Prabuddha Jivan 1964 Year 25 Ank 17 to 24 and Year 26 Ank 01 to 16

SR No.: 525949
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1964
Total Pages: 276
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 36 MB

Page 54

२२०
ક ખ દ્ધ
જી ૧ ના
તા. ૧૬-૩-૬૪,
જોઈએ તે કડીબંધ રીતે જણાવ્યું છે, અને વીરતાની સપાટી પર મોરારજીભાઈ વળી બીજો જ સૂર કાઢે છે. તા. ૧૧-૩-૬૪ના ભજવાતાં આવાં સંમેલનમાં હંમેશાં બનતું હોય તેમ થોડુંક ટીખળ: જન્મભૂમિમાં જણાવવામાં આવ્યું છે તે મુજબ, શ્રી મોરારજીભાઈએ પણ આમાંથી એક જ ગેરહાજર નહોતું. કાકાસાહેબે રૂઆબબંધ તેમને સાબરકાંઠાના પ્રવાસ દરમિયાન સ્પષ્ટ જાહેરાત કરી હતી કે સૂચન કર્યું કે “અખબાર દેશી અને હિંદી ભાષામાં જ પ્રગટવાં “આગામી જૂન મહિનાથી પાંચમા ધરણથી અંગ્રેજી શીખવવા માંગજોઈએ, અને અંગ્રેજી અખબારોને ત્રણ દિવસ મેડા સમાચાર નારાઓને ગ્રાંટ નહિ જ મળે.” તેમણે વધુમાં કહ્યું કે, “પાંચમા આપવા જોઈએ.”
- ધોરણથી અંગ્રેજી શિખવવાના પ્રશ્ન અંગે તમે બહારવટે ચડયા આ વાનગી’ રસપ્રચુર હોવાથી થેડીને બદલે થાળી ભરાઈ છે તે તમારી સામે રાજ્ય પગલાં ભરે તે હું જરા પણ વાંધી જાય એટલી થઈ ગઈ છે. તે પોતાની મેળે જ બોલે તેમ છે.
નહિ લઉં. અંગ્રેજીના પ્રશ્નમાં ગમે તેટલી માથાફોડ કરશે તે પણ પાદનોંધ તરીકે એટલું જ ઉમેરીએ કે આમાંના બધા જ વાચિક
પાંચમા ધોરણથી અંગ્રેજી શિખવવાના મુદ્દા ઉપર તમને બહુમતી અહિસાના અનન્ય ઉપદેશક ગાંધીજીને નામે સોગન ખાનારા ગૃહસ્થ
મળવાની નથી.” ત્યાર બાદ આગળ વધતાં તેમણે જણાવ્યું કે, છે. જરા ય નવાઈ નથી લાગતી કે બિચારા વિનોબા ભાવે આ
આઠમા ઘેરણથી અંગ્રેજી શરૂ કર્યાને બે વરસ પણ થયાં નથી; એ કારણે જ ગુજરાતથી ડરે છે.
સફળ નીવડે કે નિષ્ફળ નીવડે એ ચાર વર્ષ પછી ખબર પડે. જેમના તરફથી વાણીને વધુ સંયમ, પ્રમાણનું ભાન અને
બીજાં રાજય ગમે તે કરે તે આપણે શા માટે જોવું? ગુજરાત માનસિક ઉદારતાની અપેક્ષા રખાય એવા ગાંધીનિષ્ઠ કેળવણીકારોની
એકલું પડી જશે. તે એથી કંઈ નુકસાન થવાનું નથી ગુજરાત ચા કામગીરી હતી એટલે તેના પર થોડું વિશેષ ધ્યાન આપ્યું.
એથી તે આગળ વધશે, પાછળ નહિ જાય. અલબત્ત, તમારે એની ' પણ તેના પરથી એમ ધારી લેવાનું નથી કે અમદાવાદના ભૂતપૂર્વ
કિમત થેડી ચૂકવવી પડશે. અંગ્રેજી આઠમા ધોરણથી શિખવાય છે નગરપતિ શ્રી ચીનુભાઈ ચીમનલાલને પ્રમુખપદે મળેલાં સંમેલનની
તેથી નુકસાન થઈ રહ્યાની વાતમાં કંઈ તત્વ નથી. ' કામગીરી અને વાણીવિલાસ આથી ઓછાં દિલધડક, રહ્યાં હશે. કોંગ્રેસમાં માણસને અંગ્રેજી અંગે પ્રમાણિક મતભેદ હોય કદાચ હોય તે તેમાં આવેશને ઉદ્રક ઓછો હોવાનું એ કારણે શકે છે, પરંતુ જો તેઓ તોફાન કે આંદોલનમાં ભાગ લે તે તે સામે : ધારી શકાય કે તેની માંગણી પ્રમાણમાં નમ્ર છે. તેમને સાત વર્ષનું પગલાં લઈ શકાય.” - અંગ્રેજીનું શિક્ષણ ફરજિયાત નહિ, પણ મરજિયાત જોઈએ છે. વળી અંગ્રેજીના પ્રશ્ન અંગે શ્રી મોરારજીભાઈએ વધુમાં જણાવ્યું બાકી તેની માગણી કે મંજુર ન રખાય તે આવી રહેલા પ્રલયના કે “અંગ્રેજીના આંદોલનવાળા ઘણા મોટા પ્રમાણમાં પાંચમા ધોરણથી ભણકારા તે તેના ભાષણમાં સંભળાય જ છે.
અંગ્રેજી પસંદ કરે છે એવા દેખાવ કરે છે, ત્યારે કેંગ્રેસીઓએ પગ જે આવેશ અને અટલ આગ્રહિતાને પરિચય આ એક જ ઠરાવ પસાર કરવો જોઈએ, પણ આજે તો તમે કેંગ્રેસીઓ બેલતા મામૂલી બાબતમાં બંને પક્ષે અપાઈ રહ્યો છે તે એવી શંકાને નથી, અને એમ માને છે કે હું એક બેલનારે છે તે બોલ્યા કરીશ, અવકાશ આપે છે કે આમાં શૈક્ષણિક ઉપરાંત રાજકીય વિચારણા પરંતુ આથી તે હું કમજોર બની જઈશ.' પણ અંશત: કામે લાગેલી છે, પરંતુ એ ઊંડા પાણીમાં અત્યારે
અંગ્રેજી હાલ જે ચાલતું છે તે બધાને એકદમ બદલવું એ ન ઊતરીએ. : *
સહેલું હોય તો કાલે કરી નાખીએ, પણ એમ થઈ શકે તેમ નથી. એક અંગ્રેજી ઉકિતમાં જેને “હાના પ્યાલામાંના તોફાન”
રાજ્ય આઠમાથી નીચેના ધોરણથી અંગ્રેજી શીખવવા કદી મંજુરી તરીકે ઓળખાવવામાં આવે છે તેવા આ ગજગ્રાહ અંગે એક
નહિ આપે. જે લોકો મીજાજ ગુમાવીને વાત કરે છે એમની પાસે નાનકડી ખુશનસીબી એ લાગે છે કે મુખ્ય પ્રધાન શ્રી બળવંતરાય
કોઈ દલીલ હોતી નથી. મોટા ભાગના લોકોને અંગ્રેજી સાથે શું મહેતા આ પ્રલયના માનસથી અસ્કૃષ્ટ રહી શકયા છે. મહારમાં નિસબત છે ?” નયી તાલીમ સંમેલનનું ઉદ્ઘાટન કરતાં તેમણે કહ્યું કે “ગુજરાતમાં અહીં કોણ કોની સામે બહારવટે ચડયું છે અને કોણ મીજાજ પાંચમા ધોરણથી અંગ્રેજીનું શિક્ષણ રાખવું કે આઠમાથી એ વિષય ગુમાવીને વાત કરે છે તે સમજાતું નથી. મુંબઈ જેટલે દૂર બેસનારને ખૂબ ચર્ચાસ્પદ બન્યો છે, પણ આ પ્રશ્નનો ઉકેલ આપણે સાથે આ પ્રશ્ન-આઠમા ધોરણથી અંગ્રેજી શરૂ થાય કે પાંચમા ધોરણથી બેસીને આણવો જોઈએ”
મરજિયાતરૂપે શરૂ થાય-નાને લાગે છે અને શ્રી બળવંતરાય - ઉકેલ જો આણવો જ હોય તો તેમાં સાથે બેસવાની બહુ
મહેતા જણાવે છે તેમ સાથે બેસીને ઉકેલ લાવી શકાય તેવો ભાસે, ઝાઝી જરૂર પડે તેમ નથી. ગુજરાત સરકારની આ વિષયને લગતી
છે. પણ આ પ્રશ્ન ઉપર જયાં સુધી એકએકથી ચડિયાતી ઉદ્દીપક હાલની નીતિ કાયમ રહે, અને અપવાદ રૂપે જે શાળાઓ, શિક્ષકો,
ભાષામાં ગુજરાતના એક યા અન્ય વિચાર ધરાવતા નેતાઓ પોતાના વાલીઓ અને વિદ્યાર્થીઓ પાંચમાં ધારણથી અંગ્રેજી શીખવવાનું
વિચારો પ્રગટ કરતા રહેશે ત્યાં સુધી બળતામાં ઘી હોમાયા કરશે, પસંદ કરતા હોય તેમને એ માર્ગે જતાં સરકાર તરફથી અપાતી
અંદરોઅંદર સંઘર્ષ વધતું રહેશે અને આપણે શાણપણનું દીવાળું સગવડોની બાબતમાં ભેદભાવના ભાગ ન બનવું પડે, એટલું જ
કાઢયું છે એમ અન્ય પ્રદેશવાસીઓને કહેવાનું પ્રાપ્ત થશે. કરવાથી આ ઉફાણે શમી શકે એમ લાગે છે.
પરમાનંદ - , . અને જો એટલું જ કરવામાં આવે તે પછીથી બંને પક્ષેની - તા. ક. શ્રી મોરારજીભાઈએ તા. ૧૧-૩-૬૪ના રોજ . હિમાયતેનું હાલનું નિશાન–ગુજરાત સરકાર-બાજુએ ખસી જાય; આપેલા ભાષણને ઉપર જે અહેવાલ આપે છે તેમાં પાંચમા
અને બંને મતના આગ્રહી શિક્ષણકારો માટે સ્વમતના પ્રચાર માટે ધારણથી અંગ્રેજી શિખવનાર શાળાઓની ગ્રાંટ બંધ થશે એવું : પ્રજાકીય સપાટીનું વિશાળ મેદાન ખુલ્લું થાય; બંનેના વૈચારિક પોતે કહ્યું હોવાને તા. ૧૩મીના રોજ તેમણે ‘જન્મભૂમિ'ના પ્રતિદૈવતની સાચી કસોટી ખુલ્લી થાય; પણ એ થશે ? થઈ શકશે? : નિધિ સમક્ષ ઈનકાર કર્યો છે અને એમ ખુલાસે કર્યો છે કે “મને
પુરકોનેધઃ આ અંગ્રેજીના પ્રશ્ન અંગે, ઉપરના તંત્રીલેખમાં પૂછવામાં આવેલા એક પ્રશ્નના જવાબમાં મેં માત્ર એટલું જ કહ્યું જણાવ્યું છે તે મુજબ, ગુજરાત રાજ્યના મુખ્ય મંત્રી શ્રી બળવંત- હતું કે જે લોકો સરકારની સામે બહારવટે ચડવાની વાત કરતા રાય મહેતા જ્યારે એમ જણાવે છે કે “ગુજરાતમાં પાંચમા ધોરણથી હશે તેમની સામે ગુજરાત સરકાર પગલાં લે તો તેને મારે ટેકો અંગ્રેજીનું શિક્ષણ રાખવું કે આઠમાંથી,-આ વિષય ખૂબ ચર્ચાસ્પદ હશે.” આ ખુલાસાથી અંગ્રેજી ભાષાના શિક્ષણ અંગેના ગજગ્રાહ' બન્યો છે, પણ આ પ્રશ્નનો ઉકેલ આપણે સાથે બેસીને આણવો સંબંધી ઉપર જે ટીકા ટીપ્પણી કરવામાં આવી છે તેમાં કશે પણ જોઈએ,” ત્યારે આપણા ગુજરાતના સર્વોત્કૃષ્ટ લેખાતા નેતા શ્રી ફેરફાર કરવાની જરૂર ઉભી થતી નથી.
પરમાનંદ