________________
Regd. No. MR. 17
વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૭
બદ્ધ જીવન
પ્રબુદ્ધ જેન’નું નવસંસ્કરણ
વર્ષ ૩૨ : અ કે ૨
મુંબઈ, મે ૧૬, ૧૭૦ શનિવાર
પરદેશ, માટે શીલિંગ ૧૫
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
છૂટક નકલ ૪૦ પિસા તંત્રીઃ પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા
>> પ્રકીર્ણ નેંધ 59
(આ પ્રકીર્ણ ધમાં પહેલી ત્રણ નધિ શ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહની લખેલી છે.) અણુશસ્ત્રો
આ જગતભરના વૈજ્ઞાનિકો, તત્વચિંતક, અને રાજપુરુષે પણ ચીને અણુબૉમ્બ બનાવ્યું અને હવે અવકાશગ્રહ છોડ એકમત છે કે અણુશસ્ત્રો માનવજાત અને માનવસંસ્કૃતિ માટે, પછી ભારતે અણુશસ્ત્રો બનાવવા જોઈએ તેવી માંગણી જોરદાર બની મહા વિનાશકારી અને ભયંકર અનિષ્ઠ છે. ધર્મ, નીતિ કે વિશ્વશાંતિની છે. ચીન અને પકિસ્તાનના ભય સામે બચવા માટે ભારત પાસે અણુ દષ્ટિએ અણુશસ્ત્રો માનવતાના મહાશત્રુ છે. બધા દેશો સાથે મળી બધા શસ્ત્રો હોવા અનિવાર્ય છે એમ કહેવાય છે. ભારતીય વૈજ્ઞાનિકો અણુશસ્ત્રોને સર્વથા વિનાશ કરે અને હવે પછી કોઈ દેશ અણુખાત્રી આપે છે કે અણુશસ્ત્રો બનાવવા માટેનું જ્ઞાન અને સાધને શસ્ત્રો બનાવશે નહિ એવો નિર્ણય થઈ શકે તે સૌ સહર્ષ આવકારશે. Technical know-how ભારત પાસે છે અને ભારતીય વૈજ્ઞાનિક આ દિશામાં પ્રયત્ન થયા છે અને થાય છે. પણ સંતોષકારક રીતે બીજા દેશોના વૈજ્ઞાનિકોથી કોઈ રીતે ઉતરતા નથી. કેટલાક અર્થશાસ્ત્રી સફળ થાય એવી આશા અત્યારે દેખાતી નથી. અણુશસ્ત્રો બનાવવાની ખાત્રી આપે છે કે અણુશસ્ત્રો બનાવવા માટેની આર્થિક શકિત અને એક જ દલીલ છે. બીજા પાસે છે માટે આપણા રક્ષણ માટે જરૂરના સાધને પણ Economic Resources ભારત ઉભા કરી શકે તેમ છે. છે. ધર્મ, નીતિ કે માનવતાના બધા વિચારે ઠોકર મારીએ અને માત્ર એમ પણ કહેવાય છે કે ભારત એટલા માટે દેશ છે કે અમેરિકા,
રક્ષણની દષ્ટિએ વિચારીએ તો પણ શું અણુશસ્ત્રોથી ખરેખર રક્ષણ રશિયા, અને ચીન તથા ઈંગ્લાંડ અને ફ્રાંસ પણ કેટલેક દરજજે
મળવાનું છે? એમ કહેવાય છે કે આપણી પાસે અણુશસ્ત્રો હોય અણુશસ્ત્રો માટે સ્વાવલંબી થાય ત્યારે ભારત પરાવલંબી રહે તેમાં
તે આક્રમણ કરતાં બીજો દેશ ડેરે, Deterrent બને. થોડો પણ વિચાર આપણી પ્રતિષ્ઠા નથી અને આણશાં નહિ બનાવીયે ત્યાં સુધી
કરીયે તે આ દલીલની પકળતા તુરત સમજાશે. ક્યુબાની કટોકટી દુનિયામાં આપણે વટ નહિ પડે.
વખતે કુવે ડહાપણ વાપર્યું ન હોત તે આયુદ્ધ અટકી શકત નહિ. આ પ્રશ્ન નવો નથી. વર્ષોથી ચર્ચા આવે છે. ૧૯૯૨માં ચીને આક્રમણ કર્યું ત્યારે અને ત્યાર પછી તેણે વધારે જોર પકડયું. ભારત
એક હીટલર, માઓકે ટમેન અણુબોંબને ઉપયોગ કરવાને નિર્ણય કરે અણુશસ્ત્રો બનાવી શકે એમાં શંકાનું કારણ નથી. કોઈ પણ દેશ
તે કોઈ અટકાવી શકે નહિ. ૧૯૪૫માં અમેરિકાએ જાપાન ઉપર ધારે વહેલ મેડે અણુશસ્ત્રો ઓછા વત્તા પ્રમાણમાં બનાવી શકે તેમ છે.
આરૂબંબને ઉપયોગ કર્યો ત્યારે જર્મની કે જાપાન પાસે અણુબૉબ તેને માટેનું જ્ઞાન અને માહિતી હવે એટલાં ખાનગી નથી કે તે મેળવી
હોત તે કેટલે વિનાશ સર્જાયું હોત? ભય અને ધમકી ઉપર રચાયેલ ન શકાય. ભારત પાસે તો કુશળ વૈજ્ઞાનિકો છે જ. અમેરિકાએ અણ- શાંતિ કયાં સુધી ટકે? બીજાને સતત દુશ્મન માનતા રહેવું અને તેમના બબ બનાવ્યા ત્યાર બાદ કેટલાક વર્ષો સુધી એમ માનવામાં આવેલું પ્રત્યે ધિક્કાર વધારતા જ રહેવું એવી સ્થિતિ કરતાં મરણભય તજી, હતું કે બીજો કોઈ દેશ બનાવી નહિ શકે. પણ થોડા વર્ષમાં જ રશિયાએ બીજાને નિશ્ચિત કરવા એમ સાદી સમજણથી વિચારીએ તો પણ વધારે અણુબોમ્બ બનાવ્યું અને હવે તે તે અમેરિકાની બરોબરી કરે છે. હિતાવહ છે. ઈંગ્લાંડ અને ટ્રાન્સે પણ પરાવલંબી ન રહેવા શરૂઆત કરી. ચીન અને અણુશસ્ત્રો બનાવીએ તે પણ નિત્ય નવીન શેાધ અને જે પછાત અને ગરીબ દેશ અણુશસ્ત્રો નહિ બનાવી શકે અથવા બીજા દેશના ગંજાવર જથ્થા Stock-Pile પાસે આપણે કેટલું આર્થિક વિકાસની તેની જરૂરિયાત જોતાં અણુશસ્ત્રોના ઉત્પાદન પાછળ કરી શકવાના? અને જેની પાસે આ ગંજાવર જથ્થો છે તે પણ બચી અબજોનું ખર્ચ નહિ કરે એમ માનવામાં આવતું. સરમુખત્યારી શકવાના છે? અણુયુદ્ધ શરૂ થાય તે પ્રતિઆક્રમણ કરતા પહેલાં તો દેશ પેટે પાટા બાંધીને અથવા પ્રજાને ભૂખે મારીને પણ ધાર્યું કરી નાશ થઈ જાય અને કદાચ પ્રતિ આક્રમણ કરવાની શકિત બચી જાય શકે છે. અણુશસ્ત્રોને વિસ્તાર દુનિયાની શાંતિ માટે મોટા ભયરૂપ છે તે સામાને વિનાશ કરીએ, પણ આક્રમણ થયું હોય તે દેશનું રક્ષણ તે એમ માની મહા સત્તાઓએ આ વિસ્તાર અટકાવવા Non-Pro- નથી જ થતું. એટલે જ સંતેષ લેવાય કે કદાચ સામાન પણ liferation Treaty કરી અને કોઈ દેશ ઉપર અણઆક્રમણ થાય તે વિનાશ કરીશું. રક્ષણ આપવાની બાંયધરી આપવાની તૈયારી બતાવી. કેટલાય
દુનિયાને આ ગાંડપણમાંથી કેમ બચવું? કોઈકે શરૂઆત કરવી દેશોએ આ કરાર સ્વીકાર્યો છે. આપણાં દેશે સ્વીકાર્યો નથી. યુદ્ધ માટે
પડશે, જોખમ ખેડવું પડશે. અણુશસ્ત્રો બનાવી તે પણ વિનાશથી ભારત અણુશકિતને ઉપયોગ નહિ કરે એવી આપણી નીતિ હોવા બચવાના નથી, તે તે જતા કરી, નિર્ભયતા અને નૈતિકતાનું એક છતાં, બીજાની છત્રછાયા નીચે રહેવાનું અને તેવી રીતે પરાવલંબી છે. -
દાંત કેમ પૂરું ન પાડીયે? અણુશસ્ત્રો આપણી પાસે નહિ હોય તે બનવાનું આપણને માન્ય નથી. ચીની આક્રમણ સમયે અને પછી Nuclear umbrellaનું રક્ષણ આપણને આપવા અમેરિકાએ તૈયારી કદાચ અણુ આક્રમણને ભય ઓછા રહેશે. અને આર્થિક દષ્ટિએ તો બતાવી હતી જે આપણને સ્વીકાર્ય ન હતી.
દેવાળિયા સ્થિતિમાંથી કદાચ બચીશું. આ દેશની ભયંકર ગરીબાઈ