________________
૨૧૨
, પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૩-૪
હોય છે, એમ મને લાગે છે. કારણ કોઈ પણ એકને જ સંપૂર્ણ- લેવી. પોતાના વિકાસ અને આવશ્યકતા પ્રમાણે અનેક માર્ગપણે સમર્પણ કરે છે ત્યારે તેનાં તે વિષયનાં જ્ઞાન, અનુભવ અને દર્શકોની મદદ વ્યકિતને લેવી પડે એ સંભવ છે, એમાં દોષ માહિતી કયારે પણ ભવિષ્યના પ્રમાણમાં ઓછાં જ હોય છે. એવી કે અનુચિતતા નથી. એમાં પરાવલંબન આવવાને ભય ન રહે એ સ્થિતિમાં કોઈને પણ સર્વસમર્થ, સર્વજ્ઞ યો સાક્ષાત ઈશ્વર માન-. માટે શ્રેયાર્થી અને માર્ગદર્શક બંને વિવેકી અને માનવતાની દ્રષ્ટિએ વામાં આવે છે તેમાં જ્ઞાન કરતાં ઉતાવળ અને અવિવેક જ વધારે ઉન્નતિના માર્ગે વર્તવાના પ્રયત્નમાં હોય, તો તેમાં કોઈને કશું હશે. સર્વજ્ઞ માન્યા પછી આગળ ઉપર અનુભવથી તેની સર્વજ્ઞતા નુકસાન થતું નથી. આવી સ્થિતિમાં માર્ગદર્શકરૂપે કોઈની મદદ વિશેની સમજ ભૂલભરેલી કરવાનો સંભવ મેટે ભાગે હોય છે. લેવી જ નહીં એ આગ્રહ રાખવાનું પણ કારણ નથી. કોઈ પણ વિવેકી અને સત્યનિષ્ઠ સાધકને એ અનુભવ થાય ત્યારે તે, તે જ 'માર્ગ ધારણ કરવામાં આવે તે તેમાં મુખ્ય વાત વિવેક કરવાની માર્ગદર્શકને પકડી ન રાખતાં એટલે તેમને ઉપયોગ હોય, સહાય શકિત જેનામાં હશે તેનું અકલ્યાણ કદી થતું નથી. તે, દરેક મળી હોય, તે વિષે સદૈવ કૃતજ્ઞ રહીં વધારે લાયક માર્ગદર્શકની પ્રસંગ અને વ્યકિતના સંબંધમાંથી પોતાનું કલ્યાણ જ સાધી લે છે શોધ કરશે યા પોતાના જ્ઞાનાનુસાર અભ્યાસ કરતા રહેશે. પરંતુ અને જેને વિવેક સૂઝતો નથી અને સૂઝે તે તે પ્રમાણે વર્તવાનું ઘણા સાધકો વિષે એવો અનુભવ થયો છે કે તેઓ એક વાર સધાતું નથી તે કોઈ પણ માર્ગ સ્વીકારે તેણે પોતાનું કલ્યાણ સાધી માનેલા ગુરુને ન છોડતાં તેના પરિવારમાં સામેલ રહી તેની ખ્યાતિ શકતા નથી. કલ્યાણ સાધવું એ મુખ્ય વાત છે. કોઈ પણ માર્ગને વધારી તેને જ સર્વજ્ઞ યા છેવટે ભગવાન માનવા લાગે છે. તેમાં આગ્રહ રાખી એ પર જીવન વ્યતીત કરવું એ ગૌણ છે. ' ખરેખર તેમની પ્રગતિ થઈ શકતી નથી.
અખંડ આનંદ'માંથી સાભાર ઉધૂત
કેદારનાથજી - રોગી માણસ રોગમુકત થવા માટે પોતાનું જ્ઞાન અપૂર્ણ છે એટલે કોઈ વૈદ્ય, દાકતર યા હકીમને પોતાનું શરીર સ્વાધીન કરે
સાભાર-સ્વીકાર છે. એ પણ એક દ્રષ્ટિએ તેને સમર્પણભાવ છે; પણ તે કાયમનો Jaina Theories of Reality & Knowledge રહે શકય નથી. તેટલાથી તેનું સંપૂર્ણ વ્યકિતત્વ જીવનભર વૈદ્ય- લેખક : સ્વ. ડે. વાઈ. જે. પદ્મરાજૈયા, પ્રકાશક : જૈન દાકતરને અર્પણ થયું છે એમ માની ન શકાય. કોઈ વ્યકિત એકાદ સાહિત્ય વિકાસ મંડળ, ૧૧૨ ઘોડબંદર રોડ, વિલે પારલે પશ્ચિમ, પ્રસંગે ઘણી ઉપયોગી થઈ એટલે ઉપયોગ કરનારે જીવનભર તેને મુંબઈ– ૬, કિંમત રૂા. ૧૫. સ્વાધીન યા અવલંબિત રહેવું એ કદી યોગ્ય નથી. કૃતજ્ઞભાવ એ
વિશ્વવંદ્ય કિરણાવલિ : કિરણ : ૧: લેખક : સ્વ. છોટાલાલ માનવતાની દ્રષ્ટિએ અત્યંત મહત્ત્વને ભાવ છે, પરંતુ એ, એટલે
જીવણલાલ, પ્રકાશક : શ્રી નૃસિંહ પ્રકાશન, ૨૨, ગોવાલિયા
ટંક રોડ, મુંબઈ-૨૬. કિંમત રૂા. ૫-૫૦. પૂર્ણ માનવ્ય નથી. કોયાર્થી માણસે એક માર્ગદર્શક પાસેથી સર્વ
વિચાર રત્નરાશિ:લેખક-પ્રકાશન ઉપર મુજબ. જ્ઞાનની અપેક્ષા ન રાખતાં પોતાના વિકાસક્રમમાં જે વખતે જેની
ઉરસિંધુનાં બિદુ: લેખક : ભકતકવિ શિવજી દેવશી, પ્રકાશક: આવશ્યકતા જણાય તેની વિવેકપૂર્વક સહાય લેતાં લેતાં આગળ જવું
શિવસદન ગ્રંથમાળા, કાર્યાલય મઢડા, સૌરાષ્ટ્ર, કિંમત રૂ. ૧–૫૦ જોઈએ. આ વાત એકને જ સર્વજ્ઞ માનીને તેને કાયમના સમર્પણ. - જવાહરના જીવનના પ્રેરક પ્રસંગે: લેખક : શ્રી અંબેલાલ થવાથી સાધી શકાશે નહીં. એવો આગ્રહ રાખવાથી બંને બાજુથી નારણજી જોશી, પ્રકાશક : ગુર્જર ગ્રંથ રત્ન કાર્યાલય, ગાંધી રસ્તે, અસત્ય અને દંભ વધવાને સંભવ છે. આવી સ્થિતિ જોઈને અમદાવાદ-૧ કિંમત રૂા. ૪. કેટલીક વિચારી વ્યકિતઓના મનમાં ગુરુ- શિષ્યપ્રથા, પંથ, સંપ્રદાય
ભગવાન મહાવીર : લેખક : પ્રકાશક ઉપર મુજબ કિંમત રૂ. ૩. વગેરે વિશે એક પ્રકારની અશ્રદ્ધા પેદા થાય ત્યા વિરોધભાવ પેદા
અમારે ખાંચે: લેખક: શ્રી ધીરજલાલ ધનજીભાઈ શાહે; થાય તેમાં આશ્ચર્ય નથી. પરંતુ તેમણે પણ એને વિરોધ કરતાં પ્રકાશક ઉપર મુજબ, કીંમત રૂ. ૩.૫૦ કરતાં બીજી બાજુ જઈ અતિશયતા ન કરવી જોઈએ. ગુરુની
ગ્રામ બાલશિક્ષણ કેન્દ્ર પ્રકાશન આવશ્યકતા નથી, એમ કહેનારાઓને જીવન-ઈતિહાસ તપાસતાં પિ. કોસબાડ ટેકરી-લવડ સ્ટેશન થઈને (જિ. થાણા) એક યા અનેક ગુરુએના વિપરીત આચરણને તેમ જ તેમના દંભ, ૧ બાળકોની હઠ: લેખિકા : તારાબહેન મેડક, અનુ : મહત્ત્વાકાંક્ષા, કપટ, છળ થા આધ્યાત્મિક માનેલા વિષયમાં તેમની ચંદુલાલ ભટ્ટ, કિંમત ૭-૮૦ પૈસા. અનેક ભ્રામક કલ્પનાઓનો અને ખોટી માન્યતાઓને તેમને ૨ બિચારાં બાળકો: લેખિકા : તારાબહેન મોડક, અન : તિરસ્કાર આવવાને લીધે તેમના મનમાં વિરોધભાવ નિર્માણ થયે
ચંદુલાલ ભટ્ટ, કિંમત રૂા. ૧-૬૦ હોવું જોઈએ. પ્રથમની ભેળી શ્રદ્ધાની અતિશયતાની આ પ્રતિ
૩ બાલવિકાસ અને શિસ્ત: લેખિકા : તારાબહેન મોડક,
અનુ: ચંદુલાલ વ. ભટ્ટ, કિંમત ૧૦૦, ક્રિયા હોય એમ લાગે છે. ગુરુ, પંથ, સંપ્રદાય વિષે આપણને બધે
૪ આપણું ઘર: લેખિકા: તારાબહેન મોડક, અનુ: ચંદુલાલ કટું અનુભવ થયો હોય તે તેની પ્રતિક્રિયારૂપે આપણા મનમાં બધા વિષે અનાદાર ન થવો જોઈએ. આ પ્રસંગે આપણે પોતે પોતાના ધર્મોનબંધી વિશ્વદર્શન’ પુસ્તક ૧ થી ૫ મનને ખૂબ તપાસવું જોઈએ. પ્રથમની ભાવનાવશતા, શ્રદ્ધાની
'' (૧) “કલ્યાણ રાજ્ય, સર્વોદય અને વિશ્વવાત્સલ્ય” અતિશયતા અને ઉતાવળનું તે આ પરિણામ નહીં હોય? પિતાને
લેખક: મુનિ નેમિચંદ્રજી, પ્રકાશક : શ્રી મહાવીર સાહિત્ય પ્રકાશન સૂક્ષ્મપણે શોધ્યા સિવાય બીજાને દોષીત ઠરાવવાના પ્રમાદમાં આપણે
મંદિર, હઠીભાઈની વાડી, અમદાવાદ-૧ કિંમત રૂા. ૩. ન પડવું જોઈએ. પોતાના જ્ઞાનને આધારે પ્રગતિ કરવામાં કશી (૨) “અનુબંધ વિચારધારા”: મુખ્ય પ્રવચનકાર : મુનિશ્રી હરકત નથી. અને તે પ્રયત્નમાં યશ ન આવે તે યોગ્ય માર્ગ- સંતબાલજી, પ્રકાશક : ઉપર મુજબ, કિંમત રૂ. ૨-૦. દર્શકની વિવેકપૂર્વક સહાય લેવામાં આપણને ભય, સંકોચ, ખોટી | (૩) “સાધુ સંસ્થાની અનિવાર્યતા”: પ્રવચનકાર : મુનિશ્રી શરમ ય ઊણપ ન લાગવાં જોઈએ છે કેવળ અહંકારથી તે માર્ગ
નેમિચંદ્રજી, પ્રકાશક : ઉપર મુજબ. કિંમત રૂા. ૨–૫૦
નેચિંટ પકાળક • આપણે ત્યાજ્ય ન માનવો જોઈએ.
(૪) “સર્વ ધર્મોપાસના”: પ્રવચનકાર : મુનિશ્રી સંતબાલજી, ' આ બધાને સારાંશ એ છે કે “ગુરુ કરવા’ એટલે સમર્પણ
પ્રકાશક: ઉપર મુજબ, કિંમત રૂા. ૨-૫૦ . કરીને જીવનભર બેડી અને બંધન સ્વીકારવાં એમ નહીં, પણ
(૫) “ભારતીય સંસ્કૃતિ”: મુખ્ય પ્રવચનકાર : મુનિશ્રી સંતન પોતાના જીવનવિકાસમાં મદદ કરી શકે એવા માર્ગદર્શકની મદદ બાલજી પ્રકાશક: ઉપર મુજબ, કિંમત રૂા. ૨-૫૦