Page Text
________________
૧૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૫-૧૪.
' '
સામાજિક ક્રાંતિનું ભાવિ શું?
‘વામાં નહિ આવે તેમ કહયું છે એ સારું છે, પરંતુ તેટલાથી આમ થાય છે અને અમુક વસ્તુઓને આગ્રહ રખાય છે, તેની ખબરદારી ફરિયાદનું પૂર્ણ નિવારણ મળતું નથી. , -
રાખતા, જેમ કે જ્યાં હરિજનને પ્રવેશ ન હોય એવા મંદિર કે : - “ હમ સાયન્સ કોલેજની હેન્ડબૂકમાં નિયમ નંબર પાંચમાં
શાળાને મુલાકાત ન આપતા અથવા લગ્નને લાગેવળગે છે ત્યાં સ્પષ્ટ રીતે જણાવવામાં આવ્યું છે કે કોઈ પણ વિદ્યાર્થિની જેણે સુધી, જ્યાં વાંકડા કે પરઠણનું આદાનપ્રદાન થતું એવાં લગ્નમાં પ્રયોગકાર્ય અને વ્યવહારૂ વર્ગો માટે મુકરર કરવામાં આવેલા દિવ
ન જતા. એથી વિરુદ્ધ જ્યાં લગ્નમાં વરવધૂ ખાદીવ્રતી હોય કે આ સેના એંશી ટકા પૂરા કર્યા નહી હોય તેને પરીક્ષામાં બેસવા દેવામાં
સેવાવ્રત અંગીકાર કરતાં હોય યા ચાલુ ચીલાનો ભંગ કરી વર્ણાન્તર' નહીં આવે. ' , ' ' '
કે વિધવાવિવાહ કરતાં હોય કે ખુબ જ સાદાઈથી નાછે ખર્ચે
લગ્ન આટોપાતાં હોય, એવે ઠેકાણે જ જતા કે રમાશીર્વાદ આપતા.' • ' - “આ નિયમનું ફરજિયાતપણું અસંદિગ્ધ છે. વ્યવહારૂ વગે
અથવા કયારેક લગ્ન કરનાર પક્ષે કોઈ સામાજિક દાન લાપતા 'અને પ્રયોગકાર્યને અર્થ એ છે કે તેમણે ઈંડાં, અને માંસની
હોય કે પ્રણાલિગત પરંપરાને તિલાંજલિ આપતા હોય કે શુભ કાર્યને જુદી જુદી વાનગીઓ બનાવવાની તાલીમ લેવાની હોય છે. એ .
સં૫ કરતાં લગ્નથી ગૂંથાતાં કોઈ પાણીદાર વ્યકિતત્વ ધરાવતાં | તાલીમની વિગતે એ હેન્ડબૂકમાં આપવામાં આવી છે.
કે આજીવન સેવાના અભિલાષી હોય છે તેવામાં જ લગ્નમાં ભાગ “અર્થ એ થયો કે હજ આ પાંચમે નિયમ ફરજિયાત રીતે
લેવાતો. - ચાલું રહે છે. માત્ર વર્ગોમાં એવી સૂચના આપવામાં આવશે કે
પરંતુ આજે તે જેટલાં લગ્ન જોઈએ છીએ, તેમાં કયાંય આમિષ આહારના પ્રયોગમાં ભાગ લેવાનું ફરજિયાત નથી.
આવી અપેક્ષા ફળતી નથી. બલકે આમાંની એકે નહિ પણ બધી * , “ વિદ્યાર્થિનીઓ ભાગ્યે જ આટલાથી આ પ્રાગકામાં ભાગ , વનને અભાવ જણાય છે. એ જ જમણવાર, એ જ રોશની, લેવાનું બંધ કરશે. જો નિયમમાંથી આમિષ આહારને લગતી એ જ ખાનપાન-શાક, શણગાર, બધું જ છૂટે હાથે હોય છે. નિયમ રદ કરવામાં આવશે તે જ તેઓ સ્વેચ્છા પ્રમાણે વર્તી શકશે. કોઈ સામાજિક કાંતિ કે સુધારાનાં દર્શન કે ચીલાગત પ્રણાલિકાની * * “અમારા પ્રતિનિધિને મૌખિક ખાત્રી આપવામાં આવી છે કે તિલાંજલિની ઝાંખી પણ થતી નથી. વહેલામાં વહેલી તકે આ નિયમમાં ફેરફાર કરવામાં આવશે. આ
આમ છતાં, એક અત્યંત પીઢ, ગાંધીવાદી, સર્વોદયદ્રારા મૌખિક ખાતરીને સર્વર અમલમાં મૂકવી જોઈશે. ”
સાદાઈ, વ્રતસ્થ જીવન અને ત્યાગ–તપસ્યાનાં મૂલ્યની પ્રતિષ્ઠા " ઉપર આપેલ તંત્રીલેખ મારા પિતાના વૈચારિક પ્રત્યાઘાતને પ્રબોધનારા શ્રી રવિશંકર મહારાજને જોયા, ત્યારે જાણે ક્ષણભર યથાસ્વરૂપે વ્યકત કરતા હોઈને. તેમાં કશું ઉમેરવાપણું રહેતું નથી. થયું કે નવાં મૂલ્યો-નૈતિક ને સામાજિક–ની પ્રતિષ્ઠા પ્રબોધનારા જ આ પ્રશ્નને આવી રીતે ઉપાડી લેવા માટે તેમ જ તેને સંતોષ- જો એ મૂલ્યની પ્રતિષ્ઠાને અવમાને કે વિસારે પાડે અને પરંપરાગત કારક ઉકેલ આવે એવી પરિસ્થિતિ નિર્માણ કરવા માટે 'પ્રભાતના મૂલ્યોને મહત્ત્વ આપતાં રગાવા. સમારંભમાં હાજરી પુરાવે ને તે ' ' તંત્રી શ્રી ક્કલભાઈ કોઠારીને ધન્યવાદ ઘટે છે. આશા રાખીએ કે રામારંભોજકોને ગૌરવ ને પ્રતિષ્ઠા પૂરાં પાડે, તે પછી આપણી - વડોદરાની હોમ સાયન્સ કોલેજના આ અભ્યાસક્રમમાં તેમજ ક્રિાંતિનું ભાવિ શું? તેને લગતા નિયમોમાં જરૂરી ફેરફાર કરીને વિદ્યાર્થિનીઓને માંસ
આપણા મોટા ભાગના નેતાઓ અને સમાજધૂરંધરોનાં પકવવાની ફરજમાંથી હંમેશને માટે મુકત કરવામાં આવશે.
મેં, “ઊંટનું મેં મારવાડ તરફ ની કહેતી છે તેમ, શ્રીમંતના . પરમાનંદ મહાલય તરફ વળેલાં છે. અલબત્ત, શ્રીમંતોને અનાદાર કરવા
કરાવવાને હાય નહિ, પરંતુ ઉદ્યોગપતિ અને વ્યાપારીઓ, જે માર્ગ ગ્રહણ કરી ધન મેળવે છે અને પછી એ ધનની શકિતથી
દેશભકિતનું પ્રદર્શન કરે છે, ધનનું ખૂદ પ્રદર્શન કરે છે, તેમાં સામાન્ય ' (શ્રી રતુભાઈને આ લેખ ઘણા સમય પહેલા, જ્યારે લગ્નની
માણસને પણ જતાં સંકોચ થાય છે તે શ્રી મહારાજ અને એમના ' મોસમ ચાલતી હતી ત્યારે મળે, પરંતુ તેની પ્રસિદ્ધિમાં સંજોગ- જેવા ધૂરંધરો અને કાંઈ ખ્યાલ કરતા જ નહિ હોય? યા તેમનું વશાત વિલંબ થયો છે. -તંત્રી)
નૂતન મૂલ્યોની પ્રતિષ્ઠાનું કે જર્જરિત મૂલ્યોનાં વિનષ્ટીકરણનું આજકાલ પૂરબહારમાં લગ્નની સીઝન ચાલી રહી છે. વિશ્લેષણ શું કંઈ નિરાળું હશે? - લેખક મુંબઈમાં હોવાથી મુંબઈનાં લગ્ન તરફ તેનું સહેજે ધ્યાન
| દુ:ખની વાત છે કે આવા કોઈ પ્રધાનો, નેતાઓ, કે ધૂરંધરો, દોરાયું છે. સામાજિક અને સાર્વજનિક સંબંધોને કારણે અનેક
કોઈ ગરીબોના લગ્નમાં ઝાઝા જતા દેખાતા નથી, કે કોઈ કાર્યકર્તાની આ લગ્નમાં હાજરી આપવાનું અનિવાર્ય થઈ પડે છે.
ઓરડી કે ઝૂંપડી પાવન કરતા ઝાઝા દેખાતા નથી, જેટલા તેએ, છે કે ચાલુ સાલે આવાં કેટલાંય લગ્નના સત્કાર સમારંભમાં છાશવારે સામાજિક ક્રાંતિના મૂલ્યોની અવહેલના કરનારને ત્યાં
ભાગ લીધો. આ બધાં લગ્ન આપણી સામાજિક ક્રાંતિની તદ્દન જાય છે કે દેખાય છે. બંધ પડી ગયેલી પ્રક્રિયા અંગે અનેક પ્રશ્ન જગાડી જાય છે,
રતુભાઈ દેસાઈ પરંતુ તે પ્રશ્ન વિષે ઉહાપોહ કરવાને કે ચર્ચા કરવાને આ ચર્ચાપત્રને આશય નથી. આ ચર્ચાપત્રનો આશય તેથી જુદો છે. મુંબઈમાં બે લગ્ન
(શ્રી વિમલા ઠકારના “The Gaze of Life' ને અનુવાદ) . સમારંભમાં આપણા કોષ્ઠ ગાંધીમાર્ગી, સર્વોદય ભૂદાનમાર્ગી, આપણા સૌના આદરણીય એવા પૂજ્ય રવિશંકર મહારાજની હાજરી જોઈ.
| (છંદ અનુટુપ) ઘણું કરી, આ લગ્ન નિમિત્તે જ તેઓ મુંબઈ આવ્યા હતા. તેમને
જીવું છું જીંદગીમાં હું; - લગ્નમાં હાજરી આપતા જોતાં થોડીક પ્રશ્નપરંપરા મનમાં ઉપજી;
ખ્યાલે ના પકડે મને, તેનો જવાબ મેળવવાને પણ પ્રયત્ન કર્યો, પરંતુ તેમાં નિરાશા સાંપડી.
ફરૂં હું જીંદગી સાથે ' આપણા કેંગ્રેસી નેતાઓ અને પ્રધાને તો જાણે વર્ષોથી
આદર્શો ના ઘરે મને. - પ્રણાલિકાગત લગ્નમાં, જ્યાં લખલૂટ ખર્ચા થતા હોય, રોશનીની
શ્વસું છું જીદગીમાં હું ઝાકઝમાળ હોય, જમણવારે ઊજવાતા હોય, ઠાઠમાઠમાં અઢળક
જ્ઞાન ના બાંધતું મને. દ્રવ્ય હલવાનું હોય અને કોઈ ઈષ્ટ સામાજિક સુધારાનું આલંબન પણ થતું ન હોય, તેમ છતાં આવાં લગ્નમાં હાજરી આપતા હોય
લય છું જીદગીની હું ' : ' ' ' છે એટલું જ નહિ, બલકે યુવાન વરવધૂ સાથે ઊભા રહી સસ્મિત
કાળ ના ઝાલતો, મને ફોટાઓ પડાવી, જાહેરાત મેળવતા હોય છે, પરંતુ એ બધાંને અફસેસ
સૌરભ જીંદગીની હું . | કરવાને યુગ તો વીતી ગયો છે. આપણે એથી ટેવાઈ ગયા છીએ
- હૈત ના ગ્રહતું મને. અને પ્રધાને તો આથી રીઢા થઈ ગયા છે.
સ્વયમ છું જીદગી હું તો 'જના સમયમાં, સ્વાતંત્ર્યપ્રાપ્તિ પૂર્વે પૂ. ગાંધીજી કે એવા નેતાઓ કે રાષ્ટ્રીય કાર્યકરો કંઈ કેટલા સામાજિક સમારંભમાં કે
મૃત્યુ ના મારતું મને. લગ્નમાં ભાગ લેતા હતા. પરંતુ કેટલાક ચોક્કસ સિદ્ધાંતોનું પાલન
પરીખ
લય જીદગીની
લય
-
, (
| SR No. | 525949 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 1964 Year 25 Ank 17 to 24 and Year 26 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Parmanand Kunvarji Kapadia |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 276 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 36 MB |