાટલી નહિ જાગે તે પ્રજાને વિશ્વાસ મેળવી શકવાના નથી. ચૂંટણીમાં બદલુઓ પર આધારિત અસ્થિર રાજતંત્ર શાપરૂપ છે. ગુરનામસિંગે પણ અસ્થિરતા જ રહેશે. ઉગતે રજૂર્ય પૂજાય તેમ શોરાક કોંગ્રેસના કરેલ નિવેદન આને પુરાવે છે. તેમણે કહ્યું છે:
નાવમાં બેસવા ઘણાં દોડાદોડી કરી રહ્યા છે. સંખ્યાજ વધારવાના Wo cannot watch passively when wicked and incompe
મેહમાં ન પડતાં, કાંઈક નિષ્ઠાનું ધોરણ નહિ રખાય તે પરિણામ tent men are destroying the belief and achievements સારું આવવાનું નથી. રાજપૂત મત કે પટેલ મંતે કે બીજા કોઈ which have been brought through ages and sacrifices. કોમી કે વગીય મતની પાછળ જ ન લેભાતા, શાસક કોંગ્રેસની Punjab is today gripped with unprec dented crisis,
નીતિમાં શ્રદ્ધા હોય તેવાઓને સ્થાન મળે તે જોવાનું રહેશે. પ્રજાની which is a reflection of the lowest obb that the political life as well as the economic situation in
સમ્બુદ્ધિ અને અંતરસૂઝમાં વિશ્વાસ રાખી, ગમે તે રીતે મત the state has reached. Corruption and nepotism મેળવી આપવાને દા કરતા ધરાર પટેલ થઈ પડેલાઓને જવા have become the order of the day."
દઈ, ગુજરાતના જાહેરજીવનને શુદ્ધ કરવાની શાસક કોંગ્રેસને તક ગુજરાત
મળી છે. ગુજરાત કરી શકે તેમ છે. શ્રી. રતુભાઇ અદાણી નિહાગુજરાતમાં - તેમાં સૌરાષ્ટ્ર, કચછનો સમાવેશ કરું છું - જે બની
વાન કસાયેલ સેવક છે. તેમનું કાર્ય વિક્ટ છે, પણ અશકય નથી.
હિમતથી અને પરિણામેની બહુ ચિતા કર્યા વિના, સાધનશુદ્ધિ જાળરહ્યું છે તેથી ગુજરાતના કોઈપણ હિતધિતકને ચિતા અને દુ:ખ વવા પ્રયત્ન કરશે તે નિષ્ફળતા નહિ મળે. તેમના આ કાર્યમાં થયા વિના ન રહે. ગુજરાતનું પરમ સદ્ભાગ્યું હતું કે ગાંધીજી અને આપણા સૌની શુભકામના છે.