Prabuddha Jivan 1970 Year 31 Ank 17 to 24 and Year 32 Ank 01 to 16

SR No.: 525955
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1970
Total Pages: 282
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 36 MB

Page 150

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૭-૧૯૭૦
આચાર્ય વિનોબા ભાવે અમૃત મહોત્સવ ગ્રામસ્વરાજ કોષ ક રાષ્ટ્રજોગ અપીલ છે
ત્યાં ગ્રામસભાઓ કામ કરતી થઈ ગઈ છે. હજારો રૂપિયાના ગ્રામઆચાર્ય વિનોબા ભાવે ૧૧ સપ્ટેમ્બર'૭૦ના રોજ ૭૫ વર્ષ
કષ બની ચૂક્યા છે, બમણું ત્રણગણું ઉત્પાદન થયું છે, જમીનના પૂરાં કરશે. તેઓનું સમગ્ર જીવન ઊંડી અધ્યાત્મ - સાધના, બૌદ્ધિક
ઝઘડાઓ નામશેષ કે નિર્મૂળ થઈ ગયા છે. અધ્યયન, નિસ્વાર્થ સમાજસેવા અને સામાજિક પ્રશ્નમાં તેજસ્વી
એક બાજુ ગ્રામદાન માટે લોકસંમતિ મેળવવાનું આંદોલન અહિંસક પ્રયોગથી ભરપૂર રહ્યું છે. ઠેઠ ૧૯૪૦માં ખુદ મહાત્મા
ચાલી રહ્યું છે ત્યારે બીજી બાજુ કેટલાંક રાજ-જેવાં કે બિહાર, ગાંધીજીએ તેને પ્રથમ અને સર્વોત્તમ સત્યાગ્રહી તરીકે માન્યતા
તામિલનાડુ, ઓરિસ્સા, મહારાષ્ટ્ર, મધ્ય પ્રદેશ ને ઉત્તર પ્રદેશમાં આપી ત્યારથી સત્યાગ્રહના તે સાર્વભૌમ શાસ્ત્રને તેમણે વિધાયક
થયેલા સંકલ્પની પુષ્ટિ કરવાના બીજા અને નિર્ણાયક તબક્કામાં રીતે વિકાસ કર્યો છે. પુરાણકાળની બર્બરતા તરફ ઢસડાવામાંથી
દેલન પ્રવેશ્ય છે. આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય વિકાસ માનવ જે બચવા માંગતા હોય તે તેણે આ સત્યાગ્રહના માર્ગ
દ્વારા ગામડાથી માંડીને ઉપર સુધીના સર્વાગી વિકાસ સાધવાનો
તે પછીને તબકકો છે. દેશના વિકાસની મંદ ગતિ જોતાં હજારોતરફ વળવું જ રહ્યું. અલાના બંદા, ઊંડી અંતર્ચેતના ધરાવનાર વેગી, ઊંડા
લાખે ગામડાંઓમાં થયેલે આ સ્વૈચ્છિક, સામૂહિક પુરુષાર્થ અમૂલ્ય છે. વિચારક અને પ્રકાંડ પંડિત, અસ્ત્રાની ધાર જેવી તીણ મેધાવાળા
આ મહાન કાર્યની સિદ્ધિ માટે સ્વયંસેવકોની વિશાળ જમાત, તથા અસાધારણ સ્મરણશકિત ધરાવનારા, વિવિધ ભાષાઓને સહે
તેનું સંગઠન, તેનું કાર્ય આજન, તેમની તાલીમની વ્યવસ્થા
અને તે બધા કરતાં જરાયે ઓછી મહત્ત્વની નહીં તેવી નાણાંની લાઈથી જાણી લેનાર, પ્રતિભાશાળી લેખક, આજન્મ શિક્ષક અને
પણ જરૂર છે. મૌલિક શિક્ષણશાસ્ત્રી, જનતાના નેતા અને માનવજીવનના ઘડવૈયા,
આંદોલનની આ જરૂરિયાતને લક્ષમાં રાખીને તથા આ પ્રવૃરાષ્ટ્રવ્યાપી કાતિના પ્રણેતા, બાળબ્રહ્મચારી એવા વિનેબાનું વ્યકિતત્વ
ત્તિના જનકનું બહુમાન કરવા અને આ દેશના પુનરુત્થાન અને ખરેખર દુર્લભ છે. અધ્યાત્મવિદ્યા, દર્શનશાસ્ત્ર, સમાજશાસ્ત્ર
પુનર્નિમાણ માટે, ખાસ કરીને ગરીબ અને દલિતો માટે, તેઓએ અને સમાજપુનર્નિર્માણના ક્ષેત્રે તેમને ફાળો મૌલિક અને જીવંત
જે કાંઈ કર્યું છે તે પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા દર્શાવવા માટે સર્વ સેવા સંઘે હે વિચારવાની આજની રૂઢ પ્રથાને સ્થાને જીવંત જિજ્ઞાસા અને
“આચાર્ય વિનોબા ભાવે અમૃત મહોત્સવ ગ્રામસ્વરાજ કોષ” એ ચિન્તન પાંગરશે તેમ તેમ તેઓની વિચારસરણી જરૂર ઉત્તરોત્તર
નામે એક કરોડ રૂપિયાને ફાળો એકઠો કરી તેઓ જ્યારે તેમના વધુ આદર પામશે. આપણી સાંસ્કૃતિક પરિભાષામાં કહીએ તે
જીવનનાં ૭૫ વર્ષ પૂરાં કરે ત્યારે એટલે કે આગામી ૧૧ સપ્ટેમ્બરે વિનેબાના વ્યકિતત્વમાં જ્ઞાનપ્રોગ, કર્મયોગ અને ભકિતયોગનો
તેમને તે અર્પણ કરવાનું ઠરાવ કર્યો છે. અદ્ભુત સમન્વય થયો છે.
- આ કોષમાં ગરીબ - તવગેરે તમામને યથાશકિત પેતાને ફાળે વિનોબાજી દ્વારા પ્રણીત અને વિકસિત થયેલી ભૂદાન, ગ્રામદાન
આપવાની વિનંતિ કરતાં હર્ષ થાય છે. ભારતના રાષ્ટ્રપતિ અને શાન્તિસેનાની પ્રવૃત્તિએ સમગ્ર વિશ્વનું ધ્યાન ખેંચ્યું છે. શ્રી વી. વી. ગિરિએ આ કષના સંરક્ષક (Patron) બનવાનું ભારતીય સમાજનું નવિનિર્માણ કરવાની અને અહિંસક સામાજિક
સ્વીકાર્યું છે તે આનંદની વાત છે. ક્રાંતિ લાવવાની દિશામાં એ પ્રથમ સોપાન છે. એ રીતે જોઈએ તે
જ્યપ્રકાશ નારાયણ ગાંધીજીને અહિંસક સમાજ રચવાના અધૂરા કામને તેમણે આગળ
અધ્યક્ષ, ગ્રામ સ્વરાજ કોષ ધપાવ્યું છે.
અહિંસક ક્રાન્તિરૂપી ફાચરની ભૂદાનરૂપી અણીથી મેજુદ શ્રી ચંપકભાઈ દાદભાવાળાનું દુઃખદ અવસાન સામંતવાદી અને મૂડીવાદી સમાજરચનાના અંત:સ્થલમાં ઘા કરવામાં મૂળ વઢવાણ શહેરના પણ વર્ષોથી મુંબઈમાં વસેલા શ્રી ચંપકઆવ્યો છે. ભારત જેવા દેશમાં જયાં ભૂમિની સમસ્યા વિકટ છે
ભાઈ દાદભાવાળાનું જૂન માસની ૧૬ મી તારીખે માટુંગા ખાતેના અને માણસ દીઠ જમીનનું પ્રમાણ અત્યંત અલ્પ છે ત્યાં પણ તેમના નિવાસસ્થાને ૬૮ વર્ષની વયે અવસાન થતાં આપણને એક લગભગ ૪૨ લાખ એકર જમીન સ્વૈચ્છિક દાન દ્વારા પ્રાપ્ત સમાજહિતેષી સજજનની ખેટ પડી છે. થઈ છે, અને તે પૈકી ૧૨ લાખ એકર જમીનનું દેશભરમાં પથરાયેલા * તેઓ ૧૮ વર્ષની વયે લોન લઈને ઉચ્ચ અભ્યાસ માટે અમે ૪ લાખ ૬૦ હજાર ભૂમિહીન પરિવારમાં વિતરણ પણ થઈ ગયું છે. રિકા ગયેલા અને એમ. એસ. સી. ની ડીગ્રી તેમણે પ્રાપ્ત કરેલી.
ગ્રામદાનમાં (૧) જમીનની ખાનગી માલિકીને સમાજની આમ છતાં તેઓ વ્યાપાર ઉદ્યોગમાં પડેલા અને તે દ્વારા સમૃદ્ધ માલિકીમાં ફેરવવી, (૨) જમીન, ઉત્પાદન, આવક અને શ્રમને સ્થિતિને પહોંચેલા. તેઓ મુંબઈમાં સ્થાયીપણે રહેતા હોવા છતાં નાનો હિસ્સો સહજ જીવનવ્યવહાર પ્રમાણે સમાજમાં વહેંચી પિતાના વતન વઢવાણ સાથે અને ત્યાંની લોકકલ્યાણકારી પ્રવૃત્તિઓ લે, (૩) સામૂહિક નિર્ણય લેવામાં સર્વાનુમતિના સિદ્ધાંતને અમલ સાથે તેમને સંબંધ તૂટપણે ચાલુ રહેશે. તેઓ વઢવાણ કર-એટલી બાબતેને મહત્ત્વ આપીને અહિંસક ક્રાંતિની પ્રક્રિયાને મિત્રમંડળના પ્રમુખ હતા; વઢવાણ કેળવણી મંડળના ટ્રસ્ટી હતા; તેમણે ગતિ આપી છે. આ રીતે ગ્રામદાન આંદોલન સમાજની જડમાં અને વઢવાણ વિકાસ વિદ્યાલયની સલાહકાર સમિતિના સભ્ય હતા. સમૂહભાવના, પરસ્પર સહગ અને સહકારની ભાવના જગાડી તેમણે પોતાના માતાપિતાની યાદમાં વિકાસ વિદ્યાલયને રૂા. ૫૦,૦૦૦ રહયું છે અને એ રીતે ગાંધી–વિનેબાના ચિત્રના ગ્રામરાજ કે દાન કર્યું હતું. આ ઉપરાંત દોશી સાર્વજનિક હાઈસ્કૂલને પિતાના ગ્રામસ્વરાજની સ્થાપના માટે મને-સામાજિક પાયે નાંખી રહ્યું છે. પિતાની સ્મૃતિ અર્થે રૂા. ૨૫૦૦૦-00 થી વધુ રકમનું દાન કર્યું હતું.
જો કે ગ્રામદાન અંગેના સિદ્ધાંત અને શરતોના કાગળો ગયા વર્ષે હાથ ધરવામાં આવેલા સંધના મકાનકુંડમાં તેમણે ઉપર સહી મેળવવાની પ્રાથમિક કામમાં જ હજી આંદોલન મુખ્યત્વે
રૂા. ૨૫૦૦ ની રકમ અર્પણ કરી હતી. તેમનું જીવન સાદું, સરળ ચાલી રહ્યું છે; છતાં, આ રીતે ગ્રામદાન કરનાર ગામની સંખ્યા લગભગ દોઢ લાખ, એટલે કે દેશના કુલ ગામોની સંખ્યાના ૨૫
અને નિરાડંબરી હતું. તેમની પાછળ રહેલા તેમનાં પત્ની તથા બે ટકા છે. તે જ રીતે સેંકડો ગામડાંઓ ગ્રામદાન તરીકે પોકો નોંધાયા
પુત્રો પ્રત્યે મારા અન્તરની સહાનુભૂતિ પાઠવું છું. છે અને મેધપાત્ર ભૌતિક અને નૈતિક પ્રગતિ સાધી રહ્યાં છે.
પરમાનંદ