________________
*
"/
&
S
ing" : "
*ગ: 5 :..
* એ :
-
-
-
૬.
પ્રબુદ્ધ જીવન
"
તા. ૧-૫-૪
'
,
કોસબાડ-બોરડી-દહાણુ-પર્યટન:
આ પાયધુનીના પલક જોડાયાં હતાં એમ કપ
સાધ્વી સ્ત્રી તેને ધીરજ આપ્યા કરતી હતી. એક દિવસ એકાએક નિર્મળ જ્ઞાન - રાયમાન થયું છે. અને સર્વ પ્રકારનો મોહ મહિમા છે તેની બધી નિરાશા–બધું દુ:ખ-દૂર થયું, તેને પ્રકાશ દેખાયું અને મારામાંથી નષ્ટ થયો છે અને એ રીતે મુકત બનીને હું પરબ્રહ્મમાં
તેણે બહુ જાણીતી એવી સવિતા-ગાયત્રી રચી. એ સવિતા-ગાયત્રીમાં લીન થાઉં છું.” સૂર્ય, ચંદ્ર, તારા, પૃથ્વી, પાણી, તેજ, વાયુ, આકાશ વગેરેની સ્તુતિ આ જગત મિથ્યા છે, અવગણનાયોગ્ય, તિરસ્કાર યોગ્ય છે. ધન્ય હો બંધુ સૂર્ય! જે આપણને પ્રકાશ આપે છે, અને છે, માયા છે એ વિચાર જ કેવળ ભ્રમણા છે અને પ્રેમના બંધન જે દિવસ ઉગાડે છે, જે આપણને પ્રભુની ઝાંખી કરાવે છે; દ્વારા વિશ્વ સાથે ઐકયનો અનુભવ કરવા વડે જ એ ભ્રમણાનું ધન્ય હે ભગિની ચંદા અને તારાઓ! ધન્ય હો બંધુ વાયુ, આકાશ
નિરસન થઈ શકે છે અને બ્રહ્મ જેટલું જ જગત સત્ય છે એવી અને મેઘે ! જેથી આ જગત નભી રહ્યાં છે, ધન્ય પૃથ્વી માતા, પ્રતીતિ પેદા થાય છે.
. સંકલનકરનાર: પરમાનંદ - ધન્ય બંધુ, અગ્નિ !” ઈત્યાદિ. આ, સ્ત્રોત્ર તેણે અનેક દિવસ ગાયા - કર્યું અને તેને અંધકાર નષ્ટ થયો. , , : આખરે, જ્યારે તે મરણબિછાને હતું અને વિદાય થતી ભારતીય તાળુડ શિલ્પભવનનું નિરીક્ષણ - પાનખર તું સાથે તેણે પણ હવે થોડા સમયમાં વિદાય લેવાની છે શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ તરફથી માર્ચ માસની તા. ૨૮
એમ જ્યારે વૈદે તેને જણાવ્યું ત્યારે તેણે નીચે મુજબ પિતાનું તથા ૨૯ એ મુજબ બે દિવસનું સંઘના સભ્યો તથા તેમનાં કુટુંબીઆ વસિયતનામું લખાવ્યું.
જનો માટે એક પર્યટન ગોઠવવામાં આવ્યું હતું. અને તે માટે સ્ટેટ મેં મારા હાથે કામ કર્યું છે અને જીવીશ ત્યાં સુધી કરીશ.
ટ્રાન્સ્પોર્ટની એક બસ નક્કી કરવામાં આવી હતી. આ પર્યટનમાં અને હું ઈચ્છું છું કે બીજા સૌ ભિક્ષુકો પણ હાથ મહેનત ન છોડે.
૩૧ ભાઈઓ, ૧૬ બહેને, તથા ૪ બાળકો એમ કુલ ૫૧ જેને કોઈ પ્રમાણિક ધંધો ન આવડતો હોય તે શીખી લે,તેમાંથી
ભાઈ-બહેનો અને બાળકો જોડાયાં હતાં. આગળથી નક્કી કર્યા ધન મેળવવાને નહિ, પણ તેને જોઈને બીજા શીખે તે માટે,
મુજબ પાયેધુનીના પોલીસ સ્ટેશન પાસે એકઠાં થયેલાં પ્રવાસીઓને બીજા આળસુ ન બને તે માટે. મજૂરી કર્યા છતાં સમાજ મજુરી ના
લઈને સવારના ૭-૧૫ લગભગ બસ ઊપડી. રસ્તામાં જુદાં આપે તે ઈશ્વરના ભંડારમાંથી માંગી લેજો–ઘેર ઘેર ભિક્ષા માંગજો.”
જુદાં ચોક્કસ સ્થળોએ રાહ જોતાં પ્રવાસીઓને લઈને બસ આગળ , , વળી પેલા પોતાના રચેલા સ્તોત્રમાં તેણે એક કડી ઉમેરી
ચાલી અને સાડા આઠ વાગ્યા લગભગ વીક્રોલી . પહોંચી. અહિથી કે “ધન્ય ભગિની મૃત્યુ.! જે મનુષ્યની અંતિમ સંગિની છે, જેનાથી
જરા આગળ ચાલતાં. સંઘના સભ્ય ભાઈશ્રી નરેન્દ્ર ગુપ્તા અને મનુષ્ય કદિ, છૂટો પડી શકતો નથી. ” અને એ રીતે સમીપ આવી
તેમના નાના ભાઈ શ્રી ગુણવંત ગુપ્તાની આગ્રા રોડ ઉપર જ ડાબી - રહેલા મૃત્યુને તેણે આભાર માન્ય.
બાજુએ એક ફેકટરી આવે છે. તેનું નામ છે “હઝરત એન્ડ કું, , , , ' ', હવે માંદગી વધતી ગઈ. અપરિગ્રહ વ્રત અક્ષરશ: પાળવાને
મેખે ગમ ડીવીઝન'. અહીં ગુપ્તાબંધુઓનું ચા – નાસ્તા માટે માટે તેણે સાથીઓને કહ્યું: “હવે મારાં કપડાં ઉતારી લો અને મને
અમને આગળથી નિમંત્રણ મળ્યું હતું. તેથી તેમની ફેકટરી આગળ ધરતી પર સુવડાવે. ઈશ્વર સિવાય મારું કશું જ નથી. મેં મારું
અમે બસ થંભાવી અને ફેકટરીના વિશાળ કંપાઉન્ડમાં અમે દાખલ કર્તવ્ય કર્યું. તમે તમારું બજાવજો.” સાથીઓની આંખમાં આંસુ
થયાં. અહીં અમારૂં ખૂબ ભાવભર્યું આતિથ્ય કરવામાં આવ્યું. આ - ખાળ્યાં ન રહ્યાં. આ પછી પોતાના માનીતા સાથીઓ પાસે પેલું
ફેકટરીમાં ગુવારમાંથી એક પ્રકારનો ગમ એટલે કે ગુંદર બનાસવિતાસ્તોત્ર ગવડાવ્યું અને એક ભજન ગવડાવ્યું. “બંધનમાંથી
વવામાં આવે છે, જેની કાપડછાપકામ માટેનાં રંગો સાથે મેળવણી આ આત્માને મુકત કર, પ્રભુ! અને તેને તારી સાથે જોડી દે.”
કરવામાં આવે છે અને જેને લીધે છાપકામ કરતાં રંગો રેલાઈ જતા. વારંવાર અપરિગ્રહ, બ્રહ્મચર્ય અને પ્રભુપ્રાપ્તિને ઉપદેશ આપતાં,
નથી, કાપડ ઉપર બરોબર ચોંટે છે અને છપાઈમાં ખૂબ ચમક મૃત્યુને નવા જીવનના દ્વાર તરીકે વધાવી લેતાં, સૌને માફી
આવે છે. આને લીધે આ પ્રકારના ગુંદરની, કાપડ ઉપરનું છપાઈ બક્ષતાં, એ સંત પુરુષે દેહમુકિત પ્રાપ્ત કરી.
કામ કરતી મીલ તરફથી ખૂબ માંગ રહે છે. અહીં લગભગ એક - આ રીતે ફ્રાન્સિસે જીવનને અને જીવન સાથે જોડાયેલી
કલાક પસાર કરીને, અમે સૌ આગળ ચાલ્યા. થાણા પસાર કર્યું. ભીવન્ડી ' ' દુનિયાનો પૂરા પ્રેમભાવથી, સભરતાના સંવેદનપૂર્વક સ્વીકાર કર્યો
પસાર કર્યું. આગળ જતાં વજરેશ્વરી જવાના રસ્તે ડાબી બાજુ હતા, કારણ કે ઈશ્વરે સર્જેલી અનેક સુંદર વસ્તુઓથી તે બંને
ફંટાયો. અમારી બસ તે મુંબઈથી અમદાવાદ જવાના રાજમાર્ગ ભરપુર હતાં અને તેણે મુત્યુને પણ એટલા જ ઉમળકાથી આવકાર્યું
ઉપર આગળ વધ્યે જતી હતી, ગ્રીષ્મ ઋતુની પાકી શરૂઆત થઈ હતું, કારણ કે તે ઈશ્વર સમીપ પહોંચવાનું સાધન બન્યું હતું. તેનું ચૂકી હતી. સૂર્ય મધ્ય આકાશ તરફ ગતિ કરી રહ્યો હતો. તેને , ૪૪ વર્ષની ઉમરે ઈ. સ. ૧૨૨૬ની સાલમાં અવસાન થયું હતું. પ્રભાવ વાતાવરણને ગરમ બનાવી રહ્યો હતે.. પવને. પણ શીતળતા
ફ્રાન્સિસનું ઉપર જણાવેલ સવિતા-સ્તોત્ર ભર્તુહરિના પેલા છેડીને ઠીક ઠીક ગરમી ધારણ કરી હતી. આ મા, એક પછી એક જાણીતા શ્લોકની અનિવાર્યપણે યાદ આપે છે. તે શ્લોકમાં તે એ
જંગલો આવે છે; ટેકરા-ટેકરીઓથી આ પ્રદેશ છવાયેલો હેઈને જગતને છેવટના પ્રણામ કરે છે કે જેના તત્ત્વ અને સત્ત્વમાં
ઢાળ ઢળાવ અને નાના મેટાં વળાંકવાળા રસ્તા ઉપરથી બસ આખરે પોતાનું તત્ત્વ અને સત્ત્વ સમાવિષ્ટ થઈ રહ્યું છે, જેના
પસાર થાય છે અને આંખ સામેનું દષ્ય સતત બદલાતું રહે છે. પંચભૂતમાં પોતાના પંચભૂતનું મીલન થઈ રહ્યું છે. એ શ્લોકમાં
આગળ જતાં અમે મુંબઈ-અમદાવાદને રસ્તે જમણી બાજુએ , ભર્તુહરિ કહે છે કે :
છોડીને દહાણુ તરફ જવાના રસ્તા તરફ વળ્યા. અને દહાણુ વટા' માર્કેનિ, સાત માહત, હું તેન;, સુવરધો નઈ , ' વીને બપોરના દોઢ વાગ્યે કોસબાડ પહોંચ્યા.
' જ પ્રાતŠff, નિયg મવામી: પ્રામાજિ: ',
અહીં અમારા માટે રસોઈ તૈયાર હતી. સૌને થાક લાગ્યો : Jષ્મસંવંશવનાતસુતરકુરન્નિર્મ,
હતો તેમ જ ભૂખ લાગી હતી એટલે ભોજન કરીને બે કલાક સૌએ ज्ञानापास्तसमस्तमोहमहिमा लीये परब्रह्मणि ।।
આરામ લીધો. ત્યાર બાદ ચા-પાણી પતાવીને સાંજના પાંચ વાગ્યા - ભાવાર્થ: “ઓ માતા પૃથ્વી, પિતા વાયુ, મિત્ર અગ્નિ, લગભગ અમે બેરડી તરફ જવા ઉપડયા. હવે તો ગરમી શમી ગઈ બંધુસમાં જલ, ભ્રાતાસમા આકાશ ! તમને આ મારી છેલ્લી પ્રણામાં- હતી અને વાતાવરણ ખુશનુમા લાગતું હતું. સૂર્ય પણ પશ્ચિમ જલિ છે. તમારા સમાગમથી અનેક સુકૃતના પરિણામે મારામાં આકાશમાં નીચે ઊતરી રહ્યો હતો અને તેના આતપની ઉગ્રતા