________________
તા. ૧૯-૬-૧૭
પ્રબુદ જીવન
એ કાવ્યો
સુએઝની નહેર બંધ થાય, અને તેલની નિકાસ અટકે તે કેવી કટોકટી ઉભી થાય? (આરબ - ઈઝરાઈલ સંઘર્ષના ઉપલક્ષમાં કેરથી ૨-૬-૬૭ ના , આ રજુઆતના સંદર્ભમાં બીજી એક હકીકત ધ્યાનમાં લેવા રોજ ટાઈમ્સ ઑફ ઈન્ડિયાના ખબરપત્રી શ્રી કે. કે. શાસ્ત્રીરને મેક- ' જેવી છે કે, સુએઝની નહેરમાંથી પસાર થવા માટે જુદા જુદા લેલા એક લેખમાં આરબ રાજયેની તેલસંપત્તિ વિશે મહત્ત્વપૂર્ણ દેશની સ્ટીમરોને જે કરવેરો ભરવો પડે છે તેની ઈજીપ્તને ૨૮૦૦ માહિતી આપવામાં આવી છે. પ્રબુદ્ધ જીવનના વાચકો માટે તે લાખ ડોલરની આવક થાય છે. આ ઉપરથી એ ફલિત થાય છે કે ટંકાવીને નીચે આપવામાં આવી છે.)
:
સુએઝની નહેર ખુલ્લી રહે તે અન્ય દેશની સ્ટીમરની અવર- . ગયા વરરામાં આરબ રાજાએ ૪૭.૧૫ કરોડ ટેન તેલ પેદા જવર માટે જેટલું ઉપયોગી છે તેટલી જ ઉપયોગીતા ઈજીપ્ત માટે કર્યું છે--જગતના કુલ તેલ ઉત્પાદનનો જે લગભગ ત્રીજો ભાગ છે– છે. ઈજીપ્ત માટે આના જેટલી રજાવકનું બીજું કોઈ સાધન નથી. જેમાં સાઉદી અરેબીયાનું ઉત્પાદન ૧૧-૯૪, કુવૈતનું ૧૧-૪ ઈરાકનું
સંકલન કરનાર: ૬-૮ તથા લિબિયાનું ૭-૫ કરોડ ટન છે. (આરબ રાજયોની સરખા
સુબોધભાઈ એમ. શાહ મણીમાં ઈરાનનું તેલ ઉત્પાદન ૧૦.૫ કરોડ ટન છે.)
ત્યાંનાં રણપ્રદેશોમાં તેલ વિસ્તારોની શોધ અવિરત ચાલુ જ રહે છે ને દર વરસે સરેરાશ ૨૫૦ તેલના નવા કૂવા ખોદાય છે. [[ભારતની ઉત્તરે હિમાલય વિભાગમાં આવેલા કુલુ, મનાલી તથા આરબ દેશમાં તેલનું ઉત્પાદન જગતના બીજા કોઈ પણ દેશ ડેલહાઉસીને પ્રવાસ પૂરો કરીને અમદાવાદ પાછા આવ્યાના બીજા કરતાં સસ્તું પડે છે - અમેરિકા કરતાં લગભગ એક પીપે એક કૅલર દિવસે ફ રેલાં નીચેનાં બે કાવ્ય જે એવા જ હિમપ્રદેશમાં જેટલો ખર્ચ ઓછા આવે છે. આરબ વિસ્તારોમાં રોજનું તેલ ફરી આવ્યા હશે તેમનાં પૂર્વ સ્મરણાને જાગૃત કરશે અને તેમના ઉત્પાદન આશરે એક કરોડ પીપ છે, જયારે અમેરિકાનું રોજનું તેલનું
પરમાનંદ] ઉત્પાદન ૭૮ લાખ પીપ છે.
મને વ્હાલા પહાડા... * તેલની નિકાસ કરતા દેશમાં સૌ પ્રથમ નંબર આરબ રાજયોને
મને વહાલા પહાડો, શિખર - શિખરે મસ્ત . ભમવું, છે. (લગ મગ ૬૨ ટકા) બીજા નંબરે કેરીબીયન દેશે તથા ત્રીજા અડી ઊંચે આભે વિસરું ઘટમાળા જગતની, નંબરે સમાજવાદી દેશે છે. આરબ રાજયોની કુલ તેલનિકાસના રમુ સ્રોતે સંગે, શિશુ બની જઈ ને સરિતમાં , ૫૫ ટકા જેટલું તેલ પશ્ચિમ યુરોપમાં જાય છે, કે જે લગભગ તેમની ઝળાવી દેતી મનની સહુ ચિન્તા ઘરાણી. કુલ જરૂરિયાતના ૭૫ ટકા જેટલું થવા જાય છે. ત્રીસેક ટકા રચી કેડી કેડી હૃદય વસતું ટોચ ઉપરે, જેટલું તેલ આરબ રાજ્યમાંથી પૂર્વ એશિયાઈ દેશ ખાતે
તળેટીનાં કાળાં દહન શમતાં હીમ-પરશે, નિકાસ થાય છે.
ખરે પામું કોઈ નવજીવન હિમાદ્રિ મહિ હું આરબ દેશનાં તેલમાં બ્રિટન અને અમેરિકા વધારેમાં વધારે
નવા આ સ્વર્ગે તે સરકી જતી પૃથ્વીની સ્મૃતિ? હિત ધરાવે છે. બ્રિટન તે સંપૂર્ણપણે રબારમાં તેલ ઉપર જ આધાર રાખે છે, અને તેને જો તેલ મળનું અટકી જાય તો ૧૯૫૬ની સુએઝની કટોકટી કરતાં પણ વધારે મોટી કટોકટી ઊભી થઈ જાય. બીજી બાજુ
નવા આ સ્વગેથી... અમેરિકા માટે એથી પારાવાર આર્થિક નુકસાની ખમવાને પ્રસંગ
નવા આ સ્વર્ગે સતત વસવું શકય પણ કયાં ?' ઊભા થાય, કારણકે અમેરિકાની ઓઈલ કંપનીએ આરબ રાજયોમાં ૧૬.૬ ટકા જેટલું રાધિક હિત ધરાવે છે. એની સરખામણીમાં
ભમીને પહાડોમાં ઉતરવું તળેટી મહીં લખવું બ્રિટીશ કંપનીઓ ૨૦.૨ ટકા, ફ્રેન્ચ ૧૧.૬ ટકા અને ઈટાલિયન નસીબે? એ શીળી મધુર લહરીઓ અનિલની જાપાનીઝ કંપનીઓ ૬.૪ ટકા આર્થિક હિત ધરાવે છે.
ત્યજીને શેકાવું કયમ ગરમ લૂમાંહિ ગમશે?–? - તેલ ઉત્પાદન કરનારા આરબ દેશને પિતાને પણ એક ગંભીર વિચારે મૂંઝાતી ઉતરી રહી કે ગિરિતણી ફટકો આર્થિક ક્ષેત્રે પડે એમ છે, કારણ કે તેલ ઉત્પાદન જો બંધ અને અંતે નીચે થઈ જાય તે પહેલાંની જેમ ફરીવાર આ દેશે વેરાન રણક્ષેત્રે બની તળેટીમાં પહોંચી, મનતણી ઘડીએ નવ રીતે, જાય. હજી સુધી આરબ દેશ પાસે જરૂરી યાંત્રિક જાણકારી કે ઉદ્યો- બનાવી વાળીને પગ ઘરમહિ મૂકી રહી ત્યાં... ગના વિકાસની યોજનાઓ નથી; કે નથી તેમણે તેલને રિઝર્વ સ્ટોક અનેરા કો મૈત્યે રસસભર , કયાંથી હૃદયમાં. બનાવ્યો.
(મહા મારા ગેહે !) અનુભવ થયે સ્વર્ગનરને ૧૯૬૫ ના વર્ષમાં ઑઈલ કંપનીઓને આરબ દેશને બધી
ગીતા પરીખ મળીને ૧૫૮.૪ કરોડ ર્ડોલર જેટલી રેયલ્ટીની રકમ આપી છે,
સાભાર સ્વીકાર જેમાં સાઉદી અરેબીયાને ૫૭.૮ કરોડ ડૅલર અને કુવૈતને પ૬,૫
સહકાર: લેખસંગ્રહ: શ્રી ધીરજલાલ ધનજીભાઈ શાહ: પ્રકાશક: કડ ઑલર રોયલ્ટી મળી છે. સિરીયાને તેના પ્રદેશમાંથી માત્ર તેલની
૨મદાવાદ જિલ્લા સહકારી સંઘ, ‘દસઈ ભવન’, સરદાર વલ્લભપાઈપ લાઈન જવા દેવા માટેની Transit Royalty આશરે ત્રણ
ભાઈ માર્ગ, અમદાવાદ-૧ કિંમત રૂા. ૫ ક કરોડ ડૉલર મળે છે- જે રકમ સીરિયાના સમગ્ર બજેટમાં અત્યંત
સામ્યવાદી ચીન: લેખક શ્રી ભેગીલાલ ગાંધી, પ્રકાશક: વિશ્વમહત્વનું સ્થાન પામે છે. લેબેનેનની પણ એ જ પરિસ્થિતિ છે.
માનવ પ્રકાશન, રામજી મંદિરની પાળ, વડોદરા-૧, કિંમત રૂ. ૨ . ઈજિપ્ત પણ તેના તેલના ઉદ્યોગ વિકાસને અગ્રતમ સ્થાન આપી જવાહરભાઈ : ઉસકી આત્મીયતા ઔર સહૃદયતા: લેખક: રાયરહ્યું છે ને ૧૯૭૦ સુધીમાં તેલની નિકાસદ્ધારા ૨૫ કરોડ ઑલર કૃષ્ણદાસ; પ્રકાશક: સેતુ પ્રકાશન, ઝાંસી, મધ્ય પ્રદેશ; કિંમત રૂા. ૧૧. જેટલું Foreign Exchange મેળવવાની ધારણા રાખી રહ્યું છે. સંસ્કૃતિ કે ભૂત: લેખક ડૅ. ઈન્દ્રચંદ્ર શાસ્ત્રી: પ્રકાશક: સાર્વસુરઝની નહેર દ્વારા આવ-જા કરી રહેલાં જહાજ પાસેથી ટેલ ભૌમ સંસ્કૃતિ પીઠ, ૧૦/૧૭, શકિતનગર, દિલ્હી-૭, કિંમત રૂા. ૫. તરીકે ઈજીપ્તને અત્યારે આશરે ૨૮ કરોડ ડોલર જેટલું Foreign આલેચના કા ઉન્માદ: લેખક ડૅ. ઈન્દ્રચંદ્ર શાસ્ત્રી: પ્રકાશક: Exchange મળી રહ્યું છે.
ઉપર મુજબ; કિંમત રૂા. ૫.