Prabuddha Jivan 1963 Year 24 Ank 17 to 24 and Year 25 Ank 01 to 16

SR No.: 525948
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1963
Total Pages: 250
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 32 MB

Page 74

૨૪૦
. '
તા, ૧૬-૪-૩
કુમાર બનીને દાખલ થઈ ગયો. આ રમતમાં એવી સમજુતી હતી ભગવાનના તપને એક પ્રકાર અભિગ્રહ ધારણ કરવાને હતે. " કે, જે જીતે તેને બીજા કુમારે પોતાની પીઠ ઉપર ચઢાવીને આસપાસ અભિગ્રહ એટલે મનમાં અમુક સંગે નક્કી કરવા અને એ
ફેરવે. આ રમતમાં કુમાર વર્ધમાન જીત્યા એટલે તેમને પીઠ ઉપર સંયોગેની પરિપૂર્તિ થાય તો જ ભિક્ષા ગ્રહણ કરવી, એ સંયોગેની ચઢાવીને અન્ય રાજકુમાર ફેરવવા લાગ્યા. અનુક્રમે રાજકુમારને પરિપૂર્તિ ન થાય ત્યાં સુધી અનશન–ઉપવાસ ચાલ્યા કરે. આવા | વેશ ધારણ કરી રહેલ પેલા દેવને વારે આવ્યો. તેની પીઠ ઉપર કેટલાક અભિગ્રહોમાં એક અભિગ્રહ નીચે મુજબને હો : કુમાર વર્ધમાન આરૂઢ થયા એટલે એ દેવે રાજકુમારનું રૂપ બદલી એક દિવસ તેમણે એવો અભિગ્રહ ચિંતવ્યો કે, કોઈ ઊંચા નાખીને ભયંકર વિકરાળ રૂપ ધારણ અને શરીર વિસ્તારવા કુળની કન્યા કે રાજકુમારી. કર્મવશાત્ દાસીપણાને પામી હોય, માંડયું. આ જોઈને ભગવાને તેના પૃષ્ટ ભાગ ઉપર મુષ્ટિ મારી તેને ઘરના ઉમરામાં બેઠી હોય, ઘરમાં વધ્યું ઘટયું ખાવાની તૈયારી કરતી. ભોંયભેગું કરી નાખ્યો. આ દેવ આખરે હારીને, શરમાઈને, હોય–આવી કન્યા યા રાજકુમારી સ્વેચ્છાએ પિતાના અન્નમાંથી ભગવાનની માફી માગીને પિતાના સ્થાનકે ચાલી ગયે.
ભિક્ષા આપે ત્યારે જ પારણું કરવું, ત્યાં સુધી બિલકુલ અન્ન ગ્રહણ કુમાર વર્ધમાન આઠ વર્ષના થયા એટલે તેમના પિતાએ
કરવું નહિ. આ ભીષણ અભિગ્રહ શી રીતે પૂરો થાય? અને એ તેમને નિશાળે મૂક્યા. પણ તેમને આ બધું જ્ઞાન તે સ્વયં ઉપલબ્ધ
પૂરો ન થાય ત્યાં સુધી ભગવાન પારણું શી રીતે કરે? આમ ઉપહતું, તેથી તેમને શિખવવા જેવું કશું છે જ નહિ એમ માલૂમ પડતાં
વાસમાં અને ઉપવાસમાં દિવસો ઉપર દિવસે વીતવા લાગ્યા; મહિના શિક્ષકે તેમને પિતાના ગુરુસ્થાને બેસાડયા અને તેમનું બહુમાન કર્યું.
ઉપર મહિના વ્યતીત થવા લાગ્યા, આમ છ મહિના પૂરા થવાને અનુક્રમે યોગ્ય ઉમ્મર થતાં માતપિતાએ તેમને વિવાહ કરવાને
માત્ર પાંચ દિવસ બાકી હતા એવામાં ઉપર જણાવેલ અભિગ્રહની વિચાર કર્યો. યુવાન વર્ધમાન આ વિશે ઉદાસીન હતા. તેમનું . આ રીતે પરિપૂર્તિ થઈ. ' દિલ ત્યાગ અને વૈરાગ્ય તરફ અને આત્મસાધના તરફ વળેલું બનેલું એમ કે, કોઈ એક દેશ ઉપર અન્ય કોઈ નરપતિએ હતું. આમ છતાં પણ માતપિતાને અતિ આગ્રહ જોઈને તેઓ આક્રમણ કરેલું અને તે દેશના રાજાને હરાવે. તેની અંદનબાળા સંમત થયા. યશોદા નામની રાજકન્યા સાથે લગ્ન ' ક્યો. તેના નામની એક રૂપાળી રાજકુમારી કોઈ લૂંટારાના હાથમાં આવી. પ્રિયદર્શના નામની પુત્રી પ્રાપ્ત થઈ, જેનું સમયાન્તરે જમાલિ
તેણે ધનાવહ શેઠ નામના કોઈ એક વ્યાપારીને વેચેલી. તે રાજનામના રાજપુત્ર સાથે લગ્ન કરવામાં આવ્યું હતું.
કુમારીને ધનાવહ શેઠ” પોતાને ઘેર લઈ આવ્યા. આ રાજકુમારીનું [ * યુવાને વર્ધમાનની ૨૮ વર્ષની ઉંમર થતાં તેમના માતા
રૂપ જોઈને પેલા શેઠની મૂલા નામની સ્ત્રીના દિલમાં ઈર્ષ્યા પેદા થઈ પિતા સ્વર્ગવાસી બન્યાં અને વર્ધમાન હવે સંસાર છોડવાને આતુર ,
અને તેને કઈ રીતે ખતમ કરવાનો વિચાર કરવા લાગી. આ દરબન્યા. ગાદીએ આવેલા મેટા ભાઈ નંદીવર્ધનના આગ્રહથી
મિયાન ધનાવહ શેઠને એકાએક બહારગામ જવાનું થયું. આ તકને , બે વર્ષ સુધી એક ત્યાગી તપસ્વી માફક બધા ભેગવિલાસ છોડીને
લાભ લઈને મૂલા શેઠાણીએ ચંદનબાળાનું માથું મુંડાવી નાંખ્યું તેઓ સંસારમાં રહ્યા અને પોતાની પાસે જે કાંઈ હતું તે સર્વનું
અને પગમાં બેડી પહેરાવીને ઘરની બહાર દૂર આવેલી એક ઓરડીમાં દાન કરી દીધું અને ૩૦ વર્ષની ઉંમરે તેમણે સંન્યાસ દીક્ષા ધારણ
તેને પૂરી દીધી—એ અપેક્ષાએ કે, ખાધાપીધા વિના તે એમ ને કરી; આભૂષણો તથા વસ્ત્રોને ત્યાગ કર્યો; માથાના વાળને લોન્ચ
એમ મરી જાય. પછી મૂલા શેઠાણી પિયર ચાલી ગયાં, પણ ધનાવહ શેઠ કર્યો અને ભિક્ષાવૃત્તિ ધારણ કરીને અનિકેત—અનાગા—બનીને તેમણે એક્લા વિચરવાનું શરૂ કર્યું.
અણધાર્યા એ જ દિવસે પાછા આવ્યા. શેઠે ચંદનબાળાની શોધ , આ રીતે તેમની આત્મસાધના શરૂ થઈ અને બાર વર્ષ સુધી
ક્રવા માંડી, પણ શેઠાણીના ડરના માર્યા કોઈ નેક્ર-ચાકર તેને - તરેહ તરેહની તપસ્યા કરતા, અનેક સંક્ટોનો સામનો કરતા, અવજ્ઞા
• પત્તા આપે નહિ. આખરે તપાસ કરતાં ત્રીજા દિવસે ચંદનબાળાની અપમાન સહન કરતા, અને એક સ્થાનેથી બીજા સ્થાને, જંગલે
તેમને ભાળ લાગી. તે જ્યાં હતી ત્યાંથી તેને ઊઠાડીને ઘરના આંગણામાં અને ઉપવનમાં, ગામડામાં અને શહેરોમાં તેઓ વિચરતા રહ્યાં. આવું
બેસાડી. બપોરનો વખત હતે. ડું પતી ગયું હતું. અડદના દુઃસહે તપ અને યાતના ભાગ્યે જ કોઈ સાધકના જીવનમાં જોવામાં
બાકળા વધેલા પડ્યા હતા તે સુપડામાં નાંખીને ચંદનબાળાને આવે છે. તેમણે વેઠેલાં કોની વિગતો આપવા માટે અહીં અવકાશ
ખાવા આપ્યા અને શેઠ બેડી તોડવા માટે લુહારને તેડવા ગયા. એટતા નથી. એમ છતાં એક બે ઘટનાને ઉલ્લેખ કરું. '
લામાં વર્ધમાન સ્વામી ત્યાં આવી ચઢયા. ચંદનબાળાને જોતાં પિતાને વર્ધમાન સ્વામી અથવા તે ભગવાન મહાવીર વિહાર કરતાં અભિગ્રહ હવે પૂરી થશે એમ વિચારીને “ધર્મલાભ કહીને ચંદનબાળાની '' કરતાં પણ માની ગામે ગયા. ત્યાં ગામ બહાર ધ્યાનસ્થ બનીને તેઓ સમક્ષ ઊભા રહ્યા. ચંદનબાળા પણ જન્મજાત ધર્મસંસ્કાર* * બેઠાં હતા. ત્યાં એક ગોવાળ પિતાનાં બળદો ચરાવતે હતે. ભગ- વાળી હતી. ભજન સમયે કોઈ અભ્યાગતને કંઈ ને કંઈ ભિક્ષા
' વાનને બેઠેલા જોઈને “આ મારા બળદ સંભાળશે? એમ કહીને પોતાની ' આપ્યા સિવાય તે કદિ ખાતી નહિ, આ તેને ચાલુ નિયમ હતો. : "," ગાય દેવા માટે ગામમાં ગયો. એ કામ પતાવીને તે આવે છે અને આજે ત્રણ દિવસની તે ઉપવાસી હોવા છતાં ચંદનબાળા કોઈ સાધો ' '' જુએ છે તે બળ મળે નહિ. તે ચરતા ચરતા જંગલમાં દર ચાલી, ભિક્ષુકના આગમનની રાહ જોતી બેઠી હતી. એવામાં સમીપ " " ગયા હતા. ભગવાનને ભળાવી જવા છતાં, તેમણે કાંઈ ધ્યાન ન આવી ઊભા રહેલા દિવ્ય પુરુષને જોઈને તેના આનંદનો પાર ન
આપ્યું એ જોઈને, તેમના ઉપર પેલા ગોવાળને ખુબ ચીડ ચડી રહ્યો. પોતાને ધન્યભાગ્ય માનતી ચંદનબાળાએ ભગવાન મહા
ક્રોધ આવ્યું અને તેમનાં બે મનમાં એક એક શુળ જોરથી ખસી વીરને ભકિતપૂર્વક સૂપડામાંના બાકળા વહોરાવ્યા. ભગવાને ત્યાં | "" દીધી અને 'શૂળનો બહાર રહેલે ભાગ ભાંગી નાખે. આને લીધે . ઊભા ઊભા લગભગ છ માસના અનશનનું પારણું કર્યું. ચંદન
" "" ભગવાનની વેદનાને પાર ન રહ્યો. વિચરતા વિચરતા તેઓ મધ્યમ ... બાળા ઊડી. કૃતાર્થતા અનુભવી રહી. આ ચંદનબાળા, ભગવાન ', અપાપા નગરીમાં આવી ચઢ્યા અને ભિક્ષા માટે સિદ્ધાર્થ વણિકને મહાવીર કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થયા બાદ ધર્મતીર્થનું સ્થાપન કર્યું
ઘેર ગયા. ભગવાનના કાનમાં ઘોંચવામાં આવેલી શળની વેદનાથી ત્યારે, તેમની સૌથી પ્રથમ સાધ્વી શિષ્યા બની. આમ સાડાબાર તેમને ખૂબ પીડાતા જોઈને પિતાને એક વૈદ્યમિત્ર જે શસ્ત્રક્રિયામાં આ વર્ષ સુધી તેમણે પનાતીત એવી તપશ્ચર્યા કરી, આત્મસાધના કરી. પણ કુશળ હતો તેને બોલાવ્યો. તેણે કેટલીક વૈદ્યકીય પ્રક્રિયા , આ દરમિયાન તેઓ બહુધા મૌન સેવતા, કદિ કોઈને ઉપદેશ કર્યા બાદ કાનમાં રહેલા શુળને ઢલા કરીને સાણસી વડે ખેંચી + કરતા નહિ, શત્રુમિત્ર પ્રત્યે સમભાવ દાખવતા, અને ધ્યાનચિતનમાં કઢિયા અને ભગવાન અસહ્ય વેદનાથી. મુકત બન્યા.... કયોત્સર્ગમાં મોટા ભાગે સમય વીતાવતાં. આ સાડાબાર વર્ષ દર