Prabuddha Jivan 1964 Year 25 Ank 17 to 24 and Year 26 Ank 01 to 16

SR No.: 525949
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1964
Total Pages: 276
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 36 MB

Page 69

)
તા. ૧-૪-૬૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
૨૩૫
મારી જાણ મુજબનું સર્વશ્રેષ્ઠ નિદાન: The Best Prescription I Know.
(પોતાની સમસ્યાઓને કોઈ ઉકેલ જ નથી એમ માની નિરવ નાના અવાજથી વિશેષ કાંઈ નથી. તે એ જ અજ્ઞાત બેઠેલા કેટલાયે લોકોને તેમની સમસ્યાઓ ઉકેલવામાં જેમણે મદદ મન છે કે જે કવિઓ, પયગંબરો અને વિજ્ઞાનશાસ્ત્રીઓ માટે–સર્વ કરી છે અને તેમના મનને ભાર જેમણે હળવો કર્યો છે એવા એક કોઈ સર્જનશીલ વિચારકો માટે–દર્શનોનું નિર્માણ કરે છે. કૂશળ મન:ચિકિત્સક ડેસ્માઈલી બ્લન્ટનને ઉપરના મથાળાવાળા
આ અજ્ઞાત મન જે શકિત પૂરી પાડે છે તે લગભગ અમાપ લેખ ૧૯૬૩ ના ઑકટોબર માસના રીડર્સ ડાઈજેસ્ટ માં પ્રગટ હોય છે. આપણ સર્વ એવી અનેક વ્યકિતઓ વિશે જાણીએ છીએ થયેલ, જેને ગુજરાતી અનુવાદ નીચે આપવામાં આવે છે. કે જેમણે ન માની શકાય એવાં પરાક્રમો કર્યા હોય છે અથવા તો -
પ્રસ્તુત લેખમાં જે વિચારસરણી રજ કરવામાં અાવી છે. તે સહેજ કલ્પનામાં ન આવે તેવી સહનશકિત દાખવી હોય છે, પણ જે કેવળ બુદ્ધિ ઉપર આધાર રાખીને વિચારતા લોકોને એકદમ
માર્ગે થી અજ્ઞાત મનમાંથી આ શકિત આવે છે તે માર્ગો નિરાશા, ગળે ઉતરે એવી નથી. તે લેખમાં દિવ્ય શકિતની મદદ વડે લગભગ
તંગદિલી યા ચિન્તા વડે અથવા તો ભય, અપરાધ, પ, મત્સર કે અસાધ્ય બનેલા વ્યાધિઓના નિવારણનું –Miraculous cures -
સંચિત થયેલા શેપની એટલી જ વિનાશક લાગણીઓ વડે અવરૂદ્ધ જે સમર્થન કરવામાં આવ્યું છે, તે પણ આપણા ચાલુ
બનેલા હોય છે. અને જેઓ મદદ–સલાહ માટે મારી પાસે આવતા અનુભવ બહારને અને સહજ શ્રાદ્ધ ય ન બને એવો વિષય છે.
હોય છે તેમાંના ઘણા ખરાની બાબતમાં આમ જ બનેલું માલુમ આમ છતાં કેવળ બહિર્મુખ ભાવે વિચારતા માનવીઓને અન્ત
પડયું છે. તેઓ પોતાના પ્રશ્ન ઉકેલવા માટે મનની જાગૃત સપાટી મુખ બનવાની અને પ્રત્યેક વ્યકિતના અન્તરાત્મામાં રહેલા દિવ્ય શકિતના
ઉપર ખૂબ જોસથી લડત ચલાવતા હોય છે અને તેમાં નિરાશા મળતાં અગાધ સ્રોત સાથે અનુબંધ સાધીને તે સ્ત્રોતમાંથી, કોઈ પણ કટો
અત્યત આકુળવ્યાકુળ બની બેઠા હોય છે અને એ રીતે અંદર કટી વખતે, જરૂરી બળ મેળવવાની અને તેની મદદ વડે અશકય
રહેલી શકિતના વહનનો માર્ગ તેમણે પોતે જ બંધ કરી દીધેલો સમી લાગતી બાબતને સુશકય બનાવવાની આ લેખ પ્રેરણા આપે
માલુમ પડે છે. છે અને તે અંગે કેટલાંક મહત્ત્વનાં સૂચન કરે છે. તત્ત્વજિજ્ઞાસુ
આવા લોકોને પોતાના અજ્ઞાત મનને વિશ્વાસ કરતાં શિખવાચકો માટે આ લેખ મનન-ચિન્તનનું નવું દ્વાર ખેલે છે. આ વવાનું અને તેનો ઉપયોગ કેમ કરવો તે દેખાડવાનું હોય છે. કેટલીક દષ્ટિએ પ્રસ્તુત અનુવાદ ખૂબ ઉપયોગી નીવડશે એવી આશા છે. વાર આ કાર્ય મુશ્કેલ બને છે, કારણ કે અંદરના અજ્ઞાત પ્રદેશથી
પરમાનંદ).
અને તેમાં રહેલા-મૂળભૂત આવેગે-primitive impulses-થી
કેટલાક બીતા હોય છે. પણ આવો ભય અજ્ઞાન - આધારિત છે. I : એક વ્યવસાયી મન:ચિકિત્સક તરીકે, આ દુનિયામાં અસ્તિત્વ
અજ્ઞાત મનમાં જેને ખરેખર અનિષ્ટ કહીએ એવું કાંઈ હોતું જ . ધરાવતી લગભગ બધી માનવ - સમસ્યાઓ મારી સમક્ષ રજૂ નથી. આ મળભૂત આવેગો જેવા કે sex, aggression-જાતીય થતી રહી છે અને તે ઉપર મેં પૂરો વિચાર કર્યો છે. સામે આવતી
વૃત્તિ, આક્રમક વૃત્તિ–વગેરેને જો બરોબર સમજવામાં અને યોગ્ય કોઈ બે સમસ્યાઓ એકસરખી હોતી નથી, કારણ કે માનવપ્રકૃ
રીતે વાળવામાં આવે તે સફળ જીવન માટે તેને પણ સારો ઉપયોગ તિની જટિલતા પારવિનાની છે.
થઈ શકે છે. તે પણ જે લોકો મારી સમક્ષ પોતાની મુંઝવણના ઉકેલ માટે પણ, તે પછી, આ શકિતને અગાધ સ્ત્રોત કે જે અંદર આવે છે તે સર્વમાં એક બાબત એકસરખી હોવાનું માલુમ પડે * બંધાઈ રહ્યો છે તેને માણસ ખેંચીને બહાર શી રીતે વહેતે કરી છે. મારી પાસે આવેલી દરેક વ્યકિત કોઈ ને કોઈ સમસ્યાઓનો શકે ? તેણે એવી ટેવો અને વલણ કેળવવા જોઈએ કે જેથી જ્ઞાત ઉકેલ શોધતી હોય છે, પણ તેમાં તે અસફળ બનેલી હોય છે. સાધા- અને અજ્ઞાત મન વચ્ચે માર્ગ મોકળો થાય અને તે શકિત વહેતી રણ રીતે તેમની સાથેની પહેલી મુલાકાત દરમિયાન તેમને સાંપડેલી નિષ્ફળતાને તેઓ આ રીતે વર્ણવતા હોય છે. “ડૉકટર સાહેબ, આ ટેવ અને વલણો શું છે? તેનું સ્વરૂપ કેવું છે? આમાં
જે કોઈ સુઝો તે દરેકે દરેક ઉપાય મેં અજમાવ્યો છે. આ ઉપા- આપણને પરિચિતતાને ભાસ થાય છે, કારણ કે સૈકાઓ પહેલાં ધિથી મુકત થવા માટે હવે મારે શું કરવું તે સૂઝતું નથી.” ધમેં આને ઓળખી કાઢયાં હતાં અને માણસમાં તેનું સંવર્ધન કર્યું - ' આવા લોકોને હું મોટે ભાગે જે સલાહ આપું છું તે સાવ સાદી હતું. એ ટેવો અને વલણોનું વિવરણ આ રીતે થઈ શકે :હોય છે: “Don't try” “કશો ઉપાય ન કરો” અને આ સાંભ
(૧) તમારામાં રહેલા અદષ્ટ શકિતમાં શ્રદ્ધા રાખે અને ળીને કોઈ પણ વ્યકિત ચમકયા વિના રહેતી નથી.
વિશ્વાસ ધરાવો. સલાહ આપનાર માનસશાસ્ત્રી હશે તો એમ કહેશે અલબત્ત, આ સલાહ નિરાશાવાદી જેવી લાગે છે; ખરું કે કે, “તમારા અજ્ઞાત મનમાં શ્રદ્ધા રાખે.” પાદરી હશે તે એમ નહિ? પણ વસ્તુત: એમ નથી. ૪૦ વર્ષના આ વ્યવસાય બાદ,
કહેશે કે, “પરમેશ્વરમાં શ્રદ્ધા રાખે’. અંગત રીતે, આ બે ખ્યાલમાં હું જાણું છું ત્યાં સુધી, આ જ સૌથી શ્રેષ્ઠ નિદાન છે.
મને કશે વિરોધ દેખાતા નથી. જરૂર તે બન્ને એક જ ભાવને ' એનું કારણ આ છે. આપણા દરેકની અંદર સૌથી વધારે રજૂ કરતા હોય છે, પણ ભિન્ન ભિન્ન રીતે નિરૂપાયા છે. આખરે સમજણ ધરાવતા એવા ઈશ્વરે ધૃતિ, શકિત અને શાણપણ કે જેને તે, એ ખ્રિસ્તી ધર્મના સ્થાપક હતા કે જેમણે એ વિચારને “ઈશ્વરનું આપણે ભાગ્યે જ ઉપયોગ કરીએ છીએ તેને અખૂટ સ્ત્રોત મૂકેલે રાજય તમારી પોતાની અંદર છે.” એમ કહીને રજૂ કર્યો હતો. છે. આ સ્ત્રોત તે નિમ્નચિત્ત – Subconscious mind - અથવા
(૨) તેને આધીન થવાની ઈચછા કેળવે. તમે પોતે સર્વ વધારે સ્પષ્ટતાથી કહું તો અજ્ઞાત મન- Unconscious mind - શકિતમાન છે અને કોઈની પણ મદદ સિવાય તમારા બધા પ્રશ્નોને છે. ડાયનેમની માફક આ શકિતસ્ત્રોત આપણા જીવનને શકિત તમે પિતા થકી જ ઉકેલ લાવી શકે તેમ છે–આ પ્રકારના અહંઅને ગતિ પૂરી પાડે છે. આ શકિતનાં ઘણા આકાર હોય છે. પ્રેરિત ખ્યાલથી મુકત બને. બધું કરી છૂટયા પછી ‘કશે પણ પ્રયત્ન દાખલા તરીકે જેને આપણે intuition— અંદરની સૂઝ- ન કરો’ આ પ્રકારની સલાહનો અર્થ એ છે કે બહારના બધા કહીએ છીએ તે અજ્ઞાત મનમાંથી ઉઠતા “Still small voice', પ્રયને છોડી દો અને આંતરમનને અંતરતમ તત્વને-તમારે