Page Text
________________
REGD. No. B-4266
વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૪
જીવને
પ્રબુદ્ધ જૈન'નું નવસંસ્કરણ વર્ષ ૨૯ : અંક ૧૫
મુંબઈ, ડીસેમ્બર ૧, ૧૯૬૪, મંગળવાર. : આફ્રિકા માટે શિલિંગ ૮
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
છૂટક નક્લ ૨૦ પૈસા
તંત્રીઃ પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા
$ ‘પ્રબુદ્ધ જીવન” રજત જયન્તી સમારંભ પ્રસંગે ,
તંત્રી તરીકે મારા તરફથી કરવામાં આવેલું નિવેદન | તા. ૧૫-૧૧-૬૪ ના રોજ સવારના ભાગમાં યોજયેલા રજત જયંતી. સમારંભને લગતી સભાનું વર્ણન આ અંકમાં અન્યત્ર આપવામાં આવ્યું છે. તે પ્રસંગે જે નિવેદન મેં ‘પ્રબુદ્ધ જીવનના તંત્રી તરીકે કર્યું હતું તે નિવેદન તે વર્ણનમાંથી અલગ તારવીને નીચે આપવામાં આવે છે.]
પ્રબુદ્ધ જૈનોનું સંપાદન સ્વીકાર્યું તે પહેલાંની નવરચના બાદ સંઘમાં જોડાયેલા અને એ આધારે કરવામાં આવેલી સંઘની સામયિક પૃવૃત્તિનું સંક્ષિપ્ત નિરૂપણ
ચૂંટણીમાં હું પ્રમુખ તરીકે અને શ્રી ચીમનભાઈ ઉપપ્રમુખ તરીકે આ પ્રસંગે પ્રબુદ્ધ જીવન’ના તંત્રી તરીકે મારે જે કંઈ ચૂંટાયલા. ત્યાર બાદ સંઘનું માસિક મુખપત્ર 'પ્રબુદ્ધ જૈન' શરૂ કહેવાનું છે તે કહું તે પહેલાં ‘પ્રબુદ્ધ જીવન” જે સંસ્થાનું મુખપત્ર કરવાનો નિર્ણય કરવામાં આવ્યો અને તા. ૧-૫-૩૯ થી એ પાક્ષિક છે તે મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના પ્રારંભકાળની સામયિક પ્રવૃત્તિને
સામયિક પ્રવત્તિને પત્રની શરૂઆત કરવામાં આવી. તેના તંત્રી તરીકે અમારા સાથી થોડોક ખ્યાલ આપું તે તે અસ્થાને નહિ ગણાય.
અને મુરબ્બી સ્વ. મણિલાલ મકમચંદ શાહની નિમણુંક કરવામાં : શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધની ઈ. સ. ૧૯૨૯ના ફેબ્રુઆરીમાં
આવેલી, પણ સંઘની નવરચનામાં મેં અગત્યનો ભાગ ભજવેલ હોઈને સ્થાપના કરવામાં આવેલી. એ દિવસેમાં જૈન શ્વે. મૂ. સમાજમાં
તેને પ્રચાર કરવા માટે તેનું સંપાદન કરવાની જવાબદારી મારે બાલદીક્ષા સામે એક પ્રચંડ આંદોલન શરૂ થયું હતું. તેને વિશેષ વેગ
સ્વીકારવી પડી. ત્યારથી તે આજ સુધી એ જવાબદારી મારા શિરે આપવાના હેતુથી આ મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ ઊભું કરવામાં
રહી છે, સિવાય કે વચ્ચે એક વર્ષ–તા. ૧-૫-૪થી તા. ૧૫-૪-૧૫૦ આવેલ. એ હેતુ સાથે જૈન સાધુઓની પકડમાંથી જૈન સમાજને
સુધી સૌરાષ્ટ્ર ટ્રસ્ટ તરફથી શરૂ કરવામાં આવેલ 'યુગદર્શન’ ના
તંત્રી તરીકેની મેં જવાબદારી સ્વીકારેલી અને એટલો સમય મુકત કરવું, તે વર્ગમાં વ્યાપી રહેલા શિથિલાચાર, દંભ તથા
પ્રબુદ્ધ જૈન’ની જવાબદારી અન્ય મિત્રોએ સંભાળી હતી. પાખંડને ખુલ્લાં પાડવાં, સામાજિક તેમ જ ધાર્મિક અનિષ્ટ રૂઢિઓ
ઉપર જણાવેલી હકકતોના અનુસંધાનમાં બે અગત્યની હકીકત સામે જેહાદ ચલાવવી, જૈન સમાજને વિચારની સંકીર્ણતામાંથી
ઉમેરવાની રહે છે. મુ. મણિભાઈની તબીયત નબળી પડતી જતી ઊંચે લાવવો અને જીવનનાં નવાં મૂલ્ય આપવા તથા રાષ્ટ્રીય
હોવાના કારણે તેમની ઈચ્છાને માન આપીને તા. ૧-૫-૫૧ થી ભાવનાને બને તેટલો વેગ આપવો-આવા અનેક વિચારે
હું ‘પ્રબુદ્ધ જૈન'ને સત્તાવાર રીતસરને તંત્રી બન્ય, અને ‘પ્રબુદ્ધ રહેલા હતા. આમ વિચારઆન્દોલન સાથે સંકળાયેલી સંસ્થાને
જૈન’ નું બીનકોમી અને શુદ્ધ રાષ્ટ્રીય વલણ લક્ષમાં લઈને તા. મુખપત્ર વિના ચાલે જ નહિ. આ વાસ્તવિકતાને અધીન રહીને ૧-૫-૫૩ થી ‘પ્રબુદ્ધ જૈન’ નું ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ એ મુજબ નામ૧૯૨૯ના ઑગસ્ટ માસથી સંધ તરફથી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ પરિવર્તન કરવામાં આવ્યું. પત્રિમ શરૂ કરવામાં આવી હતી. તે બે વર્ષ ચાલી અને બંધ થઈ | ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ અન્ય સામયિકોથી કઈ બાબતમાં જાદુ પડે છે? અને અઢી માસના ગાળામાં “પ્રબુદ્ધ જૈન” નામના સાપ્તાહિકની આ પ્રમાણે ૨૫ વર્ષથી ચાલી રહેલા પાક્ષિક પત્ર (૧૪ વર્ષ શરૂઆત કરવામાં આવી. તે બે વર્ષ ચાલ્યું અને મારા પુરાણા સુધી પ્રબુદ્ધ જૈન” અને ૧૧ વર્ષ સુધી ‘પ્રબુદ્ધ જીવન”) ની સંપાસાથી શ્રી રતિલાલ ચીમનલાલ કોઠારી તેના તંત્રી હતા તે દરમિયાન દનનીતિ ઘડવામાં મારા માટે ગાંધીજી અને તેમના તરફથી મઢવામાં તેમાં પ્રગટ થયેલ ‘અમર અરવિંદ' ને મથાળાના લેખ અંગે તે વખતની આવતા ‘નવજીવન’ અને ‘હરિજન બંધુ” ની સંપાદન-પદ્ધતિ માર્ગઅંગ્રેજ સરકારે રૂા. ૬૦૦૦ ની જામીનગીરી માંગી. તે નહિ ભરતાં દર્શક બનેલ છે અને તે કારણે પ્રબુદ્ધ જૈન કે જીવન” એની પ્રબુદ્ધ જૈન’ બંધ કરવામાં આવેલું. ત્રણ મહિના બાદ “જૈન યુથ
કોટિના અન્ય સામયિકથી નીચેની બાબતમાં જાદુ પડતું રહ્યું છે:લીગ’ એ શિર્ષક્વાળી એક નામની સંસ્થા ઊભી કરીને તેની તરફથી ૧. “પ્રબુદ્ધ જૈન” ની શરૂઆતના અંકમાં અમુક લેખને અગ્ર ‘તરુણ જૈન' શરૂ ક્રવામાં આવ્યું, જે આર્થિક મુશ્કેલીના કારણે લેખનું સ્થાન આપવામાં આવતું હતું, પણ પછી આ પરંપરાની તા. ૧-૮-૩૭ ના રોજ બંધ કરવું પડયું.
કોઈ ખાસ ઉપયોગિતા ન લાગતાં તેને વર્ષોથી ત્યાગ કરવામાં
આવ્યો છે. - “પ્રબુદ્ધ જૈનને પુનર ઉદ્ભવ અને ત્યાર પછી' ત્યાર બાદ સંઘના બંધારણમાં કેટલાક પાયાના ફેરફાર કરવામાં
૨, ‘પ્રબુદ્ધ જૈન કે જીવન માં પ્રગટ થતા સર્વ લેખે નીચે આવ્યા. પ્રગતિશીલ અને એ સમયમાં કાતિકારી લેખાય એવી એક તે તે લેખના લેખકનું નામ અથવા તેનું જાણીતું તખલ્લુસ મા જ વિચારસરણી નકકી કરવામાં આવી અને તે જેને સ્વીકાર્ય હોય તેવા
જોઈએ એવો પ્રારંભથી આગ્રહ સેવવામાં આવ્યો છે. કોઈ પણ જૈન યુવક માટે આ સંઘનું દ્વાર ખોલવામાં આવ્યું. ૩. ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ ની કોટિના અન્ય સામયિકોમાં સંધના આજના પ્રમુખ શ્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ સંઘની એ વૈવિધ્યને આભાસ ઊભું કરવાના હેતુથી કદિ કદિ એક જ વ્યક્તિના
| SR No. | 525949 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 1964 Year 25 Ank 17 to 24 and Year 26 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Parmanand Kunvarji Kapadia |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 276 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 36 MB |