________________
REGD. No. B-1266 વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૪
પ્રબુદ્ધ જૈન'નું નવસંસ્કરણ વર્ષ ૨૯ : અંક ૧૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
મુંબઈ, ડીસેમ્બર ૧૬, ૧૯૬૪, બુધવાર
આફ્રિકા માટે શિલિંગ ૮
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
છૂટક નક્લ ૨૦ પૈસા
તંત્રીઃ પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા
ક આજે પશ્ચિમના દેશો કયાં જઈ રહ્યા છે કે,
થિાડા સમય પહેલાં, મુંબઈ ગ્રાંટરોડ કોર્નર પાસે આવેલા નવા સીનેમા થિયેટર ‘અપ્સરા'નું ઉદ્દઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું. તે અપ્સરા’ની એક બાજુની દીવાલની મધ્યમાં વિપુલ સ્તનમુગલ ધરાવતી એક સ્ત્રીનું બસ્ટ-કોરેલી અર્ધ પ્રતિમા–ચોડવામાં આવેલ છે. આ બસ્ટમાં માત્ર રૂપાળું મીઠું અને ભરેલાં બે ખુલ્લા સ્તનોને રજૂ કરવામાં આવ્યાં છે, અને કોઈ પણ જોનારના દિલમાં કામલોલુપતા પ્રેરે એ પ્રકારનું તેનું નિરૂપણ છે. આ સામે શ્રી જૈન મહિલા સમાજના મુખપત્રમાં શ્રીમતી લીલાવતીબહેન કામદારે સખત વિરોધ રજૂ કર્યો હતો અને સમાજની શીલરક્ષાની ચિતા ધરાવતા નાગરિકોને રાજમાર્ગ ઉપર પસાર થતા હારે વટેમાર્ગુઓના દિલમાં વિકૃતિ પેદા કરતી આ શિલ્પકૃતિને ત્યાંથી ઉખેડી લેવાની હીલચાલ હાથ ધરવા અનુરોધ કર્યો હતો. આ અનુરોધ આપણા નૈતિક માનસને યથાસ્વરૂપે રજૂ કરતા હોઈને તેને સર્વ કોઈનું અનુમોદન ઘટે છે. આથી તદ્દન અવળી દિશાએ પશ્ચિમના દેશે ગતિ-પ્રગતિ કરી રહ્યા છે | તેની ઝાંખી અમદાવાદમાં પ્રગટ થતા તા. ૨-૯-૬૪ ‘પ્રભાત'માં પ્રગટ થયેલ નીચે આપેલ તંત્રીલેખમાં થાય છે. તંત્રી
| દુનિયામાં નૈતિક મૂલ્યો અને નૈતિક ધરણામાં તળીઆઝાટક એવાં કામને ફોજદારી ગુન્હો નહિ ગણવે જોઈએ તેમ જ એક જ પરિવર્તન આવી રહ્યું છે.
જાતિની પુખ્ત વયની બે વ્યકિતઓના પરસ્પર સંમતિથી થતા હમણાં હમણાં અમેરિકાના અને ઈગ્લાન્ડના અખબારોમાં જાતિય વ્યવહાર સામે ફોજદારી કાયદા દ્વારા પ્રતિબંધ મૂકવો નહિ વાંચીએ છીએ કે એ દેશની યુવતીઓ તેમના પહેરવેશમાં “ખુલ્લી જોઈએ. છાતી”ની ફેશન આરંભી રહી છે. "
(૨) કામાવેશ પ્રેરતી બિભત્સતાને ઉરોજન ના મળતું હોય ' | “ખુલ્લી છાતી” એટલે સ્ત્રીના સ્તન વિભાગ ઉપર કપડાનું અને સામાજિક સ્વાથ્યના સંરક્ષણના નિયમોનો ભંગ ના થતો આ રણ ન આવે એવી ઢબને પોશાક.
હોય એ પ્રકારના સંતતિ નિયમનના સાહિત્યની વહેંચણીને કે તેનાં હિંદમાં મોટા ભાગના સુશિક્ષિતેને પણ આંચકો આપે સાધના પ્રચારને ગુન્હાહિત નહિ ગણવાં જોઈએ. એવા આ સમાચાર છે.
(૩) જે જે મુલકમાં ગર્ભપાતને ગુન્હો ગણવામાં આવે છે, | ઘેડા દિવસ પહેલાં અમે “ટાઈમ” સાપ્તાહિકમાં વાંચ્યું તેવા મુલકમાં કાયદેસર રીતે ગર્ભપાત કરાવવાની ક્રિયાને ગુન્હાના હતું કે, અમેરિકામાં કૅલેજમાં ભણતી યુવતીઓમાં એ ચાલ
વર્તુળની બહાર રાખવી જોઈએ. વ્યાપક બન્યો છે કે, તેઓ લગ્નનાં કોઈ બંધને સ્વીકારતી નથી.
(૪) જ્યાં સ્ત્રી કે પુરુષની સંમતિ હોય તેવા કિસ્સામાં કૃત્રિમ એટલે કે લગ્ન પહેલાં જાતીય સંબંધો મુકત રીતે બાંધે છે. ગર્ભધારણ કરાવવાની ક્રિયાને ગેરકાયદેસર નહિ ગણવી જોઈએ. | “ટાઈમ”ના ખાસ લેખમાં પૂરતા આધારે સાથે એમ
હેગની આંતરરાષ્ટ્રીય કેંગ્રેસના આ ઠરાવો આપણે ક્યા બતાવવામાં આવ્યું હતું કે, આ મુકત આચારને ધર્મગુરુઓ અને
નવાં મૂલ્યો અને નવા વ્યવહારો તરફ જઈ રહ્યા છીએ તેનો ચિતાર
આપે છે. વિઘાચાર્યો ટેકો આપે છે, એટલું જ નહિ પરંતુ, બાળાઓનાં માતાપિતા પણ તે સત્કારે છે.
જાણે માનવજાતના સામાજિક જીવનમાં કડાકા થઈ રહ્યા છે;
જાણે આકાશ ફાર્યું છેજાણે જવાળામુખીએ લાવાની નદીઓ ! “ટાઈમ” કેટલાંક દ્રષ્ટાંત આપતાં સામાન્ય બનતી જતી .
વહાવવા માંઈ છે, એક પ્રથાનું ખ્યાન આપ્યું હતું કે “છોકરી જ્યારે સાંજે ફરવા હેગની કેંગ્રે, તેમાં ૫૪ દેશના ૫૦૦ પ્રતિનિધિઓની નીકળતી હોય છે ત્યારે, તેની માતા તેને મદદગાર થવા પૂછે છે કે, હાજરી અને તેમણે સર્વાનુમતે કરેલા આ ઠરાવ, એના પ્રત્યે આંખે બેટી, સંતતિ નિયમનનાં સાધનો સાથે લેવાનું ભૂલી તો નથી ગઈ
મચી રાખવાનો કોઈ અર્થ નથી. શાહમૃગ જમીનમાં માથું નાખીને ને ?' જવાબમાં બેટી કહે છે કે, “તેણે વૌજ્ઞાનિક સાધને સાથે
આસપાસ કંઈ બનતું નથી એવા ભ્રમમાં રહે છે એ રીતે માનવી લીધો છે.”
સ્વસ્થતા જાળવી રાખવા મથે તે નિરર્થક છે. - આ બધું ઓછું હોય તેમ, જગતના ધારાશાસ્ત્રીઓ અને આ પ્રશ્ન એ થાય છે કે, આ નવા પ્રવાહ પ્રત્યે ઈતિહાસનું ન્યાયશાસ્ત્રીએ પણ નવા નિબંધ મુકત ચારને અનુમોદી રહ્યા છે. અને સંસ્કૃતિનું સાતત્ય જાળવવા ઈચ્છનારા માનવીઓએ કેવી
ગયા અઠવાડિયામાં હેગમાં નશિયતના કાનૂન અંગે નવમી રીતે વર્તવું અગર તો તેની સાથે કેવી રીતે ધડ પાડવી? . આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદ મળી હતી. તેમાં જગતભરમાંથી ૫૪ દેશોના . સહેલાઈથી જવાબ ન આપી શકાય તે આ પ્રશ્ન છે. ૫૦ ન્યાયશાસ્ત્રીઓએ હાજરી આપી હતી. '
, " રોસ્કીએ સામાજિક તત્ત્વજ્ઞાનના વિવેચનના અનેક ગ્રંથમાં રાખ્યું
હતું (અમે બરાબર ત્રીસ વર્ષ પહેલાં આ વાંચ્યું હતું.) કે “સમાજઆ આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદે ખાસ ઠરાવ પસાર કર્યો હતો કે, વાદની ઉચ્ચતમ ભૂમિકામાં અને મૂઢિવાદ દુનિયામાં જે કોઈ જાતીય વ્યવહાર માટેની નિશિયને જેમ બને તેમ હળવી અને સ્થળે જીવંત રહ્યો હશે તે તેની મંજીલની છેલ્લી ભૂમિકામાં માણસને ઓછી બનાવવી જોઈએ. આ ઠરાવ સર્વાનુમતે પસાર કરવામાં
પૈતાની સલામતી માટે ખાનગી મિલ્કતની જરૂરિયાત રહેશે નહિ આવ્યા હતા.
અને તે તેના સામાજિક આચારમાં જંગલવાસી પશુ જે મુકત આ દાવમાં નીચેના ચાર વિભાગો રાખવામાં આવ્યા હતા
આ આગાહી સાચી પડતી લાગે છે ! તેના પડછાયા આજે (૧) જતીય આચાર અને તે દ્વારા કુટુંબ પરિવાર સામે
જગતભરમાં પથરાવા માંડયા છે ! થતા અપરાધો સંબંધમાં આ કેંગ્રેસ માને છે કે, વ્યભિચાર અને
કકલભાઈ કઠારી